Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Kiểm tra bài cũ
* Dàn bài chung:
- Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng đạo lí cần bàn luận.
- Thân bài:
+ Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng, đạo lí.
+ Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của cuộc sống riêng, chung.
- Kết bài: Kết luận, tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành động.
Nêu dàn ý chung của một bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
?
NG? VAN 9
bài 23 - Tiết 118
Nghị luận về
tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Thứ tư, ngày 25 tháng 02 năm 2009
I.Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Văn bản
(SGK Tr 61).
Gấp lại truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa” , lòng ta cứ xao xuyến , vấn vương trước vẻ đẹp của những con người , trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ , thiên truyện như muốn nói với ta rằng : Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.

Tru?c tiờn nhõn v?t anh thanh niờn n�y d?p ? t?m lũng yờu d?i, yờu ngh?, ? tinh th?n trỏch nhi?m cao v?i cụng vi?c l?m gian kh? c?a mỡnh. Trong l?i gi?i thi?u v?i ụng ho? si gi� v� cụ gỏi, bỏc lỏi xe g?i anh l� "ngu?i cụ d?c nh?t th? gian" . Dó m?y nam nay, anh s?ng m?t mỡnh trờn d?nh Yờn Son cao hai nghỡn sỏu tram một, b?n b? ch? cú cõy c? v� mõy mự l?nh l?o. Cụng vi?c c?a anh h�ng ng�y l� do giú, do nhi?t d?, do mua, do n?ng r?i ghi chộp, r?i g?i v�o mỏy b? d�m bỏo v? trung tõm. Nhi?u mựa, nhi?u dờm anh ph?i d?i ch?i v?i giú tuy?t v� l?ng im. V?y m� anh r?t yờu cụng vi?c c?a mỡnh. Chỳng ta hóy nghe l?i núi c?a anh thanh niờn v?i ụng ho? si: "(...) khi ta l�m vi?c, ta v?i vụng vi?c l� dụi, sao g?i l� m?t mỡnh du?c ? Hu?ng chi vi?c c?a chỏu g?n l?n v?i vi?c c?a bao anh em, d?ng chớ du?i kia, Cụng vi?c c?a chỏu gian kh? th? d?y, ch? c?t nú di, chỏu bu?n d?n ch?t m?t ". Cũn dõy l� tõm s? c?a anh v?i cụ ki su tr? : " ( ... )lỳc n�o tụi cung cú ngu?i trũ chuy?n. Nhghia l� cú sỏch ?y m� !". Tuy s?ng trong di?u ki?n thi?u th?n c? v?t ch?t l?n tinh th?n nhung ngu?i thanh niờn ?y v?n ham mờ cụng vi?c, v?n bi?t s?p x?p, lo toan cu?c s?ng riờng ngan n?p, ?n d?nh . Anh nuụi g�, tr?ng hoa, d?c sỏch. th?nh tho?ng xu?ng du?ng, tỡm g?p bỏc lỏi xe cựng h�nh khỏch d? trũ chuy?n cho nguụi n?i nh? nh�, v?i b?t cụ đơn
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đánh yêu ở nỗi “ thèm người” , lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với ngưới hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “ nhà ” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “ Anh con trai, rất tự nhiên như một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ gà, cô gái trẻ tiếp tục hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế, anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình cảm của đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị với Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.

( Quỳnh Tâm)
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc
luận điểm
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
* Vấn đề nghị luận:
Những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên trong truyện ngắn "Lặng lẽ SaPa" của Nguyễn Thành Long.
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Dù được miêu tả nhiều hay ít trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của "Lặng lẽ SaPa" cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục.Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu - nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
Câu nêu VĐNL
Luận điểm 1: Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ cúa mình.
Luận điểm 2: Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận điểm 3: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
Câu nêu luận điểm
Câu cô đúc luận điểm
(1)Gấp lại truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa” , lòng ta cứ xao xuyến , vấn vương trước vẻ đẹp của những con người , trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu.(2) Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ , thiên truyện như muốn nói với ta rằng : Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng.(3) Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. (4)Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.

(1)Tru?c tiờn nhõn v?t anh thanh niờn n�y d?p ? t?m lũng yờu d?i, yờu ngh?, ? tinh th?n trỏch nhi?m cao v?i cụng vi?c l?m gian kh? c?a mỡnh. (2)Trong l?i gi?i thi?u v?i ụng ho? si gi� v� cụ gỏi, bỏc lỏi xe g?i anh l� "ngu?i cụ d?c nh?t th? gian" . (3)Dó m?y nam nay, anh s?ng m?t mỡnh trờn d?nh Yờn Son cao hai nghỡn sỏu tram một, b?n b? ch? cú cõy c? v� mõy mự l?nh l?o.(4) Cụng vi?c c?a anh h�ng ng�y l� do giú, do nhi?t d?, do mua, do n?ng r?i ghi chộp, r?i g?i v�o mỏy b? d�m bỏo v? trung tõm.(5) Nhi?u mựa, nhi?u dờm anh ph?i d?i ch?i v?i giú tuy?t v� l?ng im. V?y m� anh r?t yờu cụng vi?c c?a mỡnh. (6)Chỳng ta hóy nghe l?i núi c?a anh thanh niờn v?i ụng ho? si: "(...) khi ta l�m vi?c, ta v?i vụng vi?c l� dụi, sao g?i l� m?t mỡnh du?c ? Hu?ng chi vi?c c?a chỏu g?n l?n v?i vi?c c?a bao anh em, d?ng chớ du?i kia, Cụng vi?c c?a chỏu gian kh? th? d?y, ch? c?t nú di, chỏu bu?n d?n ch?t m?t ".(7) Cũn dõy l� tõm s? c?a anh v?i cụ ki su tr? : " ( ... )lỳc n�o tụi cung cú ngu?i trũ chuy?n. Nhghia l� cú sỏch ?y m� !".(8) Tuy s?ng trong di?u ki?n thi?u th?n c? v?t ch?t l?n tinh th?n nhung ngu?i thanh niờn ?y v?n ham mờ cụng vi?c, v?n bi?t s?p x?p, lo toan cu?c s?ng riờng ngan n?p, ?n d?nh .(9) Anh nuụi g�, tr?ng hoa, d?c sỏch. th?nh tho?ng xu?ng du?ng, tỡm g?p bỏc lỏi xe cựng h�nh khỏch d? trũ chuy?n cho nguụi n?i nh? nh�, v?i b?t cụ đơn
(1)Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. (2)Nhưng anh thanh niên này thật đánh yêu ở nỗi “ thèm người” , lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.(3) Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với ngưới hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. (4)Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ.(5) Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. (6)Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. (7)Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “ nhà ” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. (8)Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “ Anh con trai, rất tự nhiên như một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. (9)Củ tam thất gửi bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ gà, cô gái trẻ tiếp tục hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
(1)Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. (2)Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. (3)Bởi thế, anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. (4)Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình.(5) Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. (6)Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình cảm của đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
(1)Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị với Sa Pa lặng lẽ. (2)Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. (3)Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng?(4) Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.

( Quỳnh Tâm)
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Hệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc
luận điểm
Câu 3, 4 (Đoạn I)
Câu 1 (Đoạn II)
Câu 2 (Đoạn III)
Câu 1 (Đoạn IV)
Câu 3, 4 (Đoạn V)
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niên
* Vấn đề nghị luận:
Những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ đáng yêu của anh thanh niên trong truyện ngắn "Lặng lẽ SaPa" của Nguyễn Thành Long.
Gấp lại truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa” , lòng ta cứ xao xuyến , vấn vương trước vẻ đẹp của những con người , trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ , thiên truyện như muốn nói với ta rằng : Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng, cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang có không ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa Pa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm – đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.

Tru?c tiờn nhõn v?t anh thanh niờn n�y d?p ? t?m lũng yờu d?i, yờu ngh?, ? tinh th?n trỏch nhi?m cao v?i cụng vi?c l?m gian kh? c?a mỡnh. Trong l?i gi?i thi?u v?i ụng ho? si gi� v� cụ gỏi, bỏc lỏi xe g?i anh l� "ngu?i cụ d?c nh?t th? gian" . Dó m?y nam nay, anh s?ng m?t mỡnh trờn d?nh Yờn Son cao hai nghỡn sỏu tram một, b?n b? ch? cú cõy c? v� mõy mự l?nh l?o. Cụng vi?c c?a anh h�ng ng�y l� do giú, do nhi?t d?, do mua, do n?ng r?i ghi chộp, r?i g?i v�o mỏy b? d�m bỏo v? trung tõm. Nhi?u mựa, nhi?u dờm anh ph?i d?i ch?i v?i giú tuy?t v� l?ng im. V?y m� anh r?t yờu cụng vi?c c?a mỡnh. Chỳng ta hóy nghe l?i núi c?a anh thanh niờn v?i ụng ho? si: "(...) khi ta l�m vi?c, ta v?i vụng vi?c l� dụi, sao g?i l� m?t mỡnh du?c ? Hu?ng chi vi?c c?a chỏu g?n l?n v?i vi?c c?a bao anh em, d?ng chớ du?i kia, Cụng vi?c c?a chỏu gian kh? th? d?y, ch? c?t nú di, chỏu bu?n d?n ch?t m?t ". Cũn dõy l� tõm s? c?a anh v?i cụ ki su tr? : " ( ... )lỳc n�o tụi cung cú ngu?i trũ chuy?n. Nhghia l� cú sỏch ?y m� !". Tuy s?ng trong di?u ki?n thi?u th?n c? v?t ch?t l?n tinh th?n nhung ngu?i thanh niờn ?y v?n ham mờ cụng vi?c, v?n bi?t s?p x?p, lo toan cu?c s?ng riờng ngan n?p, ?n d?nh . Anh nuụi g�, tr?ng hoa, d?c sỏch. th?nh tho?ng xu?ng du?ng, tỡm g?p bỏc lỏi xe cựng h�nh khỏch d? trũ chuy?n cho nguụi n?i nh? nh�, v?i b?t cụ đơn
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đánh yêu ở nỗi “ thèm người” , lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với ngưới hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm “ nhà ” mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình: hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. “ Anh con trai, rất tự nhiên như một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ gà, cô gái trẻ tiếp tục hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế, anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho hoạ sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình cảm của đất Sa Pa mà mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị với Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.

( Quỳnh Tâm)
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Hệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc
luận điểm
Câu 3, 4 (Đoạn I)
Câu 1 (Đoạn II)
Câu 2 (Đoạn III)
Câu 1 (Đoạn IV)
Câu 3, 4 (Đoạn V)
Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niên
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
=> Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
=> Cơ sở: Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Hệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc
luận điểm
Câu 3, 4 (Đoạn I)
Câu 1 (Đoạn II)
Câu 2 (Đoạn III)
Câu 1 (Đoạn IV)
Câu 3, 4 (Đoạn V)
Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niên
Dẫn dắt -> VĐNL
Cách triển khai
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Câu hỏi thảo luận nhóm
Xác định hệ thống luận cứ, cách triển khai, các phép lập luận trong mỗi luận điểm phần thân bài?
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
1
2
Bắt đầu
2
1
0
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Phiếu học tập
Nhóm:
Nhân vật anh thanh niên đẹp ở lòng yêu đời, yêu nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Anh thanh niên đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách, sự quan tâm chu đáo với mọi người.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Phiếu học tập
Nhóm:
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Người thanh niên ấy rất khiêm tốn
Phiếu học tập
Nhóm:
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Đáp án:
Nhân vật anh thanh niên đẹp ở lòng yêu đời, yêu nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc.
+ Cuộc sống cô độc
+ Công việc vất vả
+ Yêu công việc, suy nghĩ đúng đắn về công việc
+ Tổ chức cuộc sống ngăn nắp
Diễn dịch
Phân tích, chứng minh
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Diễn dịch
Phân tích, chứng minh
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Anh thanh niên đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách, sự quan tâm chu đáo với mọi người
Mến khách ngay từ phút gặp gỡ ban đầu
Chu đáo với vợ bác láI xe
Tiếp đón mọi người niềm nở
Đáp án:
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Người thanh niên ấy rất khiêm tốn
+ Cho đóng góp của mình là nhỏ bé
+ Khi hoạ sĩ muốn vẽ chân dung mình thì giới thiệu những người khác đáng vẽ hơn.
Phân tích, chứng minh
Diễn dịch

I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Đáp án:
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Hệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc
luận điểm
Câu 3, 4 (Đoạn I)
Câu 1 (Đoạn II)
Câu 2 (Đoạn III)
Câu 1 (Đoạn IV)
Câu 3, 4 (Đoạn V)
Nhận xét đánh giá về nhân vật anh thanh niên
Dẫn dắt -> VĐNL
Diễn dịch (nêu ý khái quát, phân tích, chứng minh)
Dẫn dắt -> Cô đúc LĐ
(tổng hợp)
Cách triển khai
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Hệ thống luận điểm rõ ràng, ngắn gọn.
ND
Phần
Nêu VĐNL
Nêu luận điểm
Cô đúc luận điểm
Câu 3, 4 (Đoạn I)
Nhận xét, đánh giá về nhân vật anh thanh niên.
Câu 1 (Đoan II)
Câu 2 (Đoạn III)
Câu 1 (Đoạn IV)
Câu 3, 4 (Đoạn V)
Cách triển khai
Lập luận
Chặt chẽ, các luận điểm được phân tích, chứng minh, thuyết phục
Luận cứ
Bố cục
Xác đáng, sinh động
Chặt chẽ, mạch lạc
Lời văn
Chính xác, gợi cảm
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Diễn dịch
Dẫn dắt -> VĐNL
Dẫn dắt -> Cô đúc LĐ (tổng hợp)
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
=> Cơ sở:
+ Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
=> Yêu cầu:
+ Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
+ Bố cục mạch lạc, lời văn phải chuẩn xác, gợi cảm.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)

Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
+ Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
+ Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
+ Bố cục mạch lạc, lời văn phải chuẩn xác, gợi cảm.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
D?c văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
3. Ghi nhớ(SGK Tr.63)
Ghi nhớ
II. Luyện tập
Bài tập 1: (SGK- Tr63)
Đoạn văn:
Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật , Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu. Đó là việc giải quết cái sống và cái chết: sống liệu có giữ được mảnh vườn cho con mà vẫn có cái để mà ăn hay không ( bán mất mảnh vườn sẽ là một trọng tội không thể tha thứ được trong lương tâm của lão đối với người vợ đã khuất và đứa con đang ở xa ); hay là chết thì sẽ giữ được mảnh vườn, lương tâm yên ổn? Nhưng nếu chết thì phải chết như thế nào, chuẩn bị cho nó ra sao ?...Cuối cùng lão lựa chọn cái chết. Đầu tiên lão để cho cậu Vàng chết trước. Sau đó mới đến mình. Lão âm thầm chuẩn bị dọn dẹp chu tất một con đường sạch sẽ để bước đến nhà mồ (nhờ ông giáo giữ vườn để khỏi ai tranh chiếm, nhòm ngó, gửi cầm 30 đồng bạc để nhờ bà con lo liệu ma chay nếu minh có mệnh hệ gì). Lão đã chọn cái chết trong còn hơn sống khổ, sống nhục. Lão đã chết một cách cao ngạo và thảm khốc. Chỉ có bằng cách này lão mới khỏi phạm vào mảnh đất thiêng dành cho con mình, mới có thể chấm dứt kiếp sống lay lắt, héo úa. Cái chết của lão Hạc khiến ta đau đớn nhận ra một tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm, tội nghiệp cho lão, chắc hẳn lão nung nấu ý định chết từ lâu rồi, từ cái ngày đầu sang nói chuyện bán cậu Vàng với ông giáo, rõ nhất là cái hôm lão sang gửi vườn và tiền. Chả thế mà câu chuyện của lão rề rà, vòng vo, nặng nhọc, nhức nhối một điều gì đó thật khó nói; tâm can lão bị đè nặng bởi ý định tự tử phải giấu. Lão đã làm tất cả những gì có thể làm được trước khi đi đến cái chết, tuy lặng lẽ, âm thầm mà thật dứt khoát, quyết liệt. Để bảo toàn nhân cách của mình, lão không có con đường nào khác là phải chủ động tìm đến cái chết. Lão Hạc đã dùng cái chết của mình để cấy cái sống cho đứa con trai đang đi phu đồn điền biền biệt. Đó là một lựa chọn tột cùng đau đớn của thân phận con người. ý nghĩa câu chuyện chủ yếu được phát sáng từ điểm then chốt này.

( Theo Văn Giá, Chiều sâu truyện “ Lão Hạc”)
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
3. Ghi nhớ
II. Luyện tập
Bài tập 1:
(SGK- Tr63)
*Vấn đề nghị luận của đoạn văn: Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của lão Hạc và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật này.

+ Câu chứa luận điểm: Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu.
+ Các luận cứ:
* Suy nghĩ nội tâm của lão Hạc để chọn cái sống hay cái chết.
* Cuối cùng, lão Hạc lưạ chọn cái chết.
* Lão âm thầm chuẩn bị cho cái chết.
* Cái chết của lão khiến người ta đau đớn, nhận ra tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm.
* Lão Hạc dùng cái chết để cấy cái sống cho đứa con trai
+ Cách triển khai:
Tập trung phân tích những diễn biến trong nội tâm nhân vật vì đó là quá trình chuẩn bị cho cái chết dữ dội của nhân vật.
-> Bằng sự phân tích cụ thể nội tâm, hành động của nhân vật lão Hạc, bài viết làm sáng tỏ nhân cách đáng kính trọng, một tấm lòng hi sinh cao quý.
Bài 23. Tiết 118. Tập làm văn
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Trong các đề bài sau, đề bài nào là nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)?
A. Suy nghĩ về đạo lý của dân tộc: “ Uống nước nhớ nguồn”.
B. Đất nước ta có nhiều tấm gương vượt khó học giỏi.Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
C. Phân tích truyện ngắn “ Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
D. Cảm nhận của em về tình bà cháu trong bài thơ “ Bếp lửa” của Bằng Việt.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
3. Ghi nhớ
II. Luyện tập
Bài tập 1:
(SGK- Tr63)
Bài tập 2
Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc ghi nhớ
- Xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ cho đề văn nghị luận xác định ở bài tập 2
- Chuẩn bị kĩ Tiết 119: Cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện.
Tiết học kết thúc
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo cùng các em học sinh