Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI
I- Cách viết một bài văn nghị luận về
một bài văn họăc đoạn trích văn xuôi

1. Cách viết một bài văn nghị luận về
một tác phẩm:

Đề bài 1: Phân tích truyện ngắn tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan
HS thảo luận về nội dung vấn đề nghị luận, nêu được dàn ý đại cương.
Qua việc nhận thức đề và lập ý cho đề trên, em
có nhận xét gì về cách làm nghị luận một tác
phẩm văn học.
1a. Gợi ý các bước làm đề 1
a-Tìm hiểu đề, định hướng bài viết
- Phân tích truyện ngắn tinh thần thể dục
tức là phân tích nghệ thuật đặc sắc làm
nổi bât nội dung của truyện.
- Cách dựng truyện đặc biệt: Sau tờ trát của quan trên là các cảnh bắt bớ..
- Đặc sắc kết cấu của truyện là sự giống nhau và khác nhau của các sự việc trong truyện tưởng như rời rạc
(van xin, đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi
xem đá bóng) nhưng đều biểu hiện chủ đề: bọn
quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để thực
hiện một ý đồ bịp bợm đen tối.

1a. Gợi ý các bước làm đề 1

+ Mâu thuẫn trào phúng cơ bản là tinh thần
thể dục với cuộc sống đói khổ của n/dân.
+ Đặc điểm ngôn ngữ của truyện:
- Ngôn ngữ người kể chuyện: ít lời nhưng
để người đọc tự hiểu ý nghĩa
- Ngôn ngữ các nhân vật: đối thoại tự nhiên sinh động.thể hiện đúng thân phận và trình độ
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:
châm biếm trò lừa bịp của chính quyền
b. Học sinh thảo luận

Cách làm bài nghị luận một bài văn
hoặc một đoạn trích văn xuôi ?

- Đọc, tìm hiểu khám phá nội dung, nghệ thuật của
tác phẩm
- Đánh giá được giá trị của tác phẩm
2. Gợi ý các bước làm đề 2
Đề 2: Phân tích nghệ thuật sử dụng
ngôn từ trong truyện ngắn Chữ người tử tù
của Nguyễn Tuân và so sánh với cách sử dụng ngôn từ của Vũ Trọng Phụng trong đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia
Tìm hiểu đề và định hướng bài viết ?
Qua việc nhận thức đề và lập ý cho đề trên, em có nhận xét gì về cách làm nghị luận một khía cạnh của tác phẩm văn học ?
2. Gợi ý các bước làm đề 2

a.Tìm hiểu đề, định hướng bài viết:

+ Đề yêu cầu nghị luận về một khía cạnh của tác phẩm: nghệ thuật sử dụng ngôn từ.
+ Các ý cần có:
- Giới thiệu truyện ngắn Chữ người tử tù, nội dung và đặc sắc nghệ thuật, chủ đề tư tưởng của truyện.
- Tài năng nghệ thuật trong việc sử dụng ngôn ngữ
để dựng lại một vẻ đẹp - một con người tài hoa,
khí phách, thiên lưương nên ngôn ngữ giọng văn
trang trọng cổ kính
2. Gợi ý các bước làm đề 2
a.Tìm hiểu đề, định hướng bài viết:

- So sánh với ngôn ngữ trào phúng của Vũ Trọng Phụng trong Hạnh phúc của một tang gia : dùng nhiều từ, cách chơi chữ để mỉa mai giễu cợt tính giả dối lố lăng đồi bại của XH thượng lưu.
Nhận xét:
Việc dùng từ, chọn giọng văn phải phù hợp với chủ đề của truyện và tư tưởng của t/g.
b. Cách làm nghị luận một khía cạnh
của tác phẩm văn học

+ Cần đọc kĩ và nhận thức được khía cạnh
mà đề yêu cầu.
+ Tìm và phân tích những chi tiết phù hợp với khía cạnh mà đề yâu cầu.
3. Cách làm bài văn nghị luận về
một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

+ Có đề nêu yêu cầu cụ thể, bài làm cần
tập trung đáp ứng các yêu cầu.
+ Có đề để HS tự chọn nội dung viết: Cần phải khảo sát và nhận xét toàn truyện. Sau đó chọn ra 2, 3 điểm nổi bật nhất, sắp xếp theo thứ tự hợp lí để trình bày.
Các phần khác nói lướt qua. Như thế bài làm sẽ nổi
bật trọng tâm, không lan man, vụn vặt.
II. Luyện tập


Đề: Nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn ái Quốc.
II. Luyện tập

1. Nhận thức đề
-Yêu cầu nghị luận một khía cạnh của tác phẩm:
NT châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ai Quốc.
2. Các ý cần có:
+ Sáng tạo tình huống: nhầm lẫn.
+ Tác dụng của tình huống: miêu tả chân dung
Khải Định không cần y xuất hiện, từ đó mà làm
rõ thực chất những ngày trên đất Pháp của vị vua
An Nam này đồng thời tố cáo cái gọi là "văn minh",
"khai hóa" của thực dân Pháp.

Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
YÊU CẦU
Những nhận xét đánh giá phải xuát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm
Những nhận xét đánh giá phải rõ ràng đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục
Bố cục mạch lạc rõ ràng, lời văn chuẩn xác, gợi cảm
4.C?ng c?:
Phân tích, bình luận phải căn cứ vào đặc điểm của tác phẩm, bám sát câu chữ, chi tiết, tránh nói chung chung, suy diễn vô căn cứ.

5. D?n dò:
Chu?n b? b�i: R?ng x� nu