Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Nhiệt liệt chào Mừng
Các thầy, cô giáo và các em học sinh về dự tiết học
ngữ văn 9
Trường THCS Võ Thị Sáu
Kiểm tra bài cũ
* Dàn bài chung:
- Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng đạo lí cần bàn luận.
- Thân bài:
+ Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng, đạo lí.
+ Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của cuộc sống riêng, chung.
- Kết bài: Kết luận, tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành động.
Nêu dàn ý chung của một bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
?
Tiết 118.
Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học:
1. Thế nào là nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích )?
a.Ví dụ: Văn bản ( SGK . T. 61 )
b. Nhận xét:
Vấn đề nghị luận: vẻ đẹp về nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm
" Lặng lẽ Sa Pa " .
- Nhan đề: + Một bức chân dung nơi Sa Pa lặng lẽ .
+ Nhân vật anh thanh niên trong " Lặng lẽ Sa Pa ".
- Bố cục: 3 phần .
Tiết 118. Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. Bài học: Tìm hiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
1. Thế nào là bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
Nêu vấn đề
Dùng luận điểm luận cứ phân tích làm sáng tỏ vấn đề nghị luận
Khái quát đánh gia, đánh giá chung vấn đề nghị luận
Câu mang luận điểm
Câu 3, 4 của đoạn I (giới thiệu luận điểm
Câu 2 của đoạn II. Câu 2 của đoạn III. Câu 1 của đoạn IV (nêu phân tích luận điểm
Câu 3, 4 của đoạn V (cô đúc luận điểm
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học.
1. Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
a. Ví dụ: Văn bản ( SGK.T.61)
b. Nhận xét:
- Vấn đề nghị luận: Nhân vật anh thanh niên trong " Lặng lẽ Sa Pa ".
- Bố cục: 3 phần.
=> Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét , đánh giá của mình về nhân vật , sự kiện , chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm.
MB: �o�n I- N�u v�n �Ị ngh� lu�n
KB: Đoạn V- Khẳng định vấn đề nghị luận
LĐ 1
LĐ 2
LĐ 3
Anh thanh niên yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm với công việc.
Anh thanh niên thèm người, hiếu khách, quan tâm đến mọi người.
Anh thanh niên rất khiêm tốn.
TB: Đoạn II, III, IV- Triển khai vấn đề nghị luận
(vẻ đẹp về nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm " Lặng lẽ Sa Pa ").
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học.
Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
* Đặc điểm của bài văn nghị luận về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích).
a. Ví dụ : văn bản ( SGK .T.61)
b Nhận xét .
.
- Những nhận xét về anh thanh niên xuất phát từ nội dung của truyện
Tiết 118. Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. Bài học: Tìm hiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
1. Thế nào là bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Nhân vật anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình
- Cuộc sống cô độc
- Công việc vất vả
- Yêu công việc, có suy nghĩ đúng đắn về công việc
- Diễn dịch
- Phân tích, chứng minh
Luận điểm 2:Nhưng anh thanh niên thật đáng yêu ở nỗi thèm người, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận cứ 1:
Vui được
đón
khách đến
thăm
nơi ở của
mình.
Luận cứ 2:
Say sưa kể
về công việc
và bạn bè
của mình
Luận cứ 3:
Tặng hoa cho
cô gái trẻ;
biếu quà bác
học sĩ và vợ
bác lái xe

Lối diễn đạt: Diễn dịch
Tiết 118. Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. Bài học: Tìm hiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
1. Thế nào là bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Anh thanh niên ấy rất khiêm tốn
- Cảm thấy đóng góp của mình là nhỏ bé.
- Khi hoạ sĩ muốn vẽ chân dung, anh hào hứng giới thiệu cho ông những người khác mà theo anh là đáng vẽ hơn mình.
- Diễn dịch
- Phân tích, chứng minh
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học.
Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
* Đặc điểm của bài văn nghị luận về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích).
a. Ví dụ : văn bản ( SGK .T.61)
b.Nhận xét:
- Những nhận xét về anh thanh niên xuất phát từ nội dung của truyện.
- Luận điểm được làm sáng tỏ bằng các luận cứ, lập luận thuyết phục.
- Bố cục rõ ràng ,
- Lời văn gợi cảm.
Tiết 118. Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. Bài học: Tìm hiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
1. Thế nào là bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
Đề 1: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn "Làng" của Kim Lân.
* Ví dụ 2:
Đề 2: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng.
Đề 3: Sách ngữ văn 9, tập I, đã nhận xét về nghệ thuật truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long như sau: "Truyện đã xây dựng được tình huống hợp lý, cách kể chuyện tự nhiên, có sự kết hợp tự sự, trữ tình với bình luận". Em hãy làm sáng tỏ nhận định trên
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học.
Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
* Đặc điểm của bài văn nghị luận về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích).
a. Ví dụ : văn bản ( SGK .T.61)
b.Nhận xét:
c. Kết luận:
- Những nhận xét , đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa cốt truyện , tính cách , số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm .
- Các nhận xét , đánh giá về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) trong bài nghị luận phải rõ ràng , đúng đắn , có luận cứ và lập luận thuyết phục .
- Bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) cần có bố cục mạch lạc , lời vân chuẩm xác , gợi cảm .
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)

* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày nh?ng nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
=> Cơ sở:
+ Nh?ng nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
=> Yêu cầu:
+ Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
+ Bố cục mạch lạc, lời van phải chuẩn xác, gợi cảm.
I. B�i h?c
1. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
a. Vớ d?
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
II. Ghi nhớ
Ghi nhớ
Tiết 118: Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ).
I.Bài học.
Thế nào là bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Đặc điểm của bài văn nghị luận về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích).
II. Ghi nh?
III. Luyện tập:
Yêu cầu:
Xác định vấn đề nghị luận của đoạn văn
Tìm câu chứa luận điểm trong đoạn văn
Tìm luận cứ

Từ đó giúp em hiểu thêm gì về nhân vật Lão Hạc ?
I. Bài học
1. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện(đoạn trích)
a. Ví dụ
(SGK Tr 61).
b. NhËn xÐt
II. Ghi nhí
III. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1:
(SGK- Tr63)
*Vấn đề nghị luận của đoạn văn: Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của lão Hạc và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật này.

+ Câu chứa luận điểm: Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu.
+ Các luận cứ:
* Suy nghĩ nội tâm của lão Hạc để chọn cái sống hay cái chết.
* Cuối cùng, lão Hạc lưạ chọn cái chết.
* Lão âm thầm chuẩn bị cho cái chết.
* Cái chết của lão khiến người ta đau đớn, nhận ra tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm.
* Lão Hạc dùng cái chết để cấy cái sống cho đứa con trai
+ Cách triển khai:
Tập trung phân tích những diễn biến trong nội tâm nhân vật vì đó là quá trình chuẩn bị cho cái chết dữ dội của nhân vật.
-> Bằng sự phân tích cụ thể nội tâm, hành động của nhân vật lão Hạc, bài viết làm sáng tỏ nhân cách đáng kính trọng, một tấm lòng hi sinh cao quý.
Tiết 118. Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
I. Bài học: Tìm hiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
1. Thế nào là bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
Bài tập 2. Hoàn thành sơ đồ sau:
II. Luyện tập
Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Yêu cầu
Những nhận xét đánh giá phải xuát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm
Những nhận xét đánh giá phải rõ ràng đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục

Bố cục mạch lạc rõ ràng lời văn chuẩn xác gợi cảm



II. Ghi nhớ
III. Luyện tập
2. Bài tập 2
Nghị luận về tác phẩm truyện
(Hoặc đoạn trích)
Trong các đề bài sau, đề bài nào là nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)?
A. Suy nghĩ về đạo lý của dân tộc: “ Uống nước nhớ nguồn”.
B. Đất nước ta có nhiều tấm gương vượt khó học giỏi.Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
C. Phân tích truyện ngắn “ Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
D. Cảm nhận của em về tình bà cháu trong bài thơ “ Bếp lửa” của Bằng Việt.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc) đoạn trích.
Văn bản
(SGK Tr 61).
2. Nhận xét
II. Ghi nhớ
III. Luyện tập
Bài tập 1:
(SGK- Tr63)
Bài tập 3
Bài tập trắc nghiệm:
Nhận định nào sau đây không đúng với việc làm bài van nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
A-Cần đọc kĩ tác phẩm, nắm chắc các chi tiết có liên quan đến tư tưởng chủ đề tác phẩm.
B-Cần nắm được cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật khác trong tác phẩm.
C-Bài viết không cần đầy đủ 3 phần như các bài làm khác.
D-Cần đưa ra nhận xét hay ý kiến riêng của mình đối với tác phẩm đó.

C
- Học thuộc ghi nhớ.
- Hoàn thiện các bài tập đã chữa vào vở bài tập.
- Đọc trước tiết 119.
Về nhà
Tiết học kết thúc
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo cùng các em học sinh