Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Cho các đề bài sau:
Đất nước ta có nhiều tấm gương nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
2. Suy nghĩ từ câu ca dao:
" Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra".
Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống.
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
3. Suy nghĩ về nhân vật anh niên trong tác phẩm lặng lẽ Sa Pa.
?
Nhan đề
+ Sa Pa không lặng lẽ.
+ Xao xuyến Sa Pa
+ Một vẻ đẹp nơi Sa Pa lặng lẽ.
+ Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long
Phần I: Từ đầu =>. "khó phai mờ":
Giới thiệu khái quát nhân vật anh thanh niên.
Phần II: Tiếp theo =>. "cho đất nước":
Những phẩm chất đáng quí của anh thanh niên.
Phần III: Phần còn lại:
Khẳng định lại những phẩm chất đáng quí của anh thanh niên.
CNVĐ: Dù được miêu tả nhiều hay ít trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của “Lặng lẽ SaPa” cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu – nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
LĐ 1: Nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ cúa mình.
LĐ 2: Anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
LĐ 3: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
CĐLĐ: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
MỞ BÀI
THÂN BÀI
KẾT BÀI
Luận điểm 1: Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ cúa mình.
Luận điểm 2: Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận điểm 3: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
Câu nêu luận điểm
Câu hỏi thảo luận nhóm (3 phỳt) Tìm câu chứa luận cứ, phương pháp lập luận của đoạn II, III, IV d? l�m sỏng t? cỏc lu?n di?m trong phần thân bài?
Luận điểm 1:Trước tiên, nhân vật anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình.
Luận cứ 1:
Hoàn cảnh
sống
Luận cứ 2:
Công việc
lắm gian khổ
Luận cứ 3:
Cách tổ chức
cuộc
sống khoa học, nề
nếp, ngăn nắp:
nuôi gà , trồng
hoa
Lối diễn đạt: Diễn dịch
PP: Phân tích, chứng minh
Luận điểm 2:Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận cứ 1:
Vui được
đón
khách đến
thăm
nơi ở của
mình.
Luận cứ 2:
Say sưa kể
về công việc
và bạn bè
của mình
Luận cứ 3:
Tặng hoa cho
cô gái trẻ;
biếu quà bác
học sĩ và vợ
bác lái xe



Lối diễn đạt: Diễn dịch
PP: Phân tích, chứng minh


Luận điểm 3:Công việc vất vả ,có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
Luận cứ 2:
Từ chối được
vẽ chân dung
mình, giới
thiệu người
đồng nghiệp
khác
Luận cứ 1:
Thấy đóng góp
của mình là
nhỏ bé so với
những người
khác
Lối diễn đạt: Diễn dịch
PP: Phân tích, chứng minh
Dù được miêu tả nhiều hay ít trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của "Lặng lẽ SaPa" cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục.Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu - nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
Những câu nªu V§NL
Luận điểm 1: Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ cúa mình.
Luận điểm 2: Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
Luận điểm 3: Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
Câu nêu luận điểm
Những c« ®óc luËn ®iÓm
Bài tập . Hoàn thành sơ đồ sau:
Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Yêu cầu
Những nhận xét đánh giá phải xu?t phỏt từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm
Những nhận xét đánh giá phải rõ ràng đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục

Bố cục mạch lạc rõ ràng lời văn chuẩn xác gợi cảm




* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.

* Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích). Là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
=> Cơ sở:
+ Những nhận xét đánh giá phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
=> Yêu cầu:
+ Các nhận xét đánh giá phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
+ Bố cục mạch lạc, lời văn phải chuẩn xác, gợi cảm.
B�i t?p
V?n d? ngh? lu?n c?a do?n van l� gỡ? Do?n van nờu lờn nh?ng lu?n di?m chớnh n�o? Lu?n c?, phuong phỏp l?p lu?n?

*Vấn đề nghị luận của đoạn văn: Tình thế lựa chọn nghiệt ngã của lão Hạc và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật này.

+ Câu chứa luận điểm: Từ việc miêu tả hoạt động của các nhân vật, Nam Cao đã gián tiếp đưa ra một tình thế lựa chọn đối với lão Hạc mà các dấu hiệu của nó đã được chuẩn bị ngay từ đầu.
+ Các luận cứ:
* Suy nghĩ nội tâm của lão Hạc để chọn cái sống hay cái chết.
* Cuối cùng, lão Hạc lưạ chọn cái chết.
* Lão âm thầm chuẩn bị cho cái chết.
* Cái chết của lão khiến người ta đau đớn, nhận ra tình phụ tử thiêng liêng và thăm thẳm.
* Lão Hạc dùng cái chết để lấy cái sống cho đứa con trai
+ Cách triển khai:
Tập trung phân tích những diễn biến trong nội tâm nhân vật vì đó là quá trình chuẩn bị cho cái chết dữ dội của nhân vật.
-> Bằng sự phân tích cụ thể nội tâm, hành động của nhân vật lão Hạc, bài viết làm sáng tỏ nhân cách đáng kính trọng, một tấm lòng hi sinh cao quý.
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Đọc lại văn bản( bài học , lý thuyết).
- Xem lại các câu trả lời.
- Học ghi nhớ, xem bài học.
- Làm bài tập phần luyện tập vào vở bài tập.
- Tập viết đoạn văn nghị luận một tác phẩm truyện hoặc đoạn trích mà em thích.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Chuẩn bị bài: Các làm bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích).
- Đọc kĩ các đề bài sgk/ 64,65.
- Tìm hiểu vấn đề nghị luận nêu ra trong từng kiểu bài.
- Tìm hiểu thế nào lđề bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích
- nghiên cứu các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích).