Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

các thầy cô giáo về dự tiết học
- Thanh Hải (04/11/1930 - 15/12/1980).
- Vừa là nhà thơ vừa là chiến sĩ, từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ của dân tộc.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn chương cách mạng Miền Nam thời chống Mĩ.
- Thơ Thanh Hải chân chất, bình dị, đôn hậu và chân thành.

Mùa xuân
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
nho nhỏ

(Thanh Hải)
- Một số tập thơ tiêu biểu :
+ Những đồng chí trung kiên (1962).
+ Huế mùa xuân (Tập 1:1970 ; Tập 2:1975).
+ Dấu võng Trường Sơn (1977).
+ Mưa xuân đất này (1982).

2. Tác phẩm :
- Viết tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
- Năm 1980 : Đất nước ta đang trong giai đoạn gặp nhiều khó khăn.
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
? Theo em, phương thức biểu đạt chính của bài thơ là gì ?
A. Tự sự. B. Miêu tả. C. Biểu cảm. D. Nghị luận.
C.Biểu cảm
- Cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên
- Cảm xúc về mùa xuân của đất nước
- Tâm nguyện của nhà thơ.
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
hai phần
Phần 1 : Từ đầu đến ..."Cứ đi lên phía trước": Cảm xúc của tác giả
trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước.
Phần 2 : Còn lại : Tâm nguyện của tác giả.
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
Hình ảnh
dòng sông xanh
bông hoa tím biếc
con chim chiền chiện hót vang trời
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
- Bức tranh mùa xuân đẹp, tươi tắn, trong sáng, bình dị, đầy sức sống.
- Cảm xúc say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc vào xuân.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
Theo em, vì sao tác giả lại chọn
hình ảnh người cầm súng, người
ra đồng khi nói về mùa xuân đất
nước ?
A. Vì họ là những người vất vả, gian lao nhất.
B. Vì họ là những hình ảnh tượng trưng cho
hai nhiệm vụ cách mạng của dân tộc.
C. Vì họ là những người mang lại mùa xuân
cho đất nước.
D. Cả ba ý trên.
D. Cả ba ý trên.
?
- Người cầm súng: Lộc giắt đầy trên lưng.
- Người ra đồng: Lộc trải dài nương mạ.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Việt Nam
b. Tâm nguyện của tác giả :
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
- Niềm tin tưởng, tự hào của tác giả về thế đi lên của dân tộc.
=> Tấm lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với thiên nhiên, với đất nước.
- Cảm xúc say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời khi vào xuân.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
b. Tâm nguyện của tác giả :
Con chim hót
Một cành hoa
Một nốt trầm xao xuyến
Một mùa xuân nho nhỏ
Ta làm
- Điệp từ, điệp ngữ : Ta làm, một, dù là.
- Chuyển đổi đại từ xưng hô :"Tôi" => "Ta".
- Những hình ảnh đẹp, tự nhiên, giản dị, mang ý nghĩa tượng trưng.
- Khát vọng được hoà nhập vào cuộc sống của đất nước.
- Tâm nguyện cống hiến phần tốt đẹp - dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
3. ý nghĩa văn bản :
a. Nội dung :
ý nào sau đây thể hiện đúng nhất
về nội dung bài thơ ?
?
A. Tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước,
với cuộc đời của nhà thơ.
B. Ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến
cho đất nước, góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình
vào mùa xuân lớn của dân tộc.
C. Cả A và B.
C. Cả A và B.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
b. Tâm nguyện của tác giả :
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
b. Nghệ thuật :
ý nào sau đây thể hiện được
những nét đặc sắc về
nghệ thuật của bài thơ ?
?
A. Thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết,
gần gũi với dân ca.
B. Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh
và ẩn dụ sáng tạo.
C. Vận dụng sáng tạo ca dao, hình ảnh thơ giàu chất
suy tưởng triết lí.
A. Thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết,
gần gũi với dân ca.
B. Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh
và ẩn dụ sáng tạo.
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
3. ý nghĩa văn bản :
a. Nội dung :
b. Tâm nguyện của tác giả :
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
* Ghi nhớ (SGK - Tr 58)
III. luyện tập :
? Qua tìm hiểu bài thơ và hoàn cảnh sáng tác của nó, em hiểu thêm điều gì về nhà thơ chiến sĩ Thanh Hải ?
Mùa xuân
Văn bản
nho nhỏ

(Thanh Hải)
b. Nghệ thuật :
3. ý nghĩa văn bản :
a. Nội dung :
b. Tâm nguyện của tác giả :
2. Nội dung văn bản :
a. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân thiên nhiên, đất nước :
I. Đọc - hiểu chú thích :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
II. Đọc - hiểu văn bản :
1. Cấu trúc văn bản :
Hướng dẫn về nhà
1. Viết một đoạn văn nghị luận về một đoạn thơ mà em thích nhất trong bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ".
2. Soạn bài "Viếng lăng Bác".

* Tìm đọc một số bài thơ Việt Nam viết về mùa xuân. So sánh hình ảnh mùa xuân trong các bài thơ đó với hình ảnh mùa xuân trong "Mùa xuân nho nhỏ" để hiểu thêm sự sáng tạo độc đáo của Thanh Hải về hình ảnh này.
Chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp cho tiết dạy, cảm ơn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh về dự tiết học.

Thực hiện
tháng 2 năm 2008