Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
"... Tôi luôn có cái ám ảnh của một người đau bệnh hiểm
nghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, nằm
xuống để rồi không dậy được nữa. Lúc đó để lại bao nhiêu
chuyện dở dang, trong đó có những tác phẩm... Khi có điều
kiện, người cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vào
bàn. Tôi tự nhủ: Phải sống những ngày tháng cuối có ích để
khi mất đi mình vẫn có thể làm việc đến giờ chót. "
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi, con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi, con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.


Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.


Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.

Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
* Từ khó: (SGK)
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
* Từ khó: (SGK)
dòng sông, bông hoa, con chim chiền chiện, trời.
Mầu sắc :
Âm thanh:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Bức tranh xuân
trời
Hình ảnh :
xanh, tím biếc
tiếng chim chiền chiện
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
* Từ khó: (SGK)
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Một bông hoa tím biếc
Mọc giữa dòng sông xanh
Mọc
Mọc
Mọc
-Nghệ thuật: đảo vị ngữ
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
* Từ khó: (SGK)
-> Bức tranh thiên nhiên đẹp, có màu sắc dịu mát, âm thanh rộn rã, đường nét hài hoà, không gian cao rộng, đậm sắc mầu xứ Huế nên thơ, tao nhã, thơ mộng.
Hình ảnh: dòng sông, bông hoa, con chim chiền chiện, trời.
Mầu sắc : xanh, tím
Âm thanh : tiếng chim chiền chiện
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Bức tranh xuân
Mọc
Mọc
Mọc
trời
-Nghệ thuật: đảo vị ngữ
1. Tác giả :
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
* Từ khó: (SGK)
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
: Giọt âm thanh của tiếng chim.
ơi

chi
hứng
Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
1. Tác giả :
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
* Từ khó: (SGK)
=> Tâm trạng say sưa, ngây ngất, nâng niu, trân trọng của tác giả trước cảnh đất trời vào xuân.
- Hình ảnh: dòng sông, bông hoa, con chim chiền chiện, trời.
- Mầu sắc : xanh, tím
- Âm thanh : tiếng chim chiền chiện
Bức tranh xuân:
-Nghệ thuật: đảo vị ngữ
-> Bức tranh thiên nhiên đẹp, có màu sắc dịu mát, âm thanh rộn rã, đường nét hài hoà, không gian cao rộng, đậm sắc mầu xứ Huế nên thơ, tao nhã, thơ mộng.
2. Mùa xuân của đất nước :
người cầm súng
người ra đồng
-> Hai lớp người tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước.
Hối hả, xôn xao
-> từ láy.
=> Không khí khẩn trương, gấp gáp, náo nhiệt.
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Người cầm súng, người ra đồng
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước

Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa:

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước

Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước.


Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.


Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

một cành hoa
con chim hót
3.Mùa xuân của suy tư :
Ta
Ta
Ta
Một nốt trầm
1. Tác giả :
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
2. Tác phẩm:
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa:

Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước.

2. Mùa xuân của đất nước :
-> Hai lớp người tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước.
Hối hả, xôn xao
-> từ láy.
=> Không khí khẩn trương, gấp gáp, náo nhiệt.
con chim hót
một nốt trầm
một cành hoa
-> Ước nguyện nhỏ bé, khiêm nhường, giản dị, cao đẹp.
Ta làm
1. Tác giả :
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
2. Tác phẩm:
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa:

Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước.

2. Mùa xuân của đất nước :
-> Hai lớp người tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước.
Hối hả, xôn xao
-> từ láy.
=> Không khí khẩn trương, gấp gáp, náo nhiệt.
3.Mùa xuân của suy tư :
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

=> Sự cống hiến thuỷ chung, son sắt cho cuộc đời.
1. Tác giả :
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
2. Tác phẩm:
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa:

Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước.

2. Mùa xuân của đất nước :
-> Hai lớp người tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước.
Hối hả, xôn xao
-> từ láy.
=> Không khí khẩn trương, gấp gáp, náo nhiệt.
-> Ước nguyện nhỏ bé, khiêm nhường, giản dị, cao đẹp.
3.Mùa xuân của suy tư :
con chim hót
một nốt trầm
một cành hoa
Ta làm
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
1. Nghệ thuật:
1. Tác giả :
I. Đọc - tìm hiểu chú thích :
2. Tác phẩm:
II. Đọc -hiểu văn bản:
1. Mùa xuân của thiên nhiên :
2. Mùa xuân của đất nước :
-> Ước nguyện nhỏ bé, khiêm nhường, giản dị, cao đẹp.
3.Mùa xuân của suy tư :
con chim hót
một nốt trầm
một cành hoa
Ta làm
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
=> Sự cống hiến thuỷ chung, son sắt cho cuộc đời.
* Khúc hát thân tình, ấm áp ngân lên niềm tin yêu tha thiết vào cuộc đời, vào quê hương xứ sở.
Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về hình ảnh thơ trong bài?
A Hình ảnh thơ giản dị, gợi cảm giàu sức biểu trưng.
B. Hình ảnh thơ bất ngờ, thú vị.
C. Hình ảnh thơ giàu chất triết lí.
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Nghệ thuật:
Thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt.
Hình ảnh giản dị, giàu ý nghĩa biểu trưng.
Giọng thơ trầm lắng thiết tha.
2. Nội dung:
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về chủ đề của bài thơ.

A. Lời tâm nguyện chân thành trước lúc đi xa.
B. Mong ước được hoá thân làm đẹp cuộc đời.
C. Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nước.
D. Ước nguyện sống có ích, được cống hiến cho đời.

Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Nghệ thuật:
Thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt.
Hình ảnh giản dị, giàu ý nghĩa biểu trưng.
Giọng thơ trầm lắng thiết tha.
2. Nội dung:
Bài thơ là tiếng lòng tha thiết thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó với đất nước, cuộc đời, là ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước và góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
* Ghi nhớ: (SGK)
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Nhan đề bài thơ:
Mùa xuân nho nhỏ là một nhan đề lạ, thật hồn nhiên và cũng thật thân thương. Danh từ "mùa xuân" -một phạm trù thời gian không ai có thể cảm nhận nó như thế nào, được tác giả khéo léo kết hợp với một tính từ "nho nhỏ" tạo nên một nhan đề "Mùa xuân nho nhỏ" gọn gàng, xinh xắn. Qua đó tác giả nói lên khát vọng được góp phần nhỏ bé (nho nhỏ) sự nhiệt tình, sức lực, cái tốt (mùa xuân) của mình để hoà vào mùa xuân lớn của thiên nhiên đất nước làm cho cuộc đời ngày càng thêm tươi đẹp hơn.
Em hiểu thế nào về nhan đề "Mùa xuân nho nhỏ" ? Hãy nêu chủ đề của bài thơ?
Thảo luận (2 phút)
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Về nhà
? Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật của bài.
? Viết đoạn văn bình một khổ thơ em thích nhất.
? Soạn bài: Viếng lăng Bác

Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -