Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Ngữ Văn 9
Thanh Hải
GIỚI THIỆU CHUNG
1
TÌM HIỂU VĂN BẢN
2
TỔNG KẾT
3
LUYỆN TẬP
4
THANH HẢI
I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Tác giả:
Em hãy nêu vài
nét về tác giả Thanh Hải?
THANH HẢI
Chân dung và tiểu sử nhà thơ THANH HẢI
Tên thật: Phạm Bá Ngoãn.
Sinh: 1930
Mất: 1980
Nơi sinh: Thừa Thiên-
Huế.
Là người có công đầu trong nền thơ cách mạng ở miền Nam
I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Tác giả:
SGK / 56, 57
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh ra đời của bài
thơ có gì đặc biệt ?
THANH HẢI
Bài thơ được sáng tác tháng 11/1980, không bao lâu trước khi tác giả qua đời.
THANH HẢI
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc

Mùa xuân ta xin hát
Câu nam ai, nam bình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm mình
Nhịp phách tiền đất Huế
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phí trước

I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả:
SGK / 56, 57
2. Tác phẩm:
THANH HẢI
- Thể thơ: ngũ ngôn
- Bố cục: 4 phần
Bài thơ được sáng tác tháng 11/1980, không bao lâu trước khi tác giả qua đời.
Khổ thơ đầu
BỐ CỤC
Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên đất trời
Khổ 2 và 3
Mùa xuân của đất nước,
con người
Khổ 4 và 5
Suy nghĩ và ước
nguyện của nhà thơ
Lời ngợi ca quê
hương đất nước
Khổ thơ cuối
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời
- Bức tranh mùa xuân
- Dòng sông xanh
- Bông hoa tím biếc
- Âm thanh tiếng chim
 Giọt long lanh rơi / Tôi đưa tay tôi hứng
( chuyển đổi cảm giác thật tinh tế )
 Cảm giác say sưa ngây ngất.
 Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống
-Thể hiện qua các giác quan:
thị giác, thính giác, xúc giác

2. Cảm xúc về mùa xuân đất nước
Trong không
khí mùa xuân rộn ràng,
náo nức, tác giả nhắc đến mùa
xuân của đất nước qua khổ
thơ nào ?
- Mùa xuân
người cầm súng
người ra đồng
2. Cảm xúc về mùa xuân đất nước
- Mùa xuân
người cầm súng
người ra đồng
Hình ảnh nào
gắn liền bên họ ?
+ Lộc
2. Cảm xúc về mùa xuân đất nước
- Mùa xuân
người cầm súng
người ra đồng
+ Lộc
- Tất cả như
hối hả
xôn xao
 Tưng bừng rộn rã
- Đất nước như vì sao
 Cứ đi lên
 Khẳng định niềm tin
3. Mùa xuân trong suy tưởng của tác giả
- Ta làm
con chim hót
một cành hoa
một nốt trầm
Để hòa vào bản nhạc chung của dân tộc
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Em hãy nhận xét cách dùng
đại từ xưng hô của tác giả ?
Tại sao ở khổ 1 xưng “tôi”, ở
đây lại xưng “ta” ?
3. Mùa xuân trong suy tưởng của tác giả
- Ta làm
con chim hót
một cành hoa
một nốt trầm
- “Mùa xuân nho nhỏ / Lặng lẽ dâng cho đời”
(Điệp từ)
Ước nguyện cống hiến cho đời một cách khiêm tốn
và thầm lặng.
- Dù là
tuổi hai mươi
khi tóc bạc
 Cống hiến không phân biệt tuổi tác.
Để hòa vào bản nhạc chung của dân tộc
-> Mọi người góp một phần nhỏ bé
4. Lời ngợi ca quê hương
Hình ảnh quê hương xứ Huế
được tác giả nhắc lại qua
cụm từ nào ?
- Ta xin hát
Nam ai
Nam bình
Cảm xúc của nhà
thơ ở đây là gì ?
Tấm lòng ân nghĩa, thủy chung

Em hiểu như thế nào về
nhan đề của bài thơ ?
- Nội dung: Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha
thíêt yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời;
thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc .
- Nghệ thuật: Bài thơ theo thể năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thíêt, gần gũi với dân ca,hiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
SGK /58
TÌM TỪ KHÓA TRONG CÁC Ô CHỮ SAU
Thanh Hải quê ở đâu ?
T
H
Ư
A
T
H
I
Ê
N
H
U
Ê
Thái độ của tác giả thể hiện qua động từ “hứng” là gì ?
R
T
R
Â
N
T
O
N
G
Hãy nêu cảm xúc của nhà thơ ở khổ thơ thứ nhất ?
Â
N
G
Y
N
G
Â
T
Trong khổ 4, khung cảnh thiên nhiên như thế nào ?
N
A
O
N
Ư
C
Ước nguyện của nhà thơ được biểu hiện ra sao ?
K
H
I
Ê
M
T
Ô
N
Ước nguyện của Thanh Hải được ghi lại qua từ nào ?
O
N
H
N
H
O
Làn điệu dân ca ở Huế được viết trong bài là gì ?
A
N
A
M
A
I
N
M
B
I
N
H
Vì sao bài thơ dễ đi vào lòng người ?
N
G
I
A
U
H
A
C
Đ
I
Ê
U
Sai rồi
1
2
3
4
5
6
7
8
IV. LUYỆN TẬP:
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ
- Xem và tìm hiểu hơn phần tìm hiểu văn bản.
- Chuẩn bị: Viếng lăng Bác