Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Ti?t 116
Thanh Hải
Kiểm tra : Đọc thuộc bài "Con Cò" và nêu tư tưởng chủ đề của bài thơ ?

Thanh H?i
Tiết 116
Nhà thơ Thanh Hải
Hoạt động 1 : Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
GV giới thiệu chân dung tác giả,
Hỏi : các em biết gì về tiểu sử và cuộc đời hoạt động văn nghệ của Thanh Hải
Xuất xứ của tác phẩm có điều gì đáng lưu ý
(Chú ý đến hoàn cảnh chung hoàn cảnh riêng của bài)
I. TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả :
Quê Thừa Thiên Huế
2. Tác phẩm : 11 - 1980
Khi nằm trên giường bệnh
Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
GV hướng dẫn đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục
Hỏi: Tìm hiểu về thơ và nhịp điệu ?
(5 chữ, nhịp 3/2 hoặc 2/3 rộn ràng vui tươi) -> giọng say sưa trìu mến
GV đọc mẫu 1 đoạn HS đọc tiếp
Giải thích một số từ khó
Hỏi : Hiểu mạch cảm xúc của tác giả ? (Từ mùa xuân trời đất -> mùa xuân đất nước -> suy nghĩ ước nguyện làm một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn)
3. Ñoïc, tìm hieåu chuù thích
a. Chuù yù caùch ñoïc thô dieãn caûm
b. Tìm hieåu chuù thích (SGK)
4. Boá cuïc : 2 phaàn
Hoạt động 2 : Hướng dẫn phân tích phần 1
Hỏi : Hình ảnh mùa xuân ở khổ thơ đầu được dùng với ý nghĩa gì ?
Hỏi : Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên được phác họa như thế nào ? (những chi tiết nào được miêu tả mùa xuân ? Qua đó em hình dung bức tranh như thế nào ?)
II. PHÂN TÍCH.
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên đất nước.
a. Mùa xuân của thiên nhiên.
- Dòng sông xanh
- Bông hoa tím (xứ Huế)
- Tiếng chim hót.
=> Vài nét phát họa gợi ra không gian rộng, màu sắc tươi thắm, âm thanh vang vọng vui tươi
- Cảm xúc của tác giả được miêu tả trực tiếp
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
"Giọt long lanh" -> giọt mưa xuân, giọt âm thanh (có sự chuyển đổi cảm giác -> niềm say sưa ngây ngất của nhà thơ trước vẽ đẹp của thiên nhiên trời đất vào mùa xuân.

Hướng dẫn phân tích phần 1
Hỏi : Cảm xúc của tác giả trước cảnh trời đất vào xuân được diễn tả ở những hình ảnh cụ thể nào ? Bình luận những hình ảnh đó ?
Từ mùa xuân của thiên nhiên nhà thơ chuyển sang cảm nhận về màu xuân của đất nước. Hình ảnh nào thể hiện điều đó ?
b. Mùa xuân của đất nước
- Mùa xuân người cầm súng -> chiến đấu
- Mùa xuân người ra đồng -> lao động
=> 2 lực lượng chính của đất nước
- Lộc non gắn với họ => hay chính họ đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước
- Sức sống của mùa xuân thể hiện trong nhịp điệu hối hả, âm thanh xôn xao với tương lai đẹp đẽ "như vì sao lung linh"
Hoạt động 3 : Hướng dẫn phân tích phần 2
Từ cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên đất nước, tác giả nói đến (mùa xuân) sự suy ngẫm của bản thân, nhận xét cách chuyển đổi mạch thơ. Điều tâm niệm của nhà thơ là gì ? Hình ảnh thơ nào biểu hiện điều đó ?
Nhận xét những hình ảnh đó
2. Tâm niệm của nhà thơ.
- Chuyển ý tự nhiên vì suy ngẫm về mùa xuân đất nước
- Khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước
+ Làm con chim hót
+ Làm một nhành hoa
+ Nhập một nốt trầm xao xuyến.

Hướng dẫn phân tích phần 2
Cách cấu tứ lặp những hình ảnh có gọi là lỗi lặp không ? vì sao ?
GV liên tưởng thơ Tố Hữu.
"Nếu con là chiếc lá ."
Hiểu hình ảnh "mùa xuân nho nhỏ" như thế nào ? Vì sao tác giả đặt tên cho bài thơ ?

=> Hình ảnh đẹp, tự nhiên, cấu tứ lặp tạo sự đố ứng chặt chẽ thể hiện niềm mong muốn được sống có ích cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên như chim muôn hoa lá tỏa hương sắc cho đời.
- Mùa xuân nho nhỏ => nhỏ nhẹ bình dị khiêm nhường tâm niệm chân thành tha thiết của nhà thơ.
Hoạt động 4 : Hướng dẫn tổng kết
Nêu những nét nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ ?
H�y n�u n?i dung b�i tho
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật : thơ 5 chữ gồm làn điệu dân ca miền Trung, âm hưởng nhẹ nhàng tha thiết.
2. Nội dung : Ghi nhớ (SGK)
IV. LUYỆN TẬP
Đọc một khổ thơ em thích,
nêu cảm thụ của em ?
1. Hoïc thuoäc
2. Bình moät khoå thô
3. Tìm hieåu hình aûnh muøa xuaân trong thô xöa vaø nay.
C. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Hiểu được ý nghĩa cống hiến của bản thân -> đất nước
- Chuẩn bị bài : Viếng lăng Bác