Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
1.Tác giả.
*Cuộc đời:Thanh Hải(1930-1980) tên thật là Phạm Bá Ngoãn quê ở Phong Điền -Thừa Thiên Huế.
-Ông tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ,bám trụ quê hương trong những năm tháng ác liệt nhất .
*Sự nghiệp sáng tác:Thanh Hải là cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng Miền Nam từ những ngày đầu.
-Tác phẩm chính :Những đồng chí trung kiên(1962),Huế mùa xuân(1970-1975)...
*Phong cách thơ: Tiếng thơ Thanh Hải chân chất bình dị ,đôn hậu và chân thành.(Từ điển văn học).
2.Văn bản.
*Hoàn cảnh ra đời: Tháng 11-1980 khi tác giả đang nằm trên giường bệnh.
*Thể thơ :Ngũ ngôn
*Từ khó:
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II.Đọc hiểu văn bản.
*Mạch cảm xúc của bài thơ:
Bài thơ bắt đầu bằng mạch cảm xúc trực tiếp trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên.
Mở rộng thành hình ảnh mùa xuân của đất nước.
Từ mạch cảm xúc,mạch thơ chuyển sang biểu hiện ,suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ muốn được hoà nhập,đóng góp cho cuộc đời chung.
Bài thơ kết thúc bằng sự trở về với những cảm xúc thiết tha,tự hào về quê hương,đất nước qua điệu dân ca Huế.
1.Bố cục.
Khổ thơ đầu
BỐ CỤC
Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên đất trời
Khổ 2 và 3
Mùa xuân của đất nước,
con người
Khổ 4 và 5
Suy nghĩ và ước
nguyện của nhà thơ
Lời ngợi ca quê
hương đất nước
Khổ thơ cuối
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
a.Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Bức tranh mùa xuânđẹp,thơ mộng ,đầy sức sống:Không gian cao rộng (dòng sông,mặt đất, bầu trời) ,màu sắc tươi thắm(sông xanh, hoa tím biếc), âm thanh vang vọng của tiếng chim chiền chiện( hót vang trời)
Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác:Tiếng chim âm thanh(cảm nhận bằng thính giác),chuyển thành từng giọt(hình và khối) cảm nhận bằng thị giác, từng giọt ấy lại long lanh ánh sáng và màu sắc, có thể cảm nhận bằng xúc giác(Tôi đưa tay tôi hứng).
Cảm xúc của tác giả:Say sưa , ngây ngất,trước vẻ đẹp của thiên nhiên,đất trời lúc vào xuân.
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
a.Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên.
b.Cảm xúc trước mùa xuân đất nước, con người.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao....
Hai hình ảnh tượng trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu và xây dựng đất nước.Người lính khoác trên mình cành lá nguỵ trang mang theo sức sống mùa xuân:Sức mạnh của dân tộc bảo vệ tổ quốc.Người nông dân đem mồ hôi,sức lao động làm nên mùa xuân ruộng đồng.Chính họ đã đem mùa xuân bình yên đến mọi nơi trên đất nước.
Hình ảnh so sánh đẹp kì vĩ biểu lộ niềm tự hào về đất nước,niềm tin yêu và ý chí vươn lên của dân tộc.
Không khí rộn rã tưng bừng của đất nước lúc vào xuân
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đI lên phía trước
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
a.Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên.
b.Cảm xúc trước mùa xuân đất nước, con người.
c.Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
Hình ảnh ẩn dụ "Một mùa xuân nho nhỏ"-Một cuộc đời nhỏ bé của một người.rất đẹp rất đáng tự hào-Đây là sáng tạo riêng của tác giả thể hiện sâu sắc chủ đề của tác phẩm.
-Thể hiện niềm yêu mến thiết tha với cuộc sống và ước nguyện đóng góp phần nhỏ bé khiêm nhường của mình cho dân ,cho nước.
-Nhà thơ nguyện làm mùa xuân nho nhỏ nghiã là sống đẹp,sống có ích là mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của đất nước,của cuộc đời chung.
Khát vọng được cống hiến tài năng và sức lực nhỏ bé của mình cho đất nước.Niềm mong muốn ấy như một lẽ tự nhiên.Sự cống hiến khiêm tốn lặng lẽ.
-Sự cống hiến không kể chi tuổi tác.Đó mới là ý nghĩa cao quý của đời người.
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
a.Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên.
b.Cảm xúc trước mùa xuân đất nước, con người.
c.Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.
d.Lời ca ngợi quê hương đất nước.
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai,Nam bình
Nước non ngàn dặmmình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
*Diễn tả niềm khao khát bồi hồi của nhà thơ với quê hương khi mùa xuân về.,thể hiện niềm tự hào về di sản âm nhạc truyền thống của Huế.
*Đoạn thơ còn thể hiện tấm lòng ân nghĩa thuỷ chung với quê hương.
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
3.Tổng kết.
a.Nghệ thuật.
*Thể thơ năm chữ gần với các điệu dân ca đặc biệt là dân ca miền Trung,có âm hưởng nhẹ nhàng tha thiết.
*Hình ảnh đẹp giản dị gợi cảm.
*Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ sáng tạo.
b.Nội dung.
Bài thơ đề cập đến vấn đề nhân sinh quan cao đẹp:Sống đẹp là sống có ích,cống hiến phần tốt đẹp của mình cho nhân dân ,cho đất nước.
4.Ghi nhớ:*Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước,góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
*Bài thơ theo thể năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng,tha thiết,gần gũi vơi dân ca, nhiều hình ảnh đẹp,giản dị , gợi cảm,những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
Tiết 116:
Văn bản:
Mùa xuân nho nhỏ.
Thanh Hải
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
Ii.Đọc hiểu văn bản.
1.Bố cục.
2.Phân tích .
3.Tổng kết.
iii.Luyện tập.
Bài tập trắc nghiệm.
Câu1:Sự sáng tạo đặc sắc nhất của Thanh Hải
trong bài thơ là:
A.Hình ảnh cành hoa.
B. Hình ảnh con chim.
C. Hình ảnh nốt nhạc trầm.
D. Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ.
Câu 2: Nhà thơ đã thể hiện tình cảm gì qua bài thơ?
A.Tình yêu thiên nhiên đất nước.
B.Tình yêu cuộc sống.
C.Khát vọng cống hiến cho đời.
D.Cả 3 ý trên.
Hướng dẫn về nhà:
* Học thuộc lòng bài thơ
* Phân tích nội dung từng khổ thơ và giảI thích ý
nghĩa nhan đề
* Soạn bài:viếng lăng Bác