Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

PHÒNG GD KRÔNG ANA
2008 - 2009
TRƯỜNG THCS LÊ VĂN TÁM
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI THI GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
MôN NGỮ VĂN LỚP 9
NGƯỜI THỰC HIỆN:GV LÊ ĐĂNG HÀ
TRƯỜNG THCS LÊ VĂN TÁM
Những hình ảnh trên gợi cho em nghĩ về mùa nào trong năm?
MÙA XUÂN
Bài thơ: MÙA XUÂN NHO NHỎ
(THANH H?I)
Những hình ảnh vừa rồi gợi cho em nhớ về bài thơ nào?
Của ai?
Tiết 114: Văn bản
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả
Sinh năm 1930 mất 1980.
Tên thật là Phạm Bá Ngoãn.
- Quê quán Phong Điền – Thừa Thiên Huế.
- Ông hoạt động văn nghệ từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp.
Em hãy trình bày những hiểu biết của em về tác giả Thanh Hải?
I. Tìm hiểu taùc giaû, taùc phaåm:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
Xuất xứ tác phẩm có điều gì đáng lưu ý?
Sáng tác tháng 11 năm 1980 khi tác giả nằm trên giường bệnh.
Tiết 114: Văn bản :
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải


Mọc giöõa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời


Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân- ta xin hát
Câu Nam, ai Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
11/1998
( Thanh Hải, trong
Thơ Việt Nam 1945 – 1985
,NXB, Giáo dục,
Hà Nội, 1987)
Thể thơ năm chữ, nhịp3/2, 2/3 rộn ràng, vui tươi, giọng thơ say sưa, trìu mến.
1/ Đọc văn bản:
Giọng vui tươi và suy ngẫm.
Tiết 114: Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
II. Đọc – Tìm hiểu bố cục
2. Tìm hiểu mạch cảm xúc và bố cục bài thơ:
Bài thơ viết theo thể thơ nào?Nhận xét của em về cách ngắt nhịp và mạch cảm xúc của bài thơ?
Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần ?
2 phần:
+ 3 khổ thơ đầu: Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước
+ 3 khổ thơ còn lại: Tâm nguyện của nhà thơ.
Tiết 114:Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

II. Đọc – Tìm hiểu bố cục
III.Phân tích:
1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
a. Mùa xuân của thiên nhiên :
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
- Dòng sông xanh
- Bông hoa tím biếc
- Tiếng chim hót
Mùa xuân của thiên nhiên được tác giả phác họa qua những hình ảnh và âm thanh nào?
Từ “mọc “được đặt ở đầu câu có dụng ý gì?Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong hai câu thơ đầu?
Với những hình ảnh, âm thanh như vậy tác giả đã gợi ra một bức tranh về mùa xuân như thế nào ?
Tiết 114:Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

II. Đọc – Tìm hiểu bố cục
III.Phân tích:
1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Em hiểu “từng giọt long lanh rơi” nghĩa là thế nào?Nghệ thuật nào đã được sử dụng trong câu thơ?Tác dụng của nó?
a. Mùa xuân của thiên nhiên :
- Giọt long lanh:
+Giọt sương ,giọt mưa,giọt âm thanh…
Sự chuyển đổi cảm giác
(thính giác - thị giác – xúc giác)
Cảm nhận thật tinh tế
Tiếng chim chiền chiện gợi cho em cảm nhận điều gì về mùa xuân?Những từ “ơi”, “chi” gợi liên tưởng đến giọng nói của địa phương nào?
III.Phân tích:
Tiết 114:Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
a. Mùa xuân của thiên nhiên :
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên đất trời như vậy cảm xúc của tác giả bộc lộ ra sao?
*Cảm xúc của tác giả:
-Say sưa, ngây ngất, muốn hòa nhập vào niềm vui của đất trời.(Từ “ơi””hót chi”, “tôi hứng”)
-Thể hiện lòng yêu mến thiên nhiên ,yêu đất nước,thiết tha với vẻ đẹp của đất trời.
Tiết 114:Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
III.Phân tích:
1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
a. Mùa xuân của thiên nhiên :
b. Mùa xuân của đất nước:
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
- Người cầm súng
- Người ra đồng
 Hai lực lượng chính của đất nước đem mùa xuân đến mọi nơi.


-Nhịp điệu hối hả, âm thanh xôn xao  Sức sống của mùa xuân đất nước

Niềm yêu mến, say sưa, ngây ngất trước cuộc sống mới.
Mùa xuân ở khổ thơ thứ hai được diễn tả qua những hình ảnh nào?
Có gì riêng trong cách tổ chức lời thơ ở khổ thơ này?Từ đó cảnh tượng mùa xuân hiện lên như thế nào?
Cảm xúc của tác giả qua lời thơ náo nức này?
Tiết 114:Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)
III.Phân tích:
1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
a. Mùa xuân của thiên nhiên :
b. Mùa xuân của đất nước:
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
Qua khổ thơ thứ 3 cho thấy tác giả đã suy tư những gì về đất nước?
-Tác giả suy ngẫm về lịch sử vất vả và gian lao của đất nước , đồng thời thể hiện niềm tin vào sự phát triển, tin vào tương lai tươi sáng của đất nước. Đó là sức sống ,sức vươn lên không ngừng của đất nước vào xuân.
Cảm nhận của em về lời thơ : Đất nước như vì sao - cứ đi lên phía trươc?
Những suy tư của tác giả đã cho thấy tấm lòng của nhà thơ đối với đất nước như thế nào?
*Tình cảm của nhà thơ đối với đất nước là: -Thương cảm.
-Trân trọng.
-Tự hào và tin tưởng.
Tiết 114: Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)


1/ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
2/ Tâm niệm của nhà thơ:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân ta xin hát
Khúc Nam ai, Nam binh
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.


-Khát vọng được hòa nhập, được cống hiến:

Làm con chim hót
Làm một cành hoa
Nhập vào hòa ca một nốt trầm xao xuyến


 Hình ảnh đẹp, tự nhiên, cấu tứ lặp tạo sự đối ứng cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên.
III.Phân tích:
Trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước tác giả có tâm nguyện gì?
Phân tích ý nghĩa của những hình ảnh biểu tượng và cách thay đổi xưng hô mà tác giả sử dụng trong đoạn thơ trên ?
Tiết 114: Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)

2/ Tâm niệm của nhà thơ:
-
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước:
-Mùa xuân nho nhỏ bình dị , khiêm nhường, tâm niệm chân thành, tha thiết.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốttrầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân ta xin hát
Khúc Nam ai, Nam binh
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.

III.Phân tích:
Em hiểu ý nguyện :Một mùa xuân nho nhỏ lặng lẽ dâng cho đời của tác giả như thế nào?
Quan niệm cống hiến của tác giả được thể hiện như thế nào qua hai câu:Dù là tuổi hai mươi – Dù là khi tóc bạc?
-Sự cống hiến không ở tuổi tác mà ở tâm huyết sống chân thành và tốt đẹp của con người.

Thể thơ năm tiếng có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca.
Hình ảnh đẹp, giản dị gợi cảm
So sánh và ẩn dụ sáng tạo.
Tiết 114: Văn bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
IV Tổng kết
1.Nghệ thuật
2. Nội dung:
Ghi nhớ (SGK)
Nhận xét của em về nghệ thuật của bài thơ?
Em hiểu thế nào về nhan đề: Mùa xuân nho nhỏ? Hãy nêu chủ đề của bài thơ?
DẶN DÒ
Học thuộc lòng bài thơ.
Phân tích được giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
Soạn bài “Viếng lăng Bác”
Kính chúc các thầy giáo, cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc !
Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi !