Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

các thầy cô giáo
về dự giờ
môn ngữ Văn lớp 9h
Nhiệt liệt chào Mừng
Kiểm tra bàI cũ
Em hãy kể tên một số bài thơ viết về mùa xuân mà em biết?
Thứ bảy ngày 21 tháng 3 năm 2008
Ngữ văn

Mùa xuân nho nhỏ
- Thanh Hải -
I. Đọc và tìm hiểu chung
1- Tác giả - tác phẩm:
* Tác giả:
- Thanh Hải (1930-1980)
là nhà thơ cách mạng.
- Phong cách thơ bình dị
và đôn hậu.
* Tác phẩm:
Sáng tác (11- 1980) vào những ngày cuối đời khi ông đang nằm trên giường bệnh.

Thứ bảy ngày 21 tháng 3 năm 2008
Ngữ văn

Tiết116:Văn bản: Mùa xuân nho nhỏ

(Thanh Hải)


Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện(1)
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc(2) giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.


Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân-ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình(3)
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền(4) đất Huế.


3 - Mạch cảm xúc - Bố cục:

* Mạch cảm xúc: Từ cảm xúc trực tiếp trước vẻ đẹp của thiên nhiên -> Hình ảnh mùa xuân đất nước -> Biểu hiện suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ được nhập vào bản hoà ca của cuộc đời -> Trở về những cảm xúc thiết tha, tự hào về quê hương đất nước.
* Bố cục: 4 phần
- Khổ1: Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.
- Khổ 2+3: Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước.
- Khổ 4+5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.
- Khổ 6 : Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
2 - Chú thích:

a. Mùa xuân của thiên nhiên , đất trời:
? Vài nét phác hoạ -> Bức tranh mùa xuân xứ Huế tươi đẹp, tràn đầy sức sống.
*Cảm xúc của tác giả:
?ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
-> nâng niu, trân trọng, say sưa, ngây ngất.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

II-Tìm hiểu chi tiết.
1- Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước.

dòng sông xanh
hoa tím biếc
chim chiền chiện
Hót vang trời
dòng sông xanh
hoa tím biếc
chim chiền chiện
Hót vang trời

giọt long lanh
hứng.
b. Mùa xuân của đất nước
- nhịp điệu hối hả, khẩn trương, xôn xao, náo nức.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
người cầm súng
người ra đồng
* Con người:
. cầm súng . ra đồng
? Biểu trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu, lao động xây dựng đất nước.
Lộc
Lộc
* Đất nước:
Nhân hoá, so sánh đẹp.
? Gian lao, tươi sáng, thế đi lên.
? Niềm tự hào, niềm tin,.
Tất cả
Tất cả
hối hả
xôn xao.
Vất vả
gian lao
như vì sao
Cứ
Nhóm1
Khát vọng dâng hiến, được tác giả thể hiện qua những hình ảnh nào? Em có nhận xét gì về những hình ảnh ấy? Cảm nhận của em về sự dâng hiến của tác giả?
2. Mùa xuân của lòng người: Tâm niệm của nhà thơ.
Khát vọng dâng hiến, hoà nhập.

Câu hỏi thảo luận:
Nhóm 2
Bên cạnh việc dùng những hình ảnh đẹp của thiên nhiên để thể hiện khát vọng của mình, nhà thơ còn dùng những điệp ngữ nhằm khẳng định sự dâng hiến của mình. Em hãy phân tích ý nghĩa của những điệp ngữ đó?
Nhóm 3
Vì sao đang từ cách xưng hô "tôi" tác giả chuyển sang "ta"? Hai cách xưng hô ấy có gì khác nhau?
? Đại từ xưng hô -> Ước nguyện chung cho
tất cả mọi người.
=> Vấn đề lớn -> Nhân sinh quan: chân thành
và tha thiết.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
con chim hót
cành hoa
nốt trầm
Một mùa xuân nho nhỏ
? Hình ảnh đẹp, giản dị, tự nhiên -> Dâng hiến tất cả những gì đẹp đẽ nhất, tinh tuý nhất, rất chân thành và khiêm tốn.
Ta làm
Ta làm
Dù là
Dù là
? Điệp ngữ -> Sự cống hiến mãnh liệt, da diết, lời hứa suốt đời.
Ta
Ta
Ta
2. Mùa xuân của lòng người: Tâm niệm của nhà thơ.
Khát vọng dâng hiến, hoà nhập.
- Nhà thơ sống mãi với cuộc đời,
với Huế quê hương trong nhịp
phách và điệu hát âm vang.
Mùa xuân-ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
hát
Huế.
tình
bình
mình
Nước non
Nước non

III- Tổng kết.

Bài tập trắc nghiệm:
Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng:

1 ý kiến của em về nội dung của bài thơ " mùa xuân nho nhỏ"?
Nội dung bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
A Đúng B Sai

2 - ý kiến nào không đúng về nghệ thuật của bài thơ?
A- Thể thơ 5 tiếng, nhạc điệu trong sáng.
B - Bài thơ nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm.
C- Những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
D-. Khai thác điệu ru ngọt ngào trìu mến.



Ghi nhớ
- Nội dung: Bài thơ " Mùa xuân nho nhỏ" là tiếng lòng tha thiết
yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước
nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiếncho đất nước,
góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của
dân tộc.

- Nghệ thuật: Bài thơ theo thể năm tiếng, nhạc điệu trong sáng
tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị gợi
cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.

Sau khi học xong bài thơ, em có suy nghĩ gì về lẽ sống của mình trước cuộc đời?
Luyện tập
Hướng dẫn về nhà
* Bài tập về nhà: Học thuộc lòng bài thơ, viết một đoạn văn ngắn, bình một khổ thơ trong bài mà em thích.
* Soạn bài: Viếng Lăng Bác
Các thầy cô giáo
và các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn!