Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chin phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.
(Tố Hữu- Một khúc ca xuân)
Mạch cảm xúc:
Bắt đầu từ vẻ đẹp trong trẻo trong tiết xuân của đất trời. Nhà thơ suy nghĩ về mùa xuân đất nước, mùa xuân của mỗi người. Và khao khát dâng hiến mùa xuân nhỏ của mình vào cuộc đời chung.
Bố cục: ( có thể chia làm 4 phần)
*Khổ 2,3: Hình ảnh mùa xuân đất nước.
*Khổ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân của đất trời.
*Khổ 4,5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.
*Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước và giai điệu dân ca xứ Huế.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
1- Mùa xuân của thiên nhiên đất trời.

Mùa xuân dịu dàng tươi tắn với không gian cao rộng tiếng chim trong trẻo vút cao sắc màu dịu nhẹ.
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Tâm trạng ngây ngất say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời .

2- Hình ảnh mùa xuân đất nước.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
Người cầm súng: bảo vệ Tổ quốc.
Người ra đồng: xây dựngTổ quốc.
Họ đem mùa xuân và sức sống đến mọi miền đất nước.
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Hãy trình bày những cảm nhận của các em về đoạn thơ trên?
Gợi ý thảo luận nhóm
* Hình ảnh nhân hoá: Đất nước- vất vả và gian lao gợi cho em liên tưởng gì? Cụm từ cứ đi lên nhằm diễn tả điều gì?
* Hình ảnh so sánh: Đất nước như vì sao có ý nghĩa như thế nào?
* Qua những hình ảnh và ngôn ngữ thơ ấy, em thấy nhà thơ muốn nói điều gì về đất nước thân yêu?
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
- Hình ảnh so sánh nhằm ca ngợi đất nước tráng lệ trường tồn.
- Từ cứ và biện pháp nhân hoá được sử dụng diễn tả sự dẻo dai kiên cường vượt qua mọi gian lao để vươn tới tương lai với một sức sống mãnh liệt của cả dân tộc.
- Đoạn thơ thể hiện niềm tự hào tin tưởng vào sức xuân của đất nước.
Ca ngợi đất nước tráng lệ trường tồn, vững vàng bước vào tương lai.
Thể hiện niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào tương lai đất nước.
3- Khát vọng: Một mùa xuân nho nhỏ,lặng lẽ dâng cho đời
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Một con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm xao xuyến.những ước nguyện đẹp đẽ, giản dị, khiêm nhường.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
(Mùa xuân nho nhỏ biểu thị cho giá trị tốt đẹp của cuộc đời cá nhân một con người.)
Tác giả muốn chân thành hiến dâng giá trị nhỏ bé của mình cho cuộc sống. Một sự hiến dâng không ồn ào phô trương nhưng vô cùng mãnh liệt.
Sống giản dị, tốt đẹp, khiêm nhường và mãnh liệt- đó cũng là cốt cách của người phương Đông- thâm trầm, sâu lắng, luôn luôn trân trọng những giá trị nhỏ bé thiêng liêng.

Đoạn thơ cũng thể hiện một quan niệm sống, theo em đó là lẽ sống như thế nào?
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.


Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.


Tổng kết
Được viết theo thể 5 tiếng giàu nhạc điệu, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm và những so sánh, ẩn dụ sáng tạo, Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, được góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.