Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Nhiệt liệt chào Mừng
Các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 9
Trường THCS Sông Hiến
Mùa xuân nho nhỏ
- Thanh Hải -
A/ Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Tờn th?t l� Ph?m Bỏ Ngoón (1930-1980)
Quờ ? Th?a Thiờn - Hu?, l� nh� tho tiờu
bi?u c?a VHVN;
Phong cỏch tho bỡnh d?, h?n h?u v�
chõn th�nh, d?m ch?t Hu?.
1. Tác giả:
? Dựa vào chú thích SGK, em
hãy giới thiệu vài nét về tác giả?
2. Tác phẩm:
Sáng tác (11 – 1980) không bao lâu
trước khi nhà thơ qua đời.
Nhà Thơ Thanh Hải
(1930-1980)
1962
1970 – T1
1975 – T2
1977
1982
1982
B. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
Đúng nhịp, giọng nhỏ nhẹ, tâm tình, tha thiết.
2. Chủ đề:
Cảm xúc dạt dào của t/g khi đất nước vào xuân và thể hiện ước nguyện được dâng hiến cho quê hương đất nước.
3. Bố cục:
3 phần
Hãy nêu những phương thức
biểu đạt của văn bản?
Biểu cảm, miêu tả, lập luận.
Mùa xuân của thiên nhiên;
Mùa xuân của đất nước;
Tâm niệm và ước nguyện của nhà thơ.
Mùa xuân về trên quê hương thật đẹp.V? đẹp đó được tác giả phác hoạ qua nh?ng chi ti?t nào?
4. Phân tích:
4.1 – Mùa xuân của thiên nhiên
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Tín hiệu mùa xuân được t/g
nhắc tới là những sự vật nào?
dòng sông xanh
hoa tím biếc
chim chiền chiện
Hình ảnh dòng sông xanh,
bông hoa tím, con chim chiền chiện...gợi cho em cảm nhận gì về bức tranh mùa xuân?
? Quan sát câu thơ thứ 1 và 3.
Bình thường sẽ nói: ở giữa dòng...
mọc ...;Con chim chiền chiện ơi.
Nhưng ở đây tác giả lại sắp xếp
Như vậy. Theo em đó là biện pháp
nghệ thuật gì?
? Từ “ơi”, “chi” gợi cho em có
suy nghĩ gì về cảm xúc của tác giả?
Ơi
chi
Có nhiều ý kiến khác nhau về "Giọt long lanh" . Em hãy trình bày ý kiến của mình?
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
=> Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác -> thấy được sự trân trọng của Thanh Hải trước mùa xuân mới.
? Miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên khi mùa xuân về, ngoài “đảo ngữ”, “chuyển đổi cảm giác”, t/g còn sử dụng BPNT gì nữa?
-> Đảo ngữ, chuyển đổi cảm giác, đặc tả, hình ảnh thơ đẹp, giàu nhạc điệu, lời thơ trong sáng đậm chất Huế:

? Qua đó khung cảnh mùa xuân hiện lên như thế nào?
Giúp em hiểu gì về cảm xúc của t/g khi mùa xuân về?
->Bức tranh mùa xuân tràn đầy sức sống,
mang vẻ đẹp đậm sắc màu sứ Huế tươi vui,
dịu dàng, thơ mộng;
cảm xúc say sưa, trân trọng
trước cảnh đất trời vào xuân.
4.2 Mùa xuân của đất nước
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Mùa xuân đất nước
được t/g giới thiệu bằng những chi tiết nào?
T/g đã nhắc đến đối tượng
nào khi mùa xuân về?
người cầm súng
người ra đồng
Em hiểu gì về hai hình
ảnh “người cầm súng”
và “người ra đồng”?
Tại sao t/g nhắc đến họ?
Khi nói về mùa xuân của
dân tộc, t/g chỉ nhắc đến
một từ “Lộc”? Em hiểu “lộc”
ở đây có nghĩa là gì?
Lộc
Lộc
Lộc giắt đầy trên lưng
Lộc trải dài nương mạ
Hai câu thơ đó
diễn tả nội dung gì?
Tất cả như
Tất cả như
T/g đã sử dụng BPNT
gì trong hai câu thơ này?
Theo em, t/g đã sử dụng
Những BPNT gì để ca ngợi
mùa xuân đất nước?
-> Ẩn dụ, điệp ngữ, từ ngữ gợi tả:
Qua lời thơ, mùa xuân của
đất nước hiện lên như thế nào?
Mùa xuân cách mạng
hào hùng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

-> So sánh, từ ngữ khẳng định,
Đất nước
như
vì sao
Nghệ thuật gì được t/g sử
dụng trong 2 câu thơ là gì?
Em hiểu hai câu thơ này
như thế nào?
Em có nhận xét gì về
nhịp thơ trong khổ thơ này?
nhịp thơ khẩn trương:
Khẳng định niềm tin và tự hào đi lên không gì ngăn cản nổi của đất nước, của dân tộc.
4.3- Tâm niệm và ước nguyện của nhà thơ.
T/g đã lựa chọn những h/ả nào
để diễn tả ước nguyện của mình?
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Tại sao t/g lại chọn những h/ả
đó để nói lên tâm niệm của mình?
Em có nhận xét gì về cách
xưng hô của t/g trong khổ thơ
này so với khổ thơ trên? Điều
đó có ý nghĩa như thế nào?
Tôi - Ta
Các em hiểu bốn câu thơ này như thế nào?
Hãy trình bày ngắn gọn suy nghĩ của mình?
- Hoạt động theo tổ (đã được chuẩn bị)
- Thời gian 1 phút
Hai khổ thơ trên t/g đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì?
-> Ẩn dụ, điệp ngữ, đối lập, hình ảnh thơ trong sáng, lời
thơ chân thành tha thiết:
Qua đó giúp em hiểu gì
về khát vọng của tác giả?
khát vọng hy sinh, dâng hiến
suốt cuộc đời cho mùa xuân đất nước, mùa xuân của
dân tộc.
Tại sao nhà thơ lại chọn câu hát "Nam ai, Nam bình" và "Nhịp phách tiền" để kết thúc bài thơ?
- Nhà thơ sống mãi với cuộc đời, với Huế quê hương trong nhịp phách và điệu hát âm vang, ng?t ng�o.
Mùa xuân – ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
Giải thích nhan đề bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ"?

Thảo luận nhóm
Hình thức: Nhóm 2 bàn
Thời gian: 2 phút
Trình bày
Mùa xuân nho nhỏ
Ước nguyện hiến dâng cuộc đời mình như một mùa xuân nhỏ, tô điểm cho mùa xuân lớn, mùa xuân chung của đất nước.
Hóy nờu nh?ng bi?n phỏp ngh? thu?t d?c s?c du?c t/g s? d?ng trong b�i tho?
- Thể thơ năm tiếng, nhạc điệu trong sáng, thiết tha,
- Hình ảnh thơ đẹp, giản dị,
- Những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
C. Tổng kết – ghi nhớ: SGK-58
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
Qua tìm hiểu bài thơ, điều t/g muốn gửi tới
chúng ta đó là gì?
- Tiếng lòng tha thiết mến yêu cuộc đời, yêu đất nước;
Ước nguyện chân thành được cống hiến cho
mùa xuân lớn của dân tộc.

Em có suy nghĩ gì về lẽ sống của mình trước cuộc đời?
Luyện tập
Bài thơ đã gợi cho em những suy nghĩ gì
về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?
Nhà Thơ Thanh Hải
(1930-1980)
Hướng dẫn về nhà
* Bài tập về nhà: Học thuộc lòng bài thơ, viết một đoạn văn ngắn, bình một khổ thơ trong bài mà em thích.
* Soạn bài: Viếng Lăng Bác
Xin chân thành cảm ơn!