Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

các thầy cô giáo về dự tiết học
Nhiệt liệt chào mừng
Ngữ văn 9
Năm học 2010 - 2011
GV: Trần Thị Liên - Trường THCS Thuỵ Sơn
Mùa xuân nho nhỏ
KIểm tra bài cũ
Nêu ý nghĩa bài thơ "Con cò" của Chế Lan Viên.
- Thanh Hải (04/11/1930 - 15/12/1980), tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn quê ở huyện Phong Điền, Thừa Thiên - Huế.
- Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Miền Nam thời chống Mĩ.
- Thơ Thanh Hải chân chất, bình dị, đôn hậu và chân thành.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
(Thanh Hải)
Tiết 116
THANH HảI (1930 -1980)
Một số sáng tác của THANH HảI
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
1. Tác giả :
(Thanh Hải)
Tiết 116
THANH HảI (1930 -1980)
2. Xuất xứ văn bản:
Thanh Hải viết bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" vào tháng 11 năm 1980, khi ông đang điều trị tại bệnh viện Thừa Thiên - Huế, không bao lâu khi ông qua đời.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
- Phương thức biểu đạt chính:
Biểu cảm
- Nội dung:
Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước cùng ước nguyện của thi nhân .
- Thể thơ:
Thơ năm chữ.
- Bố cục:
+ Khổ thơ 1: Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
+ Khổ thơ 2 và 3: Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước.
+ Khổ thơ 4 và 5: Tâm niệm và nguyện ước của thi nhân.
+ Khổ kết: Cảm xúc quê hương.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Phép tu từ:
Đảo ngữ
VN:Mọc giữa dòng sông xanh
CN: Một bông hoa tím biếc
- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân đẹp, tươi tắn, trong sáng, tràn đầy sức sống - vẻ đẹp của cuộc sống thanh bình.
Những hnh ảnh đẹp bình dị, tiêu biểu cho sắc cảnh mùa xuân, đặc biệt mùa xuân xứ Huế - quê hương tác giả.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Tiếng gọi, câu hỏi thiết tha trìu mến:
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.
Cảm xúc
của
thi nhân
Hành động: đưa tay hứng từng giọt long lanh rơi với một thái độ trân trọng, nâng niu.
- Niềm mến yêu thiết tha, niềm đắm say, ngất ngây, sự hoà nhập cảm xúc của thi nhân trước thiên nhiên đất trời tươi đẹp.
- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân đẹp, tươi tắn, trong sáng, tràn đầy sức sống - vẻ đẹp của cuộc sống thanh bình.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

"Người cầm súng" biểu trưng cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ Quốc.
"Người ra đồng" biểu trưng cho nhiệm vụ xây dựng đất nước.
b. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước, của dân tộc.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

b. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước, của dân tộc.
Người cầm súng: Lộc giắt đầy trên lưng.
- Người ra đồng : Lộc trải dài nương mạ.




Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Nghệ thuật:
Dùng từ láy tượng thanh, tượng hình.
Phép tu từ điệp ngữ, so sánh và nhân hoá.
Diễn tả sâu sắc niềm tin yêu thiết tha, niềm tự hào và tin tưởng của thi nhân vào sức xuân tưng bừng, mãnh liệt của đất nước của dân tộc.
Đất nước vào xuân tưng bừng, rộn rã.
Niềm tin yêu thiết tha, niềm tự hào và tin tưởng của thi nhân vào sức xuân tưng bừng, mãnh liệt của đất nước của dân tộc.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
b. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước, của dân tộc.
c. Tâm niệm và ước nguyện của thi nhân.
Ta làm
Con chim hót
Một cành hoa
Một nốt trầm
xao xuyến
Một mùa xuân
nho nhỏ

Ta làm con chim hót Một mùa xuân nho nhỏ
Ta làm một cành hoa Lặng lẽ dâng cho đời
Ta nhập vào hoà ca Dù là tuổi hai mươi
Một nốt trầm xao xuyến. Dù là khi tóc bạc.
Ta
Ta
Ta
- Những hình ảnh đẹp, tự nhiên, giản dị, mang ý nghĩa tượng trưng (hình ảnh ẩn dụ)
Điệp ngữ : Ta làm, một, dù là.
Đảo ngữ: Lặng lẽ dâng cho đời
Hoán dụ: tuổi hai mươi; khi tóc bạc.
- Chuyển đổi đại từ xưng hô :"Tôi" => "Ta".
Diễn tả tự nhiên, chân thành và tha thiết tâm nguyện được hoà nhập và cống hiến phần tốt đẹp - dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
b. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước, của dân tộc.
c. Tâm niệm và ước nguyện của thi nhân.
- Tâm nguyện hoà nhập và cống hiến phần tốt đẹp - dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của thiên nhiên.
b. Cảm xúc của thi nhân trước mùa xuân của đất nước, của dân tộc.
c. Tâm niệm và ước nguyện của thi nhân.
d. Cảm xúc quê hương
Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
Niềm tin tưởng của thi nhân vào sự vững bước đi lên của đất nước trong sự bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc.
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
Tiết 116
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
3. ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật
b. Nội dung
ý nào sau đây nói đúng nhất về những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" (Thanh Hải).
A. Thể thơ năm tiếng, nhạc điệu trong sáng thiết tha, gần gũi với dân ca.
B. Hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm
C. Sáng tạo những hình ảnh so sánh và ẩn dụ giàu ý nghĩa.
D. Tất cả các ý trên đều đúng.
ý nghĩa nội dung bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ"(Thanh Hải) được khái quát nhất trong đáp án nào dưới đây?
Bài thơ là tiếng lòng thiết tha, mến yêu và gắn bó với đất nước, với cuộc đời của tác giả.
Bài thơ thể hiện ước nguyện chân thành của thi nhân được cống hiến cho đất nước, góp "một mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
Cả hai đáp án trên đều đúng.
D
C
Mùa xuân nho nhỏ
Văn bản
I. Đọc - hiểu chú thích
(Thanh Hải)
II. Đọc - hiểu văn bản
Tiết 116
III. Luyện tập
Trong bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" (Thanh Hải, hình ảnh con chim, cành hoa (đoá hoa) xuất hiện mấy lần? ở mỗi lần xuất hiện nó mang ý nghĩa như thế nào?
Hướng dẫn về nhà

1. Thuộc lòng bài thơ "Mùa xân nho nhỏ" (Thanh Hải) và nắm được xuất xứ, đặc sắc nghệ thuật và giá trị nội dung của nó.
2. Phân tích ý nghĩa của các hình ảnh ẩn dụ, so sánh trong bài thơ.
3. Soạn văn bản: Viếng lăng Bác của Viễn Phương.
4. ý nghĩa của nhan đề "Mùa xuân nho nhỏ"