Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS THANH TÂN
Huyện: Mỏ Cày Bắc

MÔN: NGỮ VĂN 9

TIẾT: 116, văn bản:MÙA XUÂN NHO NHỎ
Thanh Hải.
TIẾT: 116, văn bản
MÙA XUÂN NHO NHỎ
Thanh Hải.
I/ Tìm hiểu chung.
1/ Tác giả:
Thanh Hải ( 1930-1980), tên thật là Phạm Bá Ngoãn. Quê ở Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.
Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng Miền Nam.
Những tác phẩm chính: Những đồng chí trung kiên, Huế mùa xuân, Mưa xuân đất này, Dấu võng Trường Sơn.
2/ Tác phẩm:
Sáng tác 11/ 1980, khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh.
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Thanh Hải.
Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
I/Tìm hiểu chung.
II/Đọc- hiểu văn bản.

1) Đọc:
2) Mạch cảm xúc của baì thơ:
Xúc cảm trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên đến mùa xuân đất nước khát vọng dâng hiến.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm sao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân- ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
11-1980
Thanh Hải.
Hãy nêu cách đọc bài thơ?
Đọc với giọng trẻ trung,
sôi nổi, khao khát cống hiến,
chú ý đến chất nhạc
ở khổ thơ cuối
Hãy nêu phương thức biểu đạt của bài thơ?
Biểu cảm và miêu tả
Hãy xác định mạch cảm xúc của bài thơ
I/Tìm hiểu chung.
II/Đọc- hiểu văn bản.

1) Đọc:
2) Mạch cảm xúc của bài thơ:
3) Bố cục:
-Đoạn1:mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
- Đoạn 2: Mùa xuân của đất nước, cách mạng.
- Đoạn 3: Khát vọng dâng hiến.
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phiá trước.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm sao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Du là khi tóc bạc.

Muà xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a)Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.
Dòng sông xanh – bông hoa tím biếc
tiếng chim chiền chiện
từng giọt long lanh rơi tôi đưa tay tôi hứng

Cảm xúc say sưa ngây ngất của nhà thơ trước thiên nhiên.
 Mùa xuân mang đặc trưng xứ Huế với vẻ đẹp trong trẻo đầy sức sống của thiên nhiên, đất trời.


Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
(thị giác)
(thính giác)
(thị giác)
(Xúc giác)
Chuyển đổi cảm giác
I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.
người cầm
súng

Mùa xuân

Người ra
đồng
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
“lộc”

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.
người cầm
súng
- Mùa xuân
Người ra
đồng
* Sức sống, sự phát triển.
* Mùa xuân của công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc
“lộc”

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
hối hả

Tất cả

Xôn xao
Cứ đi lên phiá trước

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


 Nhịp điệu khẩn trương náo nức, phát triển không ngừng .
hối hả

Tất cả

Xôn xao
Cứ đi lên phiá trước

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm sao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân- ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
c) Khát vọng dâng hiến.



I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.




con chim hót
Ta làm
một nốt trầm
 * Khẳng định sự nguyện cống hiến
c) Khát vọng dâng hiến.
- Ước nguyện được cống hiến và sống hòa nhập.


một cành hoa

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.




con chim hót
Ta làm
một nốt trầm
* Khẳng định sự tự nguyện cống hiến.


c) Khát vọng dâng hiến.
- Ước nguyện được cống hiến và sống hòa nhập.


một cành hoa
Câu hỏi thảo luận: việc lập lại hình ảnh cành hoa, tiếng chim hót có ý nghĩa gì? Tại sao trong khát vọng cống hiến , tác giả chỉ mong là “một nốt trầm”

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.




con chim hót
Ta làm
một nốt trầm
* Khẳng định sự nguyện cống hiến.
* Cống hiến cái tinh tuý, tinh hoa cho cuộc đời.
* Ước nguyện được cống hiến cái nhỏ bé , khiêm tốn và được hoà nhập với cuộc đời.

c) Khát vọng dâng hiến.
- Ước nguyện được cống hiến và sống hòa nhập.


một cành hoa

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
- Ước nguyện được cống hiến và sống hòa nhập.
Dù là tuổi hai mươi
khi tóc bạc

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm sao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân- ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
- Ước nguyện được cống hiến và sống hòa nhập.
Dù là tuổi hai mươi
khi tóc bạc

 Sống đẹp với tất cả sự tươi trẻ để dâng hiến cho đời không kể gì tuổi tác.

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
III/ Tổng kết.
1) Nghệ thuật:
- Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, mang âm hưởng gần gũi dân ca.
- Kết hợp hài hòa giữa những hình ảnh thơ tự nhiên, giản dị với những hình ảnh thơ giàu biểu tượng.
- Ngôn ngữ trong sáng, giàu cảm xúc với những điệp từ, điệp ngữ.
- Cấu trúc chặt chẽ, giọng thơ linh hoạt.

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
III/ Tổng kết.
1) Nghệ thuật:
2) Nội dung:
Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng được dâng hiến cho đời.

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
III/ Tổng kết.
1) Nghệ thuật:
2) Nội dung:
* Ghi nhớ ( SGK/ 58)
Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng thiết tha yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của của dân tộc.
Bài thơ theo thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng taọ.

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
III/ Tổng kết.
IV/ Luyện tập.
Theo em một mùa xuân nho nhỏ mà em sẽ dâng cho đời là gì?
2) Đọc diễn cảm một đoạn thơ mà mình thích?

I/ Tìm hiểu chung.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
1) Đọc.
2) Mạch cảm xúc.
3) Bố cục.
4) Phân tích
a) Mùa xuân của thiên nhiên,đất trời.
b) Mùa xuân của đất nước, cách mạng.


c) Khát vọng dâng hiến.
III/ Tổng kết.
IV/ Luyện tập.
* Hướng dẫn chuẩn bị ở nhà.
- Viết đoạn văn bình hai khổ thơ 4,5.
- Chuẩn bị bài Viếng lăng Bác- Viễn Phương.
+ Tìm hiểu tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.
+ Đọc- hiểu chú thích.
+ Sưu tầm những tư liệu về lăng Bác.