Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Tiết 116
(Thanh Hải)
mùa xuân nho nhỏ
1. Đọc
- Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế.
- Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.
I. Đọc, tìm hiểu chú thích:
Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
2.Chú thích
a. Tác giả
- Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.
Bài thơ được viết tháng 11 năm 1980 trước khi ông qua đời không lâu , lúc đất nước còn nhiều khó khăn .
b. Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
3. Bố cục :
+Khổ 1 : cảm xúc về mùa xuân đất nước .
(gồm 4 phần) +Khổ 1 : cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên .
+Khổ 1 : cảm xúc về mùa xuân đất nước .
+Khổ 1 :suy nghĩ ,ước nguyện của nhà thơ trước mùa xuân đất nước.
+Khổ 1 :lời ngợi ca quê hương đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế. .
Chùa Thiên Mụ
2. Tác phẩm:
Sáng tác tháng 11 năm 1980
a. Hoàn cảnh:
Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh
Đất nước còn nhiều khó khăn
"... Tôi luôn có cái ám ảnh của một người đau bệnh hiểm
nghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, nằm
xuống để rồi không dậy được nữa. Lúc đó để lại bao nhiêu
chuyện dở dang, trong đó có những tác phẩm... Khi có điều
kiện, người cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vào
bàn. Tôi tự nhủ: Phải sống những ngày tháng cuối có ích để
khi mất đi mình vẫn có thể làm việc đến giờ chót. "
Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải -
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi, con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy bên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.


Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
I. Đọc- hi?u chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản:
1/Mùa xuân của thiên nhiên đất trời .
Tiết 116: MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi, con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

-> Hình ảnh gợi cảm ,đặc trưng của mùa xuân ,nghệ thuật đảo trật tự cú pháp ->Bức tranh mùa xuân thiên nhiên tươi đẹp ,đầy sức sống nên thơ, tao nhã, thơ mộng đậm sắc mầu xứ Huế .
- Hình ảnh : dòng sông, bông hoa , con chim .
- Mầu sắc: xanh, tím-
-Âm thanh: tiếng chim hót vang trời.
/
- Tươi đẹp ,đầy sức sống nên thơ, tao nhã, thơ mộng đậm sắc mầu xứ Huế.
Ơi, Hót chi




tôi hứng.

Mọc
I. Đọc- hi?u chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản:
1/Mùa xuân của thiên nhiên đất trời .
Tiết 116: MÙA XUÂN NHo nhá (Thanh Hải)

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi, con chim chiền chiện.
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

/
- Tươi đẹp ,đầy sức sống nên thơ, tao nhã, thơ mộng đậm sắc mầu xứ Huế.
Ơi, Hót chi




tôi hứng.

giọt long lanh
- Những từ ngữ gợi cảm , ẩn dụ chuyển đổi cảm giác diễn tả niềm say sưa ,ngây ngất và thái độ nâng niu , trân trọng của nhà thơ trước vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên .
-Niềm say sưa ,ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên .
-> ẩn dụ chuyển đổi cảm giác : nhà thơ không chỉ nghe thấy âm thanh mà còn có cảm giác như nhìn thấy âm thanh ấy kết thành giọt và đặc biệt còn tiếp xúc "hứng" được .
+ là giọt sương, giọt mưa long lanh .
+ là giọt âm thanh của tiếng chim
giọt long lanh
- Hình ảnh"tôi hứng"thể hiện thái độ nâng niu,trân trọng của tác giả
I. Đọc- hi?u chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản:
1/Mùa xuân của thiên nhiên đất trời .
Tiết 116: MÙA XUÂN NHo nhá (Thanh Hải)

- Tươi đẹp ,đầy sức sống nên thơ, tao nhã, thơ mộng đậm sắc mầu xứ Huế.
-Nhà thơ say sưa ,ngây ngất và nâng niu vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên .
2/Mùa xuân của đất nước .
2. Cảm xúc trước mùa xuân đất nước :
người cầm súng
người ra đồng

Hai lực lượng tiêu biểu làm hai nhiệm vụ quan trọng nhất : bảo vệ và xây dựng đất nước.

Lộc ?
A. Chồi non xanh tơ của cây cối
C. Sức sống mãnh liệt của mùa xuân
Chọn phương án trả lời đúng nhất ?
B. Sức thanh xuân tươi trẻ
Đ
D. Cả A, B, C
D. Cả A, B, C
chúc mừng bạn
Người lính ra trận như mang theo sức sống của mùa xuân vào trận đánh
Người nông dân ra đồng như
gieo mùa xuân trên cánh đồng
Mang cả mùa xuân, sức xuân ra trận, ra đồng để tạo nên mùa xuân cho đất nước với một khí thế khẩn trương, náo nhiệt.
Lộc
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước

Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa:

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước

Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước.


Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.


Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
cành hoa

? Lấy cái đẹp của thiên nhiên để thể hiện nguyện ước

con chim hót
3. Ước nguyện trước mùa xuân :
Tôi:
Cảm xúc cá nhân trước mùa xuân thiên nhiên
Ta:
Vừa là số ít vừa là số nhiều, ước nguyện của tác giả cũng là nguyện ước chung của mọi người
mùa xuân bé nhỏ hữu hạn góp phần làm nên mùa xuân rộng lớn của cuộc đời. Đó là quan niệm sống là để cống hiến, để hiến dâng => Khát vọng của cả một thời đại
Mùa xuân nho nhỏ:
4. Khúc hát ngợi ca quê hương đất nước
4. Khúc hát ngợi ca quê hương đất nước
Điệu hò nổi tiếng của xứ Huế
Bộ phận cấu thành nền văn hoá dân tộc
Câu Nam ai, Nam bình
Bài thơ " Mùa xuân nho nhỏ được viết theo thể thơ nào ?
Xác định nhịp thơ của khổ 1?
" Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi, con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng."
Bài 2:
Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về hình ảnh thơ trong bài?
A Hình ảnh thơ giản dị, gợi cảm giàu sức biểu trưng.
B. Hình ảnh thơ bất ngờ, thú vị.
C. Hình ảnh thơ giàu chất triết lí.
Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về chủ đề của bài thơ.
A. Lời tâm nguyện chân thành trước lúc đi xa.
B. Mong ước được hoá thân làm đẹp cuộc đời.
C. Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nước.
D. Ước nguyện sống có ích, được cống hiến cho đời.

Nghệ thuật:
Thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt.
Hình ảnh giản dị, giàu ý nghĩa biểu trưng.
Giọng thơ trầm lắng thiết tha.

2. Nội dung:
Bài thơ là tiếng lòng tha thiết thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó với đất nước, cuộc đời, là ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước và góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
Trong những tác phẩm được học, có những tác phẩm nào, nhân vật nào đã thể hiện quan niệm sống mà nhà thơ Thanh Hải gửi gắm qua bài thơ?
Luyện tập
Sau khi học xong bài thơ, em có những cảm nghĩ gì hoặc có những liên hệ như thế nào về bản thân trước quan niệm sống của tác giả? (Viết bằng đoạn văn ngắn khoảng 5 câu)
Về nhà
? Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật của bài.
? Viết đoạn văn bình một khổ thơ em thích nhất.
? Soạn bài: Viếng lăng Bác