Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Tiết 116
Văn bản:
Mùa Xuân nho nhỏ
- Thanh Hải-
1. Tác giả:
I. Giíi thiÖu chung :
Thanh Hải (1930 - 1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở Thừa Thiên - Huế. Thanh Hải là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.
2. Tác phẩm:
- Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác vào th�ng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi nh� th� qua đời.
Tiết 116 MUỉA XUA�N NHO NHO�
I. Đọc và tìm hiểu chung :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Bố cục :
4phÇn
MÙA XUÂN NHO NHỎ
a. Khổ thơ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân c?a thi�n nhi�n ��t tr?i.
b. Hai khổ thơ 3, 4: Cảm xúc về mùa xuân đất nước.
c. Hai khổ thơ 5, 6: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ trước mùa xuân đất nước.
d. Khổ thơ cuối: Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
I. Đọc và tìm hiểu chung :
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Bố cục :
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:

1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
�i con chim chiỊn chiƯn
H�t chi m� vang tr�i
T�ng gi�t long lanh r�i
T�i ��a tay t�i h�ng.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
*Nghệ thuật:
- Đảo ngữ, hình ảnh chọn lọc, gam màu chỉ màu sắc, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
�i con chim chiỊn chiƯn
...........
T�ng gi�t long lanh r�i










-> không gian cao rộng, cả màu sắc tươi thắm của mùa xuân, cả âm thanh vang vọng, tươi vui của chim chiền chiện. Một bức tranh thiên nhiên mùa xuân xứ Huế rất thơ mộng, tràn đầy sức sống.


MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên
.
->Tâm trạng say sưa ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc vào xuân.


Tôi đưa tay tôi hứng.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên
.
* B�c tranh m�a xu�n x� Hu� �Đp v� th� m�ng vui t��i, ��y s�c s�ng.V� trung t�m cđa b�c tranh �� ch�nh l� m�t con ng��i �ang say s�a , ng�y ng�t .

Tôi đưa tay tôi hứng.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của ��t nu?c.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của ��t nu?c.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
- Người cầm súng, người ra đồng: Hai l�c l�ỵng ch�nh cđa c�ch m�ng l�m nhiƯm vơ s�n xu�t v� chi�n ��u, x�y d�ng v� b�o vƯ Tỉ Qu�c những người đã tạo nên mùa xuân phồn thực, mang chứa khát vọng lớn lao muôn thuở về cuộc sống bình yên và no ấm.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của ��t nu?c.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
*Nghệ thuật:
Điệp ngữ: Mùa xuân, lộc
-> Nhấn mạnh hình ảnh mùa xuân của đất trời trong hình ảnh lộc non.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của ��t nu?c.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
- Lộc, một biểu tượng tươi đẹp nhất về mùa xuân. Lọ�c biểu hiện sức trẻ, sức vươn lên, đầy niềm tin vào tương lai.
- Người cầm súng, người ra đồng, những người đã tạo nên mùa xuân phồn thực, mang chứa khát vọng lớn lao muôn thuở về cuộc sống bình yên và no ấm.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của ��t nu?c.
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao
* NghƯ thu�t: �iƯp ng�: T�t c� nh�; t� l�y( h�i h�, x�n xao)
- >Mùa xuân về, nhịp sống của đất nước, con người trở nên hối hả, âm thanh xôn xao.
- Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa: Đất nước Việt Nam vất vả, gian lao, đau thương, ngời sáng và dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào vẫn "như vì sao đi lên phía trước", vẫn kiên cường vượt lên tăm tối, nô lệ, bần cùng mà toả sáng.
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
2. Hình ảnh mùa xuân của �?t nu?c.
=> Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào sức sống bền bỉ, mãnh liệt của đất nước.
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
3. T�m niƯm cđa t�c gi�
*Nghệ thuật:
-Hình ảnh thơ lặp lại hình ảnh ở khổ 1
Điệp ngữ: "Ta làm", "Ta nhập"; các số từ chỉ số ít( con, một) kết hợp với các danh từ ( chim, hoa, nốt trầm)
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
- > Mu�n ��ỵc s�ng c� �ch, c�ng hi�n cho ��i l� m�t l� t� nhi�n nh� con chim mang ��n ti�ng h�t,b�ng hoa to� h��ng s�c cho ��i�, n�t nh�c tr�m l�m cho b�n ho� ca tr� n�n xao xuy�n l�ng ng��i
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
3. T�m niƯm cđa t�c gi�
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
- Cách xưng hô từ "tôi" sang "ta", ước nguyện, tâm niệm của nhà thơ cũng là ước nguyện, tâm niệm chung của nhiều người.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
3. T�m niƯm cđa t�c gi�
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
*Nghệ thuật:
- ẩn dụ: mùa xuân nho nhỏ: một cuộc đời
từ láy: nho nhỏ, lặng lẽ
điệp ngữ: Dù là
Hoán dụ: tuổi hai mươi( tuổi trẻ), tóc bạc( tuổi già)
MÙA XUÂN NHO NHỎ
II. Phân tích:
3. T�m niƯm cđa t�c gi�
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
- > Ước nguyện khiêm nhường, chân thành của nhà thơ - được làm một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của đất nước, của cuộc đời chung bất chấp tuổi tác và thời gian.
=> Lời lẽ bình dị, nhẹ nhàng, khiêm tốn nhưng có sức khái quát cao về một lẽ sống chân chính, sống đẹp, sống có ích.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
III. Toång keát:
1. N?i dung
Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một "mùa xuân nho nhỏ" của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
2. Ngh? thu?t
Bài thơ theo thể thơ năm tiếng, nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những hình ảnh so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
* Dặn dò:
+ Học thuộc lòng bài thơ.
+ Tập phân tích và bình khổ 1và khổ 4,5 của bài thơ.
+ Đọc trước và soạn bài " Viếng lăng Bác" theo câu hỏi SGK trang 60.
MÙA XUÂN NHO NHỎ