Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Mùa xuân nho nhỏ
Thanh Hải
Người thực hiện:
Nguyễn Lê Tuyết Ngân
Lê Tất Lộc
Nguyễn Trung Trực
Nguyễn Quang Trạng
I. Đọc – Hiểu chú thích:
1. tác giả:
_ Thanh Hải (1930 – 1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên- Huế.
_ Là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.
_ Một số tác phẩm tiêu biểu: Những đồng chí trung kiên, Huế mùa xuân, Dấu võng Trường Sơn, Mưa xuân đất này, Thanh Hải thơ tuyển,…
2. Tác phẩm:
_ HCST: bài thơ được viết tháng 11- 1980 khi ông đang nằm trên giường bệnh và không lâu sau ông qua đời.
_ Đại ý: Thể hiện cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân khi nghĩ về mùa xuân.
_ Bố cục: gồm 4 phần:
Khổ đầu: Mùa xuân của thiên nhiên đất trời.
Khổ 2- 3: Mùa xuân của đất nước.
Khổ 4- 5: Mùa xuân của tác giả.
Khổ cuối: Mùa xuân của quê hương xứ Huế.
_ Thể thơ: Ngũ ngôn.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Mùa xuân- Thiên nhiên: (Khổ 1)
- Hình ảnh: Dòng sông xanh
Bông hoa tím biếc
Hình ảnh gợi tả --> Vẻ đẹp tươi tắn bình dị.
- Nghệ Thuật đảo ngữ: Động từ “mọc” được đem ra đặt đầu câu nhấn mạnh sức sống của thiên nhiên.
- Âm thanh: Tiếng hót chim chiền chiện
rộn rã, rộn ràng của tiếng hót con chim chiền chiện.
- Ơi… chi mà…: Như một lời trách yêu, tiếng chim khiến long người rộn rã.
 Diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ lúc này.
- Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
 tác giả đón nhận vẻ đẹp của thiên nhiên bằng tất cả các giác quan. Đón nhận một cách nâng niu, trân trọng, tâm trạng say sưa, ngây ngất.
Sự chuyển đổi cảm giác đón nhận mùa xuân của đất trời.
=> Nhà thơ đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mộc mạc, tràn đầy sức sống => Tình yêu thiên nhiên tha thiết, bức tranh tràn đầy nhựa sống, cái nhìn lạc quan tươi tắn.
II. Tìm hiểu văn bản:
2. Mùa xuân- Đất nước:
- Mùa xuân  Người cầm súng: bảo vệ đất nước- chiến đấu
 Người ra đồng: lao động- xây dựng đất nước.
- Nhà thơ đã nhắc đến 2 nhiệm vụ quan trọng trong gia đoạn 1975- 1980.
- Lộc  chồi non
 may mắn, hạnh phúc ở đây hiểu theo cả 2 nghĩa
- Lộc đối với người lính: Cành lá ngụy trang trên lưng người lính khi ra trận chiến đấu ( người lính đẹm lại cuộc sống bình yên và bảo vệ hòa bình).
- Lộc đối với người ra đồng: mang lại cuôc sống ấm no.
 cả 2 người đang thực hiện nhiệm vụ của mình để đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho người dân.
 Đem lộc làm nên mùa xuân của đất nước.
- Tất cả như  hối hả } từ gợi tả  hoạt động nhanh
 xôn xao  âm thanh
 Nhịp sống khẩn trương, vội vã.
=> Nhịp sống hối hả khẩn trương của đất nước vào mùa xuân.
- Đất nước bốn ngàn năm  Bề dày của lịch sử VN, 1 quá khứ hào hùng.
- Vất vả và gian lao  1 quá khứ đầy vất vả và gian lao.
- Đất nước như vì sao  tương lai không ngừng đi lên của đất nước.
- Cứ đi lên phía trước  thái độ bất chấp, vượt qua mọi trở ngại.
 hai câu đầu nhà thơ đã nhắc đến quá khứ và lòng tự hào với đất nước.
- Niềm tự hào về quá khứ và long tin vững vàng của nhà thơ vào tượng lai đất nước.
=> Nhà thơ tự hào về quá khứ và vững tin vào tương lai đất nước- đất nước đang vào xuân với nhịp sống sôi động khẩn trương => tình yêu đất nước.
3. Mùa xuân của tác giả: Khổ 4-5
II. Tìm hiểu văn bản:
Khổ thơ 4:
 con chim hót
Ta làm  một cành hoa } liệt kê
( điệp từ)  một nốt trầm xao xuyến
Mọi người góp một phần nhỏ bé
Quan hệ cá nhân và tập thể
Cấu trúc lập mượn hình ảnh của thiên nhiên nói lên ước nguyện của mình.
- Một nốt trầm xao xuyến
 Ước muốn nhỏ nhoi, khiêm tốn.
=> ước nguyện của nhà thơ: Hòa nhập và cống hiến, có ích cho đời.
Quan niệm sống tích cực: là cống hiến hòa nhập.
Khổ 5:
Một mùa xuân nho nhỏ  khái niệm về thời gian.
Lặng lẽ dâng cho đời.
Nét tương đồng giữa mùa xuân và cuộc đời tác giả: Đem lại cuộc đời tươi đẹp vui tươi.
Nói đến cuộc đời ước muốn của nhà thơ.
Sống đẹp: sống có ích cho đời, đem lại niềm vui cho cuộc sống.
“Dâng” thể hiện sự chân thành, tha thiết khiêm tốn.
Hòa vào mùa xuân của đất trời bằng mùa xuấn nho nhỏ của mình.
Được cống hiến suốt cuộc đời, bất chấp thời gian tuổi tác.
Dù là  tuổi hai mươi } hình ảnh liệt kê khát vọng được sống.
 khi tóc bạc
=> Khát vọng sống, cống hiến có ích cho đời => khát vọng đẹp, cao cả.
Nhà thơ đang sống những ngày cuối của cuộc đời.
Phải yêu đời lắm nhà thơ mới có cảm xúc như vậy.
Nhà thơ muốn được sống, cống hiến cho đời.
II. Tìm hiểu văn bản:
3. Mùa xuân của tác giả:
4. Mùa xuân quê hương xứ Huế:
II. Tìm hiểu văn bản:
- Nước non ngàn dặm mình
- Nước non ngàn dặm tình
=> Câu hát ca ngợi quê hương đất nước tha thiết trong làn điệu dân ca Việt Nam