Bài 23. Mùa xuân nho nhỏ

Chúc các em một giờ học bổ ích- Vuivẻ
Giáo viên : §ç ThÞ Ph­¬ng
Ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cò trong văn bản
“Con cò” của Chế Lan Viên là gì ?
Hình ảnh người nông dân vất vả, lam lũ.
Hình ảnh người phụ nữ vất vả, nhọc
nhằn, giàu đức hi sinh.
Biểu tượng cho tấm lòng người mẹ
và những lời hát ru.
Cả 3 ý trên.
* Thơ của ông khi là tiếng thét căm thù tội ác quân xâm lược. Khi là khúc tâm tình tha thiết của đồng bào chiến sĩ miền Nam gửi ra miền Bắc
Những đồng chí trung kiên (1962)
Huế mùa xuân (1970 – 1975)
Dấu võng Trường Sơn (1977)
Bài 23
Mùa xuân nho nhỏ
(Thanh Hải)
I. Đọc-Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Nhà thơ Thanh Hải (1930 - 1980) bút danh Phạm Bá Ngoãn, quê Phong Điền - Thừa Thiên Huế.
Người có công lớn thắp sáng ngọn lửa thi ca cách mạng miền nam trong những năm dài đen tối đầy máu và nước mắt dưới ách thống trị bạo tàn của anh em Ngô Đình Diệm - tai sai đế quốc Mĩ.
Năm 1965, ông được tặng giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu
Các tác phẩm:
Bài thơ sáng tác tháng 11 năm 1980 khi tác giả nằm trên giường bệnh.
3. Đọc - hiểu chú thích
2.Tác phẩm
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…

Mùa xuân - ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Khổ thơ đầu
4. BỐ CỤC
Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên đất trời
Khổ 2 và 3
Mùa xuân của đất nước,
con người
Khổ 4 và 5
Suy nghĩ và ước
nguyện của nhà thơ
Lời ngợi ca quê
hương đất nước
Khổ thơ cuối
Cảm xúc trước mùa xuân và ước nguyện chân thành của tác giả
5. Đại ý
II. Đọc- hiểu văn bản
- Màu sắc hài hoà, dịu nhẹ: màu xanh lam của dòng sông Hương, hoà cùng màu tím biếc của hoa, một màu tím giản dị quyến rũ(màu đặc trưng của xứ Huế)
- Âm thanh tiếng chim chiền chiện vang xa nhẹ nhàng
"Mọc": Đảo ngữ- khắc hoạ sự khoẻ khoắn, tiềm ẩn một sức sống, một sự vươn lên trỗi dậy
- Khung cảnh mùa xuân có không gian cao rộng, màu sắc tươi thắm, âm thanh vang vọng, đằm thắm, dịu dàng, tươi tắn
"Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng"
Sự chuyển đổi của cảm giác, sự trân trọng đồng cảm của nhà thơ trước thiên nhiên và cuộc đời
Cảm xúc say sưa, ngây ngất, rạo rực trước cảnh đất trời vào xuân
















1.Mùa xuân của thiên nhiên đất trời(khổ 1)
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiên
Hót chi mà vang trời
2. Hình ảnh mùa xuân đất nước

"Lộc": nghệ thuật ẩn dụ: tượng trưng cho mùa xuân, cho sức sống con người, người sản xuất và người chiến đấu đang gieo mùa xuân cho đất nước
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
Nghệ thuật nhân hoá (hai câu đầu): đất nước Tổ quốc như một bà mẹ tần tảo "vất vả và gian lao"
Nghệ thuật so sánh: ca ngợi đất nước tráng lệ trường tồn. Đó cũng là sức sống vươn lên không ngừng không nghỉ của dân tộc Việt Nam

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tác giả nhắc đến hai lực lượng tiêu biểu của đất nước, làm hai nhiệm vụ quan trọng: sản xuất và chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
3.Tâm niệm của nhà thơ
Ta làm cho con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Điệp ngữ "ta làm"; điệp từ "ta": thể hiện ước muốn cống hiến cho đời dù là nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước
"Tôi"(số ít)- chính tác giả
" Ta"(số nhiều)- ước nguyện của riêng tác giả và cũng là của nhiều người
"Con chim hót", "một cành hoa", "một nốt trầm"- là 3 hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho cái đẹp, niềm vui, cho tài trí của đất nước và con người Việt Nam
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
Sự cống hiến không ở tuổi tác mà ở tâm huyết sống chân thành và tốt đẹp của con người
- Giản dị, tốt đẹp, cao cả, đáng trân trọng
4.Lời ca ngợi quê hương đất nước và giai điệu dân ca xứ Huế

Bài thơ mở đầu bằng phong cảnh xứ Huế. Kết thúc bằng điệu dân ca Huế ngọt ngào êm dịu
Sự hài hoà cân đối. Thể hiện rõ hơn khát vọng hoà nhập với cuộc đời của tác giả
IV. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Thể thơ năm chữ gần với cách điệu dân ca miền trung xứ Huế, cách gieo vần liền với vần chân tạo thành mạch liền giữa các dòng thơ, khổ thơ
- Hình ảnh: giản dị , tả thực, được nâng lên tầm biểu tượng khái quát
- Mạch cảm xúc, mạch ý tạo thành tứ thơ tự nhiên mà chặt chẽ lô gíc
2. Nội dung
- Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một " mùa xuân nho nhỏ " của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc


















Củng cố - Hướng dẫn về nhà
1. H?c thu?c lũng b�i tho.


2. Vi?t m?t do?n van bỡnh m?t kh? tho trong b�i m� em thớch.



Mùa xuân nho nhỏ
IV. LUYỆN TẬP
Trong bài thơ, em thích nhất khổ thơ nào? Vì sao ?