Bài 23. Hịch tướng sĩ

NGỮ VĂN 8
Tiết 93,94:Văn bản
HỊCH TƯỚNG SĨ
Trần Quốc Tuấn
Đền thờ Đức Thánh Trần ngày lễ hội tháng Tám âm lịch hàng năm tại xã Huưng Đạo (Chí Linh, Hải Dưuơng)
Trần Quốc Tuấn:
( 1231 - 1300 ) tước Hưng Đạo Vương, là danh tướng kiệt xuất đời Trần, văn võ song toàn, một anh hùng dân tộc.
Ông là người có phẩm chất cao đẹp, có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên lần 2 (1285) và lần 3 (1287-1288)
2.Tác phẩm;
-Hoàn cảnh sáng tác:trước khi quân Nguyên xâm lược lần 2
-Thể loại: Hịch
-PTBĐ: Nghị luận
-Bố cục: 4phần
-Từ khó:sgk
Đều là văn nghị luận, ban bố công khai, lập luận sắc bén, cách viết phong phú.
So sánh giữa Chiếu và Hịch
Giống nhau:
Khác nhau:
Nêu các gưuơng sáng trong lịch sử
-li?t kờ nh?ng d?n ch?ng c? th?-khớch l? lũng trung quõn ỏi qu?c
2.Tội ác của kẻ thù và nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn.
a. Tội ác của kẻ thù:
Sử dụng những hình ảnh ẩn dụ, so sánh, giọng điệu mỉa mai, châm biếm lột tả sự ngang ngưuợc , tham lam, tàn bạo của kẻ thù.
b. Nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn.
Lo lắng, đau xót cho đất nưuớc, căm t?c
kẻ thù, sẵn sàng hi sinh vì đất nưuớc.
Luyện tập
Hóy l?a ch?n dỏp ỏn dỳng cho nh?ng cõu h?i sau:
1. ý nào nói đúng nhất chức năng của thể hịch?
a. Dùng để ban bố mệnh lệnh của vua.
b. Dùng để công bố kết quả một sự nghiệp.
c. Dùng để trình bày với nhà vua về sự việc, ý kiến, đề nghị.
d. Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài.

2. ý nào nói đúng nhất nội dung của câu văn sau:
"Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng".
a. Thể hiện sự thông cảm của các tướng sĩ.
b. Kêu gọi tinh thần đấu tranh của các tướng sĩ.
c. Thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết xả thân vì nước
của tác giả.
d. Để cho dẫn chứng thêm đầy đủ.
d.
c
1. Học thuộc lòng và viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về lòng yêu nuước của tác giả qua đoạn: "Ta thuờng tới bữa ., ta cũng vui lòng."
2.- Soạn và tìm hiểu tiếp phần 3 và 4 của bài Hịch. Các câu hỏi tìm hiểu 4, 5, 6, 7 và luyện tập trong SGK, tr 61.
-Chứng minh bài Hịch tưuớng sĩ vừa có lập luận chặt chẽ, sắc bén vừa giàu hình tưuợng, cảm xúc, do đó có sức thuyết phục cao?
HưUớng dẫn về nhà
2. Sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù
Kẻ thù ngang
ngược, hống hách, ngạo mạn
Đi lại nghênh ngang ngoài đường
Sỉ mắng triều đình
Bắt nạt tể phụ
Sự tham lam khôn cùng của giặc
Đòi ngọc lụa
Thu bạc vàng
Vét của kho có hạn
HỊCH TƯỚNG SĨ
TRẦN QUỐC TUẤN
VĂN BẢN
- Tác giả dùng hình ảnh những con vật thấp hèn, bẩn thỉu, tầm thường như: dê, chó, cú, diều để so sánh với kẻ thù.
- Qua đó cho thấy được nỗi căm giận và sự khinh bỉ kẻ thù đến tột độ
Tác giả dùng hình ảnh so sánh nào để thể hiện sự khinh bỉ của mình với bọn giặc?
* Hình ảnh so sánh
Phân tích lòng yêu nước, căm thù giặc của
tác giả qua đoạn tự
nói lên nỗi lòng mình
“ Ta thường … vui lòng”
Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức rằng chưa xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.

Quên ăn, mất ngủ, đau đớn đến thắt ruột.
Thái độ uất ức, căm tức muốn xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu quân thù.
Dù phải hi sinh cũng cam lòng để rửa nỗi nhục cho đất nước.
Lòng yêu nước, căm thù giặc của tác giả
Tác giả đã phê phán những hành động sai trái gì của tướng sĩ ?
Lòng yêu nước, căm thù giặc của tác giả thể hiện như thế nào?
4/ a) Phê phán những hành động sai trái của tướng sĩ : Sự bàng quan, thờ ơ :






Sự ăn chơi hưởng lạc : chọi gà, đánh bạc, vui vườn ruộng, quyến luyến vợ con, lo làm giàu, ham săn bắn, thích rượu ngon, mê tiếng hát  dẫn đến hậu quả khó lường.
Nước nhục
Chủ nhục
Không biết lo
Không biết thẹn
Không biết tức
Hầu giặc
Nghe nhạc…,
đãi yến ngụy sứ
Không biết căm
b/ Chỉ ra những hành động đúng nên làm:
- Đề cao cảnh giác.
- Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên.
=> Tất cả đều xuất phát từ mục đích quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược.
Hịch tướng sĩ nêu lên vấn đề nhận thức và hành động trước nguy cơ đất nước bị xâm lược.
Ghi nhớ SGK/ 61
5/ Ý nghĩa văn bản :
Khích lệ lòng căm thù và mối nhục của kẻ mất nước
Khích lệ lòng trung quân, ái quốc, lòng ân nghĩa thủy chung của người cùng cảnh ngộ
Khích lệ ý chí lập công và tinh thần xả thân vì nước của tướng sĩ
Khích lệ lòng tự trọng và danh dự cá nhân của mỗi người trước vận mệnh quốc gia
Khích lệ lòng yêu nước và ý chí quyết tâm đánh thắng kẻ thù xâm lược
Sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù được tác giả lột tả như thế nào ?
- Phân tích lòng yêu nước, căm thù giặc của tác giả qua đoạn tự nói lên nỗi lòng mình ( Ta thường … vui lòng )
IV .CỦNG CỐ
Đọc chú thích.
- Đọc kĩ văn bản và thuộc lòng vài đoạn văn biểu cảm trong bài.
- Tìm hiểu thêm về tác giả Trần Quốc Tuấn và cuộc kháng chiến chống quân Mông -Nguyên đời Trần.
- Soạn bài : Hành động nói
+ Xem, trả lời các câu hỏi.
+ Giải các BT SGK/62 65
V. DẶN DÒ
KÍNH CHÀO QUÝ
THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH