Bài 23. Hịch tướng sĩ

Ngữ văn 8
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN
Giáo viên
Nguyễn Thị Hồng Vân
Kiểm tra bài cũ:
1. Qua Chiếu dời đô em thấy Lý Công Uẩn là người như thế nào? Vì sao nói Chiếu dời đô thể hiện tinh thần độc lập tự chủ, ý thức tự cường của nhân dân ta?
2. Nêu đặc sắc về nghệ thuật của
Chiếu dời đô.
BÀI GIẢNG:
HỊCH TƯỚNG SĨ
Trần Quốc Tuấn
1. Tác giả, tác phẩm :
a. Tác giả :
* Trần Quốc Tuấn tước Hưng Đạo Vương (1231 - 1300)
* Con người toàn đức toàn tài, công huân hiển hách.
* Có công lao to lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần II (1285), lần III (1287 - 1288).
Tuần:25
Tiết : 98
Văn bản: HỊCH TƯỚNG SĨ (Tr?n Qu?c Tu?n)
I. Đọc, tìm hiểu chung:

b. Tác phẩm :
* Thể loại : Hịch (Thể văn chính luận do vua chúa hoặc tướng lĩnh dùng để cổ động, thuyết phục, kêu gọi chiến đấu).
* Đặc điểm : Kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, dẫn chứng thuyết phục, giọng điệu hùng hồn.
* Viết bằng chữ Hán; Văn xuôi hoặc văn biền ngẫu.
Kết cấu văn biền ngẫu. Ví dụ :
- Kỉ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao Đế.
- Do Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương.
* Điểm giống nhau và khác nhau giữa Hịch và Chiếu:
Giống nhau:
Khác nhau :
- Đều là thể văn ban bố công khai
Đều là văn chính luận có kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc
bén
- Viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu.
Ban bố mệnh lệnh do vua chúa dùng
Cổ động thuyết phục, kêu gọi khích lệ, có thể do tướng lĩnh dùng
* Được viết vào trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần II (1285).
2. Hoàn cảnh ra đời :
* Kêu gọi, khích lệ lòng yêu nước, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược.
* Hướng dẫn đọc.
+ "Ta thường nghe. còn lưu tiếng tốt": Giọng rõ ràng, chậm rãi:
+ "Huống chi ta cùng. tai vạ về sau": Giọng căm phẫn
+ "Ta thường tới bữa quên ăn . ta cũng vui lòng": Giọng biến đổi theo nội dung: đau đớn, xót xa - uất hận - mạnh mẽ, đanh thép.
+ "Các ngươi ở cùng ta. cũng chẳng kém gì": Giọng chân tình, thiết tha.
* Hướng dẫn đọc.
+ "Nay các ngươi nhìn chủ nhục. mê tiếng hát": Giọng lên án, gay gắt.
+ "Nếu có giặc Mông Thát tràn sang. làm cho giặc điếc tai": Giọng giễu cợt, phê phán
+ "Lúc bấy giờ ta cùng các ngươi. dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?": Giọng đau xót, căm phẫn.
+ "Phần còn lại": Giọng khuyên răn, ôn tồn.
* Đọc chú thích : Số 17, 18, 22, 23
3. Bố cục:
- Phần 1: " Ta thường nghe . còn lưu tiếng tốt" . ? Nêu gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách.
- Phần 2: " Huống chi . cũng vui lòng" . ? Lột tả sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.
- Phần 3: " Các ngươi . không muốn vui vẻ phỏng có được không?" ? Nêu mối ân tình giữa chủ và tướng; phân tích phải trái, làm rõ đúng sai.
- Phần 4: " đoạn còn lại" . ? Nêu nhiệm vụ cấp bách, vạch rõ ranh giới giữa hai con đường chính và tà.
1) Nêu gương sử sách :
2) Tội ác của kẻ thù và tâm trạng của tác giả:
a. Tội ác của kẻ thù:
- .đi lại nghênh ngang, ... sỉ mắng triều đình, ... bắt nạt tể phụ, ... đòi ngọc lụa, thu bạc vàng, vét của kho.
? Hình ảnh cụ thể sinh động; sử dụng nhiều động từ.
- ... uốn lưỡi cú diều, ... đem thân dê chó, ... thác mệnh, giả hiệu, ... đem thịt mà nuôi hổ đói.
? Hình ảnh ẩn dụ, giọng điệu khinh bỉ; nghị luận kết hợp biểu cảm gián tiếp.
* Vạch trần tội ác, dã tâm của giặc; khơi gợi lòng căm thù giặc ở tu?ng sĩ.
Ví với loài cầm thú
- Bản chất tham lam, bạo ngược
b) Thái độ, tình cảm của tác giả :
- Ta thường
. tới bữa quên ăn
. nửa đêm vỗ gối
. ruột đau như cắt
. nước mắt đầm đìa
? Nhịp linh ho?t, ngắn gọn, ngôn từ ước lệ giàu hình ảnh có giá trị biểu cảm.
- .xả thịt lột da, . nuốt gan uống máu
? Sử dụng thành ngữ
- .trăm thân . phơi ngoài nội cỏ
.nghìn xác . gói trong da ngựa
? Sử dụng nghệ thuật phóng đại; điển cố, câu văn biền ngẫu
Hãy chỉ ra cái hay, cái đặc sắc về nghệ thuật của đoạn văn chính luận này ?
Thảo luận nhóm
Tâm trạng: đau xót, uất hận; yêu nước, căm thù giặc sâu sắc; ý chí xả thân vì nước .
Thái độ chân thành .
Tác dụng truyền cảm, khơi gợi suy nghĩ, tình cảm ở tướng sĩ.
b) Thái độ, tình cảm của tác giả :
Phần 1 : Nêu gương anh hùng nghĩa sĩ trong sử sách.
Phần 2 :
+ Tội ác, dã tâm của giặc.
+ Tâm sự yêu nước căm thù giặc.sẵn sàng hy sinh vì nghĩa lớn.
Khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nước.
Khích lệ lòng căm thù giặc, ý chí chiến đấu nơi tướng sĩ .
Khích lệ lòng yêu nước bất khuất, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược.
Phần 3 :
Phần 4 :
Mục đích
Mục đích
Sơ đồ khái quát trình tự lập luận:
- Nêu đặc điểm của thể hịch?
- Cảm xúc của em sau khi đọc đoạn văn này.
Dặn dò :
- Học thuộc lòng phần 2 của bài hịch.
- Luyện đọc lại bài.
- Soạn tiếp các câu hỏi sách giáo khoa.
- Hoàn thành sơ đồ khái quát trình tự lập luận của bài " Hịch tướng sĩ". (Nắm được luận điểm, luận cứ, mối quan hệ giữa luận điểm và luận cứ).
Xin chân thành cám ơn các Thầy, Cô đã đến dự tiết học