Bài 23. Hịch tướng sĩ

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
TrÇn Quèc TuÊn t­íc H­ng §¹o V­¬ng, con cña An Sinh V­¬ng TrÇn LiÔu.
¤ng lµ ng­êi yªu n­íc, th­¬ng d©n, khoan hoµ, ®é l­îng, c«ng minh liªm chÝnh.
Cã tµi cao, trÝ dòng, v¨n vâ song toµn: cã chiÕn l­îc, chiÕn thuËt ®iÒu binh khiÓn t­íng, cã lêi di chóc khuyªn vua ...
¤ng ®· cã nhiÒu chiÕn tÝch lÉy lõng trong 3 cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng - Nguyªn.
+ LÇn thø nhÊt: n¨m 1257 «ng trùc tiÕp cÇm qu©n trÊn gi÷ biªn thuú phÝa B¾c.
+ Hai lÇn sau: N¨m 1285 vµ n¨m 1287, «ng lµm TiÕt chÕ Thèng lÜnh c¸c ®¹o qu©n , c¶ hai lÇn ®Òu th¾ng lîi vÎ vang.
§êi TrÇn Anh T«ng, «ng vÒ trÝ sÜ ë V¹n KiÕp ( H­ng §¹o, ChÝ Linh, H¶i D­¬ng) råi mÊt ë ®Êy. Nh©n d©n t«n thê «ng lµ §øc th¸nh TrÇn, lËp ®Òn thê ë nhiÒu n¬i trªn ®Êt n­íc.













Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
Thể loại: HÞch lµ thÓ v¨n nghÞ luËn thêi x­a:
- Do vua chóa, t­íng lÜnh hoÆc thñ lÜnh mét phong trµo dïng ®Ó cæ ®éng, thuyÕt phôc hoÆc kªu gäi ®Êu tranh chèng thï trong, giÆc ngoµi.
- KÝch ®éng t×nh c¶m, tinh thÇn ng­êi nghe, cã tÝnh chiÕn ®Êu cao.
Th­êng ®­îc viÕt theo thÓ v¨n biÒn ngÉu, cã hai vÕ song hµnh ®èi xøng, khi ®äc nghe ©m vang.
Thời gian ra đời:
















Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
* Gièng nhau:
Cïng lµ mét lo¹i v¨n ban bè c«ng khai, thÓ v¨n nghÞ luËn, kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, th­êng ®­îc viÕt b»ng v¨n xu«i, v¨n vÇn hoÆc v¨n biÒn ngÉu
* Kh¸c nhau:
ThÓ v¨n chiÕu: nhµ vua dïng ®Ó ban bè mÖnh lÖnh cho thÇn d©n biÕt vµ tu©n thñ.
ThÓ v¨n hÞch: do vua, chóa, t­íng lÜnh hoÆc thñ lÜnh mét phong trµo dïng ®Ó cæ vò, thuyÕt phôc, kªu gäi ®Êu tranh chèng thï trong giÆc ngoµi.
Thảo luận nhóm

Câu hỏi thảo luận
So sánh những đặc điểm giống và khác nhau cơ bản giữa thể văn hịch và thể văn chiếu?






Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
Th«ng th­êng bµi hÞch kªu gäi ®¸nh giÆc cã bèn phÇn chÝnh :
PhÇn më ®Çu cã tÝnh chÊt nªu vÊn ®Ò
PhÇn thø hai th­êng nªu truyÒn thèng vÎ vang trong sö s¸ch ®Ó g©y lßng tin t­ëng.
PhÇn thø ba th­êng nhËn ®Þnh t×nh h×nh ®Ó g©y lßng c¨m thï giÆc, ph©n tÝch ph¶i tr¸i ®Ó lµm râ ®óng sai .
PhÇn kÕt thóc th­êng ®Ò ra chñ ch­¬ng cô thÓ vµ kªu gäi ®Êu tranh.







Hãy tìm bố cục của văn bản?




Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
PhÇn 1:Tõ ®Çu ®Õn “l­u tiÕng tèt”:Nªu g­¬ng trung thÇn nghÜa sÜ.
PhÇn 2: TiÕp ®ã ®Õn “còng vui lßng”: Téi ¸c cña kÎ thï vµ th¸i ®é cña t¸c gi¶.
PhÇn 3: Tõ “C¸c ng­¬i” ®Õn “kh«ng muèn vui vÎ pháng cã ®­îc kh«ng?”: Ph©n tÝch ph¶i tr¸i lµm râ ®óng sai. PhÇn nµy cã thÓ chia lµm hai ý nhá :
Tõ “C¸c ng­¬i” ®Õn “muèn vui vÎ pháng cã ®­îc kh«ng?”: Nªu mèi ©n t×nh gi÷a chñ vµ t­íng, phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai trong hµng ngò t­íng sÜ.
Tõ “Nay ta b¶o ”®Õn “kh«ng muèn vui vÎ pháng cã ®­îc kh«ng?”:Kh¼ng ®Þnh nh÷ng hµnh ®éng ®óng nªn lµm ®Ó t­íng sÜ thÊy râ ®iÒu hay lÏ ph¶i.
PhÇn 4: Cßn l¹i : Nªu nhiÖm vô cÊp b¸ch, khÝch lÖ tinh thÇn chiÕn ®Êu.
Thảo luận nhóm

Câu hỏi thảo luận
? Dựa vào đặc điểm chính của thể hịch, em hãy cho biết văn bản "Hịch tướng sĩ" có thể chia làm mấy phần? Nêu nội dung từng phần?
Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
Liệt kê các trung thần nghĩa sĩ của xưa và nay.


Cã ng­êi lµ t­íng nh­: Do Vu, V­¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang, XÝch Tu T­.
Cã ng­êi lµ gia thÇn nh­ : Dù Nh­îng, KÝnh §øc.
Cã ng­êi lµm quan nhá coi gi÷ ao c¸: nh­ Th©n Kho¸i.







Hưng Đạo Vương đã nêu gương người xưa như thế nào? Dẫn chứng minh hoạ?






Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của chủ tướng:
Đau xót, lo lắng khôn nguôi trước cảnh nước mất nhà tan, hổ thẹn khi tướng giặc đi lại nghênh ngang. . .
Huèng chi ta cïng c¸c ng­¬i sinh ph¶I thêi lo¹n l¹c, lín gÆp buæi gian nan.
Ngã thÊy sø giÆc ®i l¹i nghªnh ngang ngoµi ®­êng, uèn l­ìi có diÒu mµ sØ m¾ng triÒu ®×nh, ®em th©n dª chã mµ b¾t n¹t tÓ phô, th¸c mÖnh Hèt TÊt LiÖt mµ ®ßi ngäc lôa, ®Ó tho¶ lßng tham kh«ng cïng, gi¶ hiÖu V©n Nam V­¬ng mµ thu b¹c vµng, ®Ó vÐt cña kho cã h¹n.







Em cho biết nỗi lòng của chủ tướng trong lúc đất nước lâm nguy? Dẫn chứng minh hoạ?






Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của chủ tướng:
Đau xót, lo lăng khôn nguôi trước cảnh nước mất nhà tan, hổ thẹn khi tướng giặc đi lại nghênh ngang. . .
ThËt kh¸c nµo nh­ ®em thÞt mµ nu«i hæ ®ãi, sao cho khái tai v¹ vÒ sau!
Ta th­êng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi , ruét ®au nh­ c¾t n­íc m¾t ®Çm ®×a.
ChØ c¨m tøc ch­a x¶ thÞt lét da, nuèt gan uèng m¸u qu©n thï.
DÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa ta còng vui lßng.







Em cho biết nỗi lòng của chủ tướng trong lúc đất nước lâm nguy? Dẫn chứng minh hoạ?






Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
Không có mặc thì ta cho áo, không có cơm thì ta cho ăn.
Quan nhỏ th× ta thăng chức, l­¬ng Ýt th× ta cÊp bæng.
… lóc x«ng pha trận mạc thì cùng nhau sống chết, lúc nhàn hạ thì cùng nhau vui cười.
 Câu văn biền ngẫu, hai vế đối xứng song hành nhau
Cách đối đãi hậu hĩnh chu đáo, có thuỷ chung tình nghĩa
Quan hệ chủ tướng, quan hệ cùng cảnh ngộ
 Để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa, thuỷ chung của chủ và tướng.






Hãy cho biết thái độ của chủ tướng đối với tướng sĩ?

Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
Không có mặc thì ta cho áo, không có cơm thì ta cho ăn.
Quan nhỏ th× ta thăng chức, l­¬ng Ýt th× ta cÊp bæng.
… lóc x«ng pha trận mạc thì cùng nhau sống chết, lúc nhàn hạ thì cùng nhau vui cười.
 Câu văn biền ngẫu, hai vế đối xứng song hành nhau
Cách đối đãi hậu hĩnh chu đáo, có thuỷ chung tình nghĩa
Quan hệ chủ tướng, quan hệ cùng cảnh ngộ
 Để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa, thuỷ chung của chủ và tướng.




Hãy cho biết thái độ của chủ tướng đối với tướng sĩ?



Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ
Thái dộ:
Hành động:
Chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con, thích rượu ngon, mê tiếng hát..
Lặp tăng cấp, điệp từ, điệp ngữ. Giọng điệu xỉ mắng, chì chiết sâu cay.
=> Phê phán thái độ bàng quan, vô trách nhiệm, ham chơi hưởng lạc, chỉ lo vun vén cho hạnh phúc cá nhân, khi vận mệnh đất nước đang ngàn cân treo sợi tóc





Hãy cho biết hành động của chủ tướng đối với tướng sĩ?

Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ
Thái dộ:
Hành động:
Hậu quả:
Cựa gà trống không đâm thủng áo giáp giặc
Mẹo cờ bạc không dùng làm mưu lược nhà binh
Tiền của không mua được đầu giặc
Tiếng hát hay không làm cho giặc điếc tai.
 Điệp từ , liệt kê. Giọng điệu mỉa mai châm biếm.
 Truy kích tư tưởng ham chơi hưởng lạc đến cùng, chỉ rõ cái vô lý và cực kì nguy hiểm của những hành động sai trái







Hậu quả của những cuộc mê chơi của tướng sĩ?

Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ
Thái dộ:
Hành động:
Hậu quả:
Ta cùng các ngươi sẽ bị bắt, ®au xãt ®Õn chõng nµo
Ch¼ng nh÷ng th¸i ấp không còn, mµ bổng lộc c¸c ng­¬i cũng mất
Ch¼ng nh÷ng gia quyến của ta bị tan, mµ vợ con các ngươi cũng khốn
Ch¼ng nh÷ng xã tắc tổ tông ta bị giầy xéo, mà phần mộ cha mẹ các ngươi cũng bị quật lên…
 Hậu quả thê thảm nhục nhã, đau đớn về nhiều mặt.
 Khích lệ lòng tự trọng, liêm sỉ của các tướng sĩ








Hậu quả của những cuộc mê chơi của tướng sĩ?
Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ
c. Nêu nhiệm vụ cấp bách
Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Nhiêm vụ:
- Đặt mồi lửa vào dưới đống củi
Kiềng canh nóng thổi rau nguội
Người người giỏi như…Bàng Mông, Hậu Nghệ
 Sử dụng điển tích, điển cố
=> Nêu cao tinh thần cảnh giác,
biết lo xa, rèn luyện quân sĩ..
* Viễn cảnh:
Chẳng những thái ấp của ta vững bền, mà
bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ
… Chẳng những danh hiệu của ta không bị mai
một, mà tên họ các ngươi cũng được sử sách
lưu thơm.

Kết cấu lặp lại , tăng tiến.
Một loạt từ khẳng định.
Câu hỏi tu từ.

Được tất cả chung và riêng.
Đó là viễn cảnh huy hoàn, vẻ vang
.
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
4) Kêu gọi tướng sĩ:
Chuyên tập “ Binh thư yếu lược “ là đạo thần chủ
Khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù

=> Thái độ dứt khoát, cương quyết, rõ ràng đối với tướng sĩ.
=> Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược













Lời kêu gọi của chủ tướng?
Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
4) Kêu gọi tướng sĩ:
Chuyên tập “ Binh thư yếu lược “ là đạo thần chủ
Khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù

=> Thái độ dứt khoát, cương quyết, rõ ràng đối với tướng sĩ.
=> Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược












Lời kêu gọi của chủ tướng?



Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
III. Tổng kết
Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
1.Nghệ thuật: Dòng nào nói đúng nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản “ Hịch tướng sĩ”?
A. Các hình thức nghệ thuật phong phú: lặp tăng tiến, điệp cấu trúc câu, hình ảnh phóng đại, câu hỏi tu từ…
B. Lời văn giàu cảm xúc.
C. Lập luận chặt chẽ, kết hợp giữa lý và tình.
D. Cả A,B và C.
2. Nội dung:
“ Hịch tướng sĩ” đã phản ánh tinh thần yêu nước, căm thù giặc và ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược của nhân dân ta.
Trần Quốc Tuấn không chỉ là một chủ soái giàu lòng yêu nước mà còn là một nhà hùng biện.
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản

Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Týợng Trần Quốc Tuấn
tại Thành phố Vũng Tàu
Đền thờ Trần Quốc Tuấn
tại Yên Hưng, Hà Nam
Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản

Hịch Tướng Sĩ
(Trần Quốc Tuấn)
Khích lệ lòng căm thù giặc, nỗi nhục
mất nước.
Khích lệ lòng trung quân ái quốc và lòng
ân nghĩa thủy chung của người cùng
cảnh ngộ.
Khích lệ ý chí lập công danh, xả thân
vì nườc.
Khích lệ lòng tự trọng, liêm sỉ ở mỗi người
khi nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng.
Khích lệ lòng
yêu nước, bất
Khuất, quyết chiến,
quyết thắng kẻ thù
xâm lược.