Bài 23. Hịch tướng sĩ

GV: BÙI MINH VÂN
THCS DINH B? LINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chiếu dời đô đã ra đời gần một nghìn năm, song đọc bài chiếu chúng ta không khỏi không ngỡ ngàng trước cái nhìn sáng suốt và ý chí cao cả của ông vua đầu thời nhà Lí. Rõ ràng là từ thời ấy, Lí Công Uẩn đã muốn xây dựng , một đất nước độc lập, thông nhất và bền vững. Có thể nói Chiếu dời đô đã phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt. Chiếu dời đô đã phản ánh được khát vọng của nhân dân ta thời kỳ bấy giờ. Làm cho mỗi chúng ta tự hào hơn về quá khứ hào hùng của ông cha ta.
Ng�y nay sau g?n m?t nghìn nam b�i Chi?u d?i dơ ra d?i ( 1010 ) du?c ti?p x�c v?i Chi?u d?i dơ c?a Lí Cơng U?n, em cĩ suy nghi v� c?m x�c gì v? ơng cha ta th?i Lí?
Ai là người dùng thể chiếu?
A. Nhà vua
B. Nhà sư
C. Nhà nho ở ẩn
D. Cả A,B,C đều sai.
KIỂM TRA BÀI CŨ
A
HỊCH TƯỚNG SĨ
(Trần Quốc Tuấn)
Tiết 93+94
? Tiết 93 HỊCH TƯỚNG SĨ (Trần Quốc Tuấn)
?
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả :
SGK.
CHÂN
DUNG
TRẦN
QUỐC
TUẤN
HƯNG ĐẠO VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN
- Sinh năm 1231 (có sách ghi năm sinh là 1232).
- Ông là một vị anh hùng dân tộc văn võ song toàn.
- Là người có phẩm chất cao đẹp, biết hi sinh quyền lợi bản thân, đoàn kết nội bộ, yêu thương chiến sĩ.
- Là người có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên lần thứ hai (1285) và lần thứ ba (1287 - 1288).
- Ông mất năm 1300 ở Vạn Kiếp (nay là xã Hưng Đạo - Chí Linh - Hải Dương), nhân dân tôn thờ ông là Đức thánh Trần và lập đền thờ ở nhiều nơi trên đất nước.
Tiết 93 HỊCH TƯỚNG SĨ (Trần Quốc Tuấn)
Đền thờ Trần Quốc Tuấn ở Hà Nam.
Tượng Trần Quốc Tuấn ở Nam Định
Tượng Trần Quốc Tuấn ở Vũng Tàu.
Nhân dân thành kính trước tượng đài Trần Quốc Tuấn.
Tiết 93 HỊCH TƯỚNG SĨ (Trần Quốc Tuấn)

Ông có một số tác phẩm nổi tiếng như :
- Vạn Kiếp tông bí truyền thư.
- Binh thư yếu lược.
- Dụ chư tì tướng hịch văn (Hịch tướng sĩ).
2. Tác phẩm :
Bút tích "Dụ chư tì tướng hịch văn".
"Hịch tướng sĩ" là một trong những áng văn hùng hồn, thống thiết hiếm có trong di sản Hán văn của dân tộc ta, được liệt vào hàng "Thiên cổ hùng văn", nghĩa là áng văn hùng tráng muôn đời.
Bài hịch được viết vào lúc nào, hiện nay chưa có ý kiến nhất trí. Theo "Biên niên lịch sử cổ trung đại Việt Nam" (xuất bản năm 1987), thì bài hịch này được công bố vào tháng 9/1284 tại cuộc duyệt binh ở Đông Thăng Long.
Trước cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên đời Trần lần thứ hai, đất nước ta đang hoà bình nhưng nền hoà bình chưa thật vững, còn gặp nhiều nguy nan. Giặc Mông - Nguyên đã bị thất bại một lần nhưng chúng luôn nhòm ngó vào nước ta.
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Giặc cậy thế mạnh ngang ngược, hống hách. Ta sôi sục
căm thù, quyết tâm chiến đấu. Trong hàng ngũ tướng sĩ lúc
bấy giờ cũng có người dao động, có tư tưởng cầu an hưởng
lạc, có thái độ thờ ơ trước vận mệnh đất nước. Vì vậy, tư
tưởng chủ đạo của bài "Hịch tướng sĩ" là nêu cao tinh thần
quyết chiến quyết thắng trong hàng ngũ quân ta, nghĩa là
đánh bại kẻ thù trong ta.
?
II. Đọc - Tìm hiểu chú thích:
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Tiết 93 HỊCH TƯỚNG SĨ (Trần Quốc Tuấn)
?
III - Tìm hi?u van b?n
C?u tr�c van b?n
th? lo?i:
- H?ch



- Hịch là một thể văn nghị luận thời xưa, thường được vua chúa, tướng lĩnh hoặc thủ lĩnh một phong trào dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài.
- Hịch có kết cấu chặt chẽ,có lí lẽ sắc bén, có dẫn chứng thuyết phục và thường được viết theo lối văn biền ngẫu.
- Từ "Hịch" xuất hiện lần đầu thời Chiến Quốc. "Hịch" còn gọi là "lộ bố" nghĩa là bản văn để lộ,để cho mọi người cùng đọc.
Văn bản này được viết bằng thể loại văn gì? Nêu một số hiểu biết của em về thể văn ấy?
Phần 1 : Nêu gương sáng
trong lịch sử.
Phần 2 : Tội ác của giặc và tâm trạng của tác giả.
Phần 3 : Phân tích phải trái làm rõ đúng sai. (Trọng tâm)
Phần 4 : Nêu nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu.
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
?
b. Bố cục:
- Bốn phần
Kỷ Tín chết thay cho Hán Cao Đế.
Do Vu che giáo cho Chiêu Vương.
Dự Nhượng nuốt than để báo thù cho chủ.
Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước.
Kính Đức cứu thoát cho Đường Thái Tông.
Cảo Khanh mắng giặc, không theo mưu kế nghịch tặc.
Vương Công Kiên cùng với tì tướng Nguyễn Văn Lập đời Tống giữ thành Điếu Ngư, chống quân xâm lược Mông Cổ.
Cốt Đãi Ngột Lang cùng với tì tướng Xích Tu Tư đời Nguyên đánh bại quân Nam Chiếu.

?
2. Nội dung văn bản
Nêu gương sáng trung thần trong lịch sử.
? Giọng văn ân cần, nhằm khích lệ ý chí lập công ở các tướng sỹ.
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Giọng văn, lời văn rất linh hoạt, biến hoá. Khi thì kể lể thân tình: " Ta thường nghe.; khi thì dùng lời nói phủ định:" Thôi những chuyện xưa ta không nói đến nữa.."; khi thì dùng câu nghi vấn:` Vương Công Kiên là người thế nào."
Nhằm thức tỉnh và khích lệ các tướng sỹ, bộc bạch nỗi lòng của chủ.
b Tội ác của giặc :
?



Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Trong thời buổi loạn lạc ấy, hình ảnh kẻ thù hiện lên qua những chi tiết nào?
Nhận xét biện pháp nghệ thuật trong những câu văn này? Có gì đặc sắc trong lời văn khắc hoạ tội ác của kẻ thù?
Từ những biện pháp nghệ thuật đặc sắc trên, hình ảnh của giặc hiện ra như thế nào?
? - Từ ngữ gợi hình, gợi cảm.
- Hình ảnh ẩn dụ, đối lập.
- Câu dài, nhiều vế.
? Bạo ngược, vô đạo, tham lam.
. nghênh ngang ...,
uốn lưỡi cú diều .
. sỉ mắng .,
. thân dê chó . bắt nạt .,
. thác mệnh . đòi .,
giả hiệu . thu .,
. vét .,
. đem thịt nuôi hổ đói .

Trong thực tế lịch sử : Năm 1277, Sài Xuân là sứ giặc đi
sứ, buộc ta lên tận biên giới đón rước. Năm 1281, Sài Xuân
lại đi sứ sang, hắn cưỡi ngựa đi thẳng vào cửa Dương Minh,
quân sĩ Thiên Trường ngăn lại, bị Sài Xuân lấy roi đánh
toạc cả đầu. Vua ta sai Thượng tướng Thái sư Trần Quang
Khải ra đón tiếp, nhưng Sài Xuân nằm khểnh không dậy.
Thái độ đó chứng tỏ chúng coi dân ta, đất nước ta không ra
gì.
Từ câu chuyện thực tế ấy sẽ thấy tác dụng của lời hịch
như lửa đổ thêm dầu. Và đấy cũng chính là điều mà người
viết muốn châm vào ngọn lửa đang hừng hực trong lòng
các thuộc tướng của mình.
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
?




Nỗi lòng của tác giả được thể hiện qua những từ ngữ, câu văn nào?
Nhận xét về cấu trúc câu, cách dùng từ ngữ, hình ảnh và giọng điệu của đoạn văn? Đoạn văn biểu cảm theo cách nào?
? - Câu văn ngắn dài sóng đôi.
- Động từ, từ phủ định.
- Hình ảnh khoa trương, phóng đại.
- Gioïng vaên thoáng thieát.
Cách dùng từ ngữ, hình ảnh kết hợp với giọng thơ như trên thể hiện tâm trạng gì của Trần Quốc Tuấn?
Đau xót, uất hận, sẵn sàng hi sinh.
Ta . quên ăn .;
. đau ., đầm đìa; .
. căm tức .
(chưa) xả thịt, lột da .
nuốt ., uống .;
. trăm thân . phơi .,
nghìn xác . gói .
c. Tâm trạng của tác giả :
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
I. Giới thiệu chung :
II. Đọc - Tìm hi?u chú thích :
III. Tìm hiểu văn bản
1. Thể loại : Hịch.
2. Bố cục : 4 phần.
3. Nội dung văn bản:
a. Nêu gương sáng trong lịch sử.
? Khích lệ lòng trung quân ái quốc.
b. Tội ác của giặc,
c. Tâm trạng của tác giả:
b. Tội ác của giặc :
? Bạo ngược, vô đạo, tham lam ...
c. Tâm trạng của tác giả :
? Đau xót, uất hận, sẵn sàng hi sinh ...
?
- Lập luận chặt chẽ, câu văn biền ngẫu.
- Khơi dậy lòng yêu nước và chủ quyền dân tộc.
Tóm lại :
"Hịch tướng sỹ là.bất hủ phản ánh lòng yêu nước và tinh thần quyết chiến quyết thắng quân xâm lược của dân tộc ta". Cụm từ nào điền vào chỗ trống trong câu văn trên cho phù hợp?
Bài văn chính luận xuất sắc
Tiếng kèn xuất quân
Lời hịch vang dậy núi sông
A�ng thiên cổ hùng văn
Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Chính xác
Từ nào có thể thay thế từ ” nghênh ngang” trong câu
” Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường…” ?
Hiên ngang
Ngật ngưỡng
Thất thểu
Ngông nghênh
Chính xác
Tiết 93 HỊCH TƯỚNG SĨ (Trần Quốc Tuấn)
Đền thờ Trần Quốc Tuấn ở Hà Nam.
Ở tiết này chúng ta đã thấy cách bày tỏ tâm trạng đau xót căm thù, uất
hận săn sàng hi sinh của Trần Quốc Tuấn, các đoạn văn giàu chất trữ
tình đã cho thấy đạo đức, tài năng, hành độngvà cuộc đời của vị Quốc
công tiết chế là đảm bảo cho lòng tin và sự truyền cảm trong lời giãi bày
của ông với thuộc hạ và mọi người. Bản thân Trần Hưng Đạo đã chính là
tấm gương sáng ngời về mọi mặt, cho nên trong mỗi chữ, mỗi dòng như
máu chảy, như nước mắt hiện hình trên mặt giấy. Đó là gan ruột, là tấc
lòng là tâm huyết của vị tổng chỉ huy đang bày tỏ, tâm sự với bề tôi, với
những người anh em, con cháu của mình.
Cùng với Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo, …Hịch tướng sỹ sẽ mãi
mãi sống trong lịch sử văn học nước nhà như một minh chứng về cái
năng lượng kỳ diệu của văn thơ – cái năng lượng một khi tiếp xúc với
những con tim yêu nước sẽ lập tức làm bùng nổ chói lọi cả một sức mạnh
chiến đấu lớn lao, là sức mạnh vượt qua mọi gian nan, chiến thắng mọi
kẻ thù xâm lược, dảm bảo cho sự trường tồn vinh cửu của dân tộc.

Tieát 93 HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Traàn Quoác Tuaán)
Hướng dẫn về nhà
- Đọc lại văn bản "Hịch tướng sĩ" sgk / 55-58.
- Nắm nội dung kiến thức tiết 1 vừa học.
Hóc thuoôc kha�i nieôm theơ H�ch? Boâ cúc cụa ba�i h�ch.
Naĩm ����c noôi dung tieât hóc.
Chuaơn b�: Suy ngh� trạ l��i cađu ho�i
+ Kha�i qua�t laôp luaôn cụa ba�i h�ch?
+ T� t���ng coât lo�i cụa ba�i h�ch la� g�?
+ �aịc saĩc ngheô thuaôt cụa ba�i h�ch?
CẢM ƠN BAN GIÁM KHẢO
ĐÃ THEO DÕI!