Bài 23. Hịch tướng sĩ

Tiết 97-98
Hịch tướng sĩ
Trần Quốc Tuấn
I. Tìm hiểu chung:
Tác giả:Trần Quốc Tuấn (1231-1300)
- Danh tướng kiệt xuất đời Trần.
Có phẩm chất cao đẹp, tài năng văn, võ song toàn.
Nh©n d©n t«n lµ “§øc Th¸nh TrÇn”
, lËp ®Òn thê ë nhiÒu n¬i.

Tu?ng đài
Trần Hung Đạo tại núi Yên Phụ
(Kinh Môn, Hải Duong)
Tượng đài Trần Hưng Đạo tại TP Vũng Tàu
Tượng đài Trần Hưng Đạo tại Nam Định
Đền thờ Đức Thánh Trần ngày lễ hội tháng Tám âm lịch hàng năm tại xã Hung Đạo (Chí Linh, Hải Dưuơng)
Dựng lại Hội nghị Bình Than tại bến Lục Đầu tại Chí Linh (Hải Dương)

2. Tác phẩm
- Tên chữ Hán là "Dụ chư tì tướng hịch văn". -Ra đời trước cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên lần thứ hai (1285)
Thể loại: Hịch.
vua chóa, t­íng lÜnh dïng ®Ó cæ ®éng, thuyÕt phôc, hoÆc kªu gäi ®Êu tranh chèng thï trong giÆc ngoµi
So sánh thể Chiếu và Hịch
- Thuộc thể văn nghị luận, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, có thể viết bằng văn xuôi, văn vần.
- Đều dùng để ban bố công khai do vua, tướng lĩnh biên soạn.
-Hịch: dùng để cổ vũ, thuyết phục, kêu gọi, động viên khích lệ tinh thần quân sĩ chống kẻ thù cũng có khi khuyên nhủ, răn dạy thần dân và người dưới quyền.
Giống
Khác
-Chiếu :dùng để ban bố mệnh lệnh.
Phần 3: Phần còn lại
? Kờu g?i tu?ng si h?c Binh thu y?u lu?c.
3. Bố cục 3 phần

Phần 1: Từ đầu ... "còn lưu tiếng tốt" ? Nêu gương trung thần nghĩa sĩ.
Phần 2: Từ "Huống chi... phỏng có được không?":? Phõn tớch tỡnh hỡnh d?ch ta nh?m kớch l? lũng yờu nu?c, cam thự gi?c c?a tu?ng si

P1: Nêu vấn đề
P3: Nhận định tình hình, phân tích phải trái để gây lòng căm thù giặc
P2: Nêu truyền thống vẻ vang trong sử sách gây lòng tin tưởng
P4: Kết thúc vấn đề:
Nêu chủ trương cụ thể kêu gọi đấu tranh
Sơ đồ kết cấu văn bản hịch tướng sĩ
LĐ1: Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách
LĐ3: Phân tích phải trái, làm rõ đúng sai
LĐ2: Lột tả sự ngang ngược và tội ác của kẻ thù đồng thời nói lên lòng căm thù giặc
LĐ4: Nêu nhiệm vụ cấp bách để khích lệ tinh thần chiến đấu
Sơ đồ kết cấu chung của thể loại hịch
Bảng so sánh
*Từ khó
*Từ khó
II. D?c - hi?u van b?n
- Có người làm tướng: Kỉ Tín, Do Vu, Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang, Xích Tu Tư.
1.Nêu gương sỏng trong l?ch s?:
- Có người làm gia thần: Dự Nhượng, Kính Đức.
-Có người làm quan nhỏ: Thân Khoái.
- Nhằm khích lệ lòng trung quân ái quốc của các tướng sĩ.
2. Tố cáo tội ác của giặc và nỗi lòng của tác giả
a. Tội ác của giặc
- Tham lam, tàn bạo : đòi ngọc lụa, hạch sách vàng bạc, vét kiệt của kho…
II. Đọc – hiểu văn bản ( trích):
- Ngang ngược : đi lại ngênh ngang, bắt nạt tể phụ.
=> Lời văn gợi hình, căm thù dồn nén.
“ Ta th­êng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi ; ruét ®au nh­ c¾t, n­íc m¾t ®Çm ®×a ; chØ c¨m tøc ch­a x¶ thÞt lét da, nuèt gan uèng m¸u qu©n thï. DÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa, ta còng vui lßng.”
b.Nỗi lòng của tác giả:
.


b. Nỗi lòng tác giả
- Hành động : Quên ăn, mất ngủ, đau đớn…
Thái độ : uất ức, căm tức, sẵn sàng hi sinh.

Bày tỏ tấm lòng lo lắng, đau xót cho đất nước, căm tức kẻ thù, sẵn sàng hi sinh vì đất nước.
3.Phê phán thái độ và hành động sai trái của các tướng sĩ, chỉ ra những việc nên làm.
Vui chọi gà, ham săn
bắn, thích rượu ngon,
mê tiếng hát.
Hậu quả nước mất
nhà tan.
Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi có vui vẻ phỏng có được không?
Giọng điệu nghiêm khắc, có khi chế giễu, mỉa mai.
3.Phê phán thái độ và hành động sai trái của các tướng sĩ, chỉ ra những việc nên làm.
- Phª ph¸n nghiªm kh¾c lèi sèng cÇu an h­ëng l¹c, thê ¬, v« tr¸ch nhiÖm.
Vui chọi gà, ham săn
bắn, thích rượu ngon,
mê tiếng hát.
Hậu quả nước mất
nhà tan, mang tiếng
xấu muôn đời.
Tích cực luyện tập,
nâng cao tinh thần tự
giác, trau dồi binh thư.
Giữ vững đất nước,
tiếng thơm lưu truyền.
Lúc bấy giờ, dãu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?
Đối lập nhau, chỉ ra hai con đường sống và chết
3.Phê phán thái độ và hành động sai trái của các tướng sĩ, chỉ ra những việc nên làm.
Phê phán nghiêm khắc lối sống cầu an hưởng lạc, thờ ơ, vô trách nhiệm.
Nêu cao tinh thần tự giác,tích cực rèn luyện ý chí,sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì đất nước.
? Ngh? thu?t l?p lu?n : so sỏnh, tuong ph?n.

4. Kêu gọi học tập binh thư
- Vừa thiết tha, vừa nghiêm túc
 động viên ý chí và quyết tâm chiến đấu.
Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn cùng tùy tướng Yết Kiêu, Dã Tượng
III. Tổng kết : Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập
Quân dân nhà Trần đồng lòng đánh đuổi quân Nguyên Mông
Luyện tập
Hóy l?a ch?n dỏp ỏn dỳng cho nh?ng cõu h?i sau:
1. ý nào nói đúng nhất chức năng của thể hịch?
a. Dùng để ban bố mệnh lệnh của vua.
b. Dùng để công bố kết quả một sự nghiệp.
c. Dùng để trình bày với nhà vua về sự việc, ý kiến, đề nghị.
d. Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài.

2. ý nào nói đúng nhất nội dung của câu văn sau:
"Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng".
a. Thể hiện sự thông cảm của các tướng sĩ.
b. Kêu gọi tinh thần đấu tranh của các tướng sĩ.
c. Thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết xả thân vì nước
của tác giả.
d. Để cho dẫn chứng thêm đầy đủ.
d.
c
Trò chơi ô chữ
Chìa khoá
H
Ã
Y
C
Ầ
U
K
H
I
Ế
N
N
G
Ữ
Đ
I
Ệ
U
C
H
Ấ
M
T
H
A
N
K
H
U
Y
Ê
N
B
Ả
O
D
Ấ
U
C
H
Ấ
M
Y
Ê
U
C
Ầ
U
T
Ố
H
Ữ
U
N
G
H
I
V
Ấ
N
H
Ỏ
I
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
c
1
2
3
5
4
6
7
D
H
Đ
C
* Trò chơi ô chữ
C
á
g
ư
n
i
n
h
t
h
ư
t
Ư
g
n
đ
h
h
đ
ứ
t
c
n
á
h
t
ố
C
i
ấ
D
H
ị
c
h
t
ư
ớ
N
G
s
ĩ
s
á
t
t
h
á
t
b
ế
u
l
ư
ợ
c
ạ
n
h
t
ầ
r
ệ
t
i
n
g
ơ
Ư
v
o
a
ơ
y
l
t
t
E.Dặn dò :
- Học thuộc đoạn “ Ta thường…vui lòng”
- Soạn : Nước Đại Việt ta