Bài 23. Hành động nói

Giáo sinh: Lơ Mu K’ Jít
Chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ tiết học hôm nay

NH: 2018- 2019
Kiểm tra bài cũ:

?Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định
=>Câu phủ định là câu có những từ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải (là), chẳng phải (là), đâu có phải (là), đâu có,…..
Câu phủ định dùng để:
+ Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).
+ Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ).



TRÒ CHƠI:
ĐOÁN Ý ĐỒNG ĐỘI
Tiết 98
Tiếng Việt:
HÀNH ĐỘNG NÓI
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI
I/ Tìm hiểu chung
1. Hành động nói là gì
a. Ví dụ SGK/62
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói :
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh)

Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI
_ (1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
Mục đích
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
_ (1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
Lời nói
Có
Mục đích
Hành động nói
Mục đích
I/ Tìm hiểu chung
1. Hành động nói là gì
a. Ví dụ SGK/62:

Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định
b. Ghi nhớ SGK/63
I/ Tìm hiểu chung
1. Hành động nói là gì
a. Ví dụ SGK/62:
b. Ghi nhớ SGK/63
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
2. Một số kiểu hành động nói thường gặp:
a. Ví dụ SGK/63
Ví dụ : Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích và cho biết mục đích của mỗi hành động:
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.
(...) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:
- U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Hỏi
Báo tin
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Các kiểu hành động nói
Hỏi
Hành động hỏi
Báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán
Hành động trình bày
Cầu khiến, đe dọa, thách thức
Hành động trình bày
Hứa hẹn
Hành động hứa hẹn
Bộc lộ cảm xúc
Hành động bộc lộ cảm xúc
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
? Em hãy xác định mục đích hành động nói và kiểu hành động nói của Lí Thông trong phần ví dụ 1 SGK trang 62
“ – Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn đi. Có chuyện gì anh ở nhà lo liệu.”
BÀI TẬP NHANH
Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Trình bày
Hành động trình bày
Đe dọa
Hành động điều khiển (đe dọa)
Cầu khiến
Hành động điều khiển (đe dọa)
Hứa hẹn
Hành động hứa hẹn
I. Tìm hiểu chung
1. Hành động nói là gì?
2. Một số kiểu hành động nói thường gặp
II. Luyện tập
BT 1: ( Sgk/63)

Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích gì? Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện một câu trong bài Hịch và vai trò của câu ấy đối với mục đích chung.



Câu: ‘ Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù
Mục đích:
+ Khích lệ tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược
+ Khích lệ lòng yêu nước của tướng sĩ
Khích lệ tinh thần, ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ với lẽ tôi- vua
Bài tập 2: SGK/63-64: Chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trong những đoạn trích sau.
b. Lê Thận nâng gươm lên ngang đầu nói với Lê Lợi:
“- Đây là Trời có ý phó thác cho mình công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm thần này để báo đền Tổ Quốc!”
b.
“Lê Thận nâng gươm lên ngang đầu nói với Lê Lợi:
Đây là Trời có ý phó thác cho mình công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm thần này để báo đền Tổ Quốc!”
( Sự tích Hồ Gươm)
Hành động trình bày
Mục đích: nêu ý kiến của bản thân
THẢO LUẬN NHÓM
(6 người) thời gian: 3p
NHÓM 1+2
Câu a
NHÓM 3+4
Câu c
BT2. ( SGK/64)
a/

c/
Bài tập vận dụng:
*Em hãy viết một đoạn văn có sử dụng hành động nói.
Bài tập nhanh
Cho một đoạn hội thoại sau:
Lớp trưởng: Cô giáo nhắc cả lớp chiều nay đi sinh hoạt đội.
Tập thể: Cô báo mấy giờ đi ?
Lớp trưởng: 2 giờ

==> Hành động thông báo ( trình bày)
==>Hành động hỏi
==> Hành động thông báo
Hướng dẫn học bài về nhà:
* Làm bài tập 3.
* Sưu tầm, tìm một số bài văn, đoạn văn trong đó có sử dụng hành động nói.
* Làm thêm các bài tập trong Sách bài tập.
* Chuẩn bị bài “ Hành động nói “ (tt)
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ