Bài 23. Hành động nói

Người thực hiện: NGUYỄN THỊ LAN PHƯỢNG
PHÒNG GD-ĐT GIO LINH
TIẾT DẠY CHUYÊN ĐỀ
MÔN NGỮ VĂN 8
TRƯỜNG THCS GIO MỸ
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
-Nêu đặc điểm hình thức, chức năng của câu phủ
định? Cho ví dụ?
Kiểm tra bài cũ:

- Hình thức:
Có các từ phủ định như: Không, chẳng, chả, chưa,
không phải (là), đâu có phải (là), đâu (có),…
- Chức năng:
+Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc,
tính chất, quan hệ nào đó ( Câu phủ định miêu tả ).
+Phản bác một ý kiến, một nhận định(Câu phủ định
bác bỏ).
-Nêu đặc điểm hình thức, chức năng của câu
phủ định? Cho ví dụ?
Kiểm tra bài cũ:


Tiết 95
HÀNH ĐỘNG NÓI
I. Hành động nói là gì?
1.Ví dụ 1/ SGK/62:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa.Ngỡ là
hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy
rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn
tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế
khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con
Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh)
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn

ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.

Tiết 95
HÀNH ĐỘNG NÓI
1.Ví dụ 1/ SGK/62:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa.Ngỡ là
hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy
rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn
tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế
khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con
Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh)
HÀNH ĐỘNG NÓI
Tiết 95
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con
Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.

HÀNH ĐỘNG NÓI
Tiết 95
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng
lời nói nhằm mục đích nhất định.
* Ghi nhớ: SGK/ 62
I. Các kiểu hành động nói?
1.Ví dụ 1/ SGK/62:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa.Ngỡ là
hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy
rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn
tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế
khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn
ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con
Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh)
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không
khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn

ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.

Tiết 95
HÀNH ĐỘNG NÓI
II. Các kiểu hành động nói:
Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị Thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói dãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.
[…] Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ nó giục phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:
- U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !...
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
Bài tập: Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích sau và cho biết mục đích của mỗi hành động.
hứa hẹn
câu 3
điều khiển
câu 2
bộc lộ cảm xúc
câu 1
Mục đích
Hành động nói
LỜI CÁ VÀNG
(1)Ông lão ơi!
(2)Ông sinh phúc thả tôi trở về biển khơi.
(3)Tôi sẽ xin đền ơn ông, ông muốn gì cũng được.
HÀNH ĐỘNG NÓI
ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
III.Luyện tập:
Bài tập 2a.

-Bác trai đã khá rồi chứ?.
-> Hành động hỏi.
-Cảm ơn cụ…mệt lắm.
-> Hành động trình bày.
Này, bảo bác ấy … hoàn hồn.
-> Hành động điều khiển.
Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ…còn gì.
-> Hành động bộc lộ cảm xúc.
Thế thì …kéo vào rồi đấy!
-> Hành động điều khiển.
Tiết:95 HÀNH ĐỘNG NÓI
Bài tập 2C
-Cậu vàng đi đời rồi, ông giáo ạ !
-> Báo tin.
- Bán rồi ! Họ vừa bắt xong.
-> Báo tin.
-Cụ bán rồi ?
-> Hỏi.
-Thế nó cho bắt à ?
-> Hỏi.
-Khốn nạn…Ông giáo ơi !...
-> bộc lộ cảm xúc.
-Nó có biết gì đâu…dốc ngược nó lên.
-> Trình bày.
Tiết:95 HÀNH ĐỘNG NÓI
Đoạn trích dưới đây có ba câu chứa từ “hứa”. Hãy xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong mỗi câu ấy?
Em đi nhanh về chiếc giường, đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ.
Em để nó ở lại – Giọng em ráo hoảnh – (1)Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ chưa? (2)Anh hứa đi.
(3)Anh xin hứa.
Tôi mếu máo trả lời và đứng như chôn chân xuống đất, nhìn theo cái bóng bé nhỏ liêu xiêu của em tôi trèo lên xe.
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
Điều khiển (ra lệnh)
(2) Điều khiển (ra lệnh)
(3) Hứa hẹn.
TỔNG KẾT
Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
***
Đất tốt mọc cây rườm rà
Những người thanh lịch nói ra dịu dàng.
NGỮ VĂN 8

Bài 23,Tiết 95: HÀNH ĐỘNG NÓI
Tuần 24,
Kính chúc quý Thầy Cô và các em học sinh
SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC.


CHÀO TẠM BIỆT!
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN !
S