Bài 23. Hành động nói

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
8
3
TIẾT: 98
HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích,tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
câu
Mục đích
Trình bày
Điều khiển
Hứa hẹn
BL cảm xúc
X
X
X
X
X
- Câu 1: trình bày
-Câu 2: trình bày
- Câu 3: trình bày
- Câu 4: điều khiển
- Câu 5: điều khiển
1.Ví dụ 1: sgk/70
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
câu
Mục đích
Trình bày
Điều khiển
Hứa hẹn
BL cảm xúc
X
X
X
X
X
1.Ví dụ 1: sgk/70
2. Ví dụ 2:
- Bác trai đã khá rồi chứ?
- Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?
- Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm này để báo đền tổ quốc!
X
X
X
- Bác trai … rồi chứ?
 câu nghi vấn - hỏi.
- Những người muôn năm cũ.
Hồn ở đâu bây giờ?
 câu nghi vấn- hành động bộc lộ cảm xúc.
- Chúng tôi …báo đền tổ quốc!
 Câu trần thuật- hành động hứa hẹn.
Câu 6
Câu 7
Câu 8
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
câu
Mục đích
Trình bày
Điều khiển
Hứa hẹn
BL cảm xúc
X
X
X
X
X
- Bác trai đã khá rồi chứ?
- Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?
- Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng với thanh gươm này để báo đền tổ quốc!
X
X
X
Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích,tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Hỏi
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
1.Ví dụ : sgk/70
- Câu 1: trình bày
-Câu 2: trình bày
- Câu 3: trình bày
- Câu 4: điều khiển
- Câu 5: điều khiển
2. Ví dụ 2:
- Bác trai đã khá rồi chứ?
 câu nghi vấn - hỏi.
- Những người muôn năm cũ.
Hồn ở đâu bây giờ?
 câu nghi vấn- hành động bộc lộ cảm xúc.
- Chúng tôi …báo đền tổ quốc!
 câu trần thuật- hành động hứa hẹn.
Khi một hành động nói được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó ( cách dùng trực tiếp - câu 1, 2, 3,6) hoặc bằng kiểu câu khác không có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng gián tiếp - câu 4, 5,7,8).
3. Ghi nhớ: sgk/71
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
3. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ 1
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.Cho biết những câu ấy được dùng để làm gì.vị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn liên quan như thế nào đến mục đích nói của nó?
- Từ xưa các bậc trung thần... đời nào không có?
 Nằm gần cuối đoạn, dùng để khẳng định.
2.Ví dụ 2
1. Bài tập 1: sgk/70.
Ta thường nghe….kế nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có?
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
- Từ xưa các bậc trung thần... đời nào không có?
 Nằm gần cuối đoạn, dùng để khẳng định.
- Lúc bấy giờ... muốn vui vẻ phỏng có được không?
 Đứng ở cuối đoạn, dùng để khẳng định.
Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo,…tướng bại trận. Lúc bấy giờ dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?
Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.Cho biết những câu ấy được dùng để làm gì.vị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn liên quan như thế nào đến mục đích nói của nó?
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
-Từ xưa các bậc trung thần... đời nào không có?
 Nằm gần cuối đoạn, dùng để khẳng định.
- Lúc bấy giờ... muốn vui vẻ phỏng có được không?
 đứng ở cuối đoạn, dùng để khẳng định.
- Lúc bấy giờ ... không muốn vui vẻ... được không?
 đứng ở cuối đoạn, dùng để khẳng định.
Nay ta bảo thật các ngươi…sử sách lưu thơm. Lúc bấy giờ dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
-Từ xưa các bậc trung thần... đời nào không có?
 Nằm gần cuối đoạn, dùng để khẳng định.
- Lúc bấy giờ... muốn vui vẻ phỏng có được không?
 Đứng ở cuối đoạn, dùng để khẳng định.
- Lúc bấy giờ ... không muốn vui vẻ... được không?
 Đứng ở cuối đoạn, dùng để khẳng định.
Đứng ở đầu đoạn văn, dùng để nêu vấn đề.
- Vì sao vậy?
- Nếu vậy, rồi đây sau khi ...trong trời đất nữa?
 Đứng cuối đoạn văn, để bộc lộ cảm xúc.
Vì sao vậy? Giặc với ta… . Nếu vậy, rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
2. Bài tập 2: sgk/70.
Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc.Hễ còn một tên xâm lược trên đát nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.
Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng, dưới ngọn cờ vẻ vang của mặt trận dân tộc giải phóng, liên tục tấn công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành thắng lợi hoàn toàn.
Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nhiệm vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt.
(Lời kêu gọi cả nước tiến lên đánh thắng giặc Mĩ xâm lược)
a) Cả 4 câu.
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
2. Bài tập 2: sgk/70.
a) Cả 4 câu.
b)Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.
[…] Điều mong ước cuối cùng của tôi là: toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.

b) Câu 2: " Điều mong muốn...cách mạng thế giới."
( Di chúc)
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
2. Ghi nhớ: sgk/71
1.Ví dụ
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
2. Bài tập 2: sgk/70.
a) Cả 4 câu.
b)Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.
[…] Điều mong ước cuối cùng của tôi là: toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.

b) Câu 2: " Điều mong muốn...cách mạng thế giới."
=> Có tác động sâu sắc, làm cho quần chúng thấy gần gũi với vị lãnh tụ và thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ giao cho chính là nhiệm vụ của mình.
=> Điều mà tác giả kêu gọi mọi người thực hiện không trình bày thành các câu cầu khiến mà bằng các câu trần thuật giải thích nhiệm vụ, hoặc nêu ra nhận định hay bày tỏ mong ước của mình như một lời tâm sự. Nhờ vậy mà lời văn có tác động sâu sắc, người nghe đồng cảm với lãnh tụ về những vấn đề trọng đại của quốc gia. Đồng thời làm cho quần chúng thấy gần gũi với vị lãnh tụ và thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ giao cho chính là nhiệm vụ của mình.
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
2. Bài tập 2: sgk/70.
3. Bài tập 3: sgk/70.
Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn trích sau, xác định quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nào?
Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa[…]. Hay là bây giờ em nghĩ thế này … Song anh cho phép thì em mới dám nói…Rồi Dế Chắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
Được, chú mày cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Chắt nhìn tôi mà rằng:


Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…
Hức! Thông ngách sang nhà ta ? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
+ Song anh cho phép...dám nói.
+ Được, chú mày...ra nào.
+ Anh đã nghĩ thương em...chạy sang.
+ Thôi, im cái điệu...sùi sụt ấy đi.
Dế Choắt :khiêm nhường, nhã nhặn.
Dế Mèn “cộc lốc, lên giọng hách dịch của kẻ bề trên.
=>Lời nói thể hiện tính cách nhân vật.
Tiết 98: HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I. Cách thực hiện hành động nói.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1: sgk/70.
2. Bài tập 2: sgk/70.
3. Bài tập 3: sgk/70.
4. Bài tập 5: sgk/70.
Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh: “Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị được không ạ?”. Theo em, trong những hành dộng dưới đây, người nghe nên chọn hành động nào?
a) Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.
b) Trả lời người kia: “ Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâu mà!”
c)Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: " Mời anh." ( hoặc Mời chị,Mời bác).
- Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: " Mời anh." ( hoặc Mời chị,Mời bác).
Thể hiện tính lịch sự, văn minh trong giao tiếp rất cao.
- Học thuộc lòng ghi nhớ sgk/71.
- Làm bài tập 4, sgk/ 72.
- Soạn và chuẩn bị bài mới: Ôn tập về luận điểm.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ