Bài 23. Hành động nói

Tröôøng THCS Nguyeãn Ñình Chieåu
Tuaàn 26 - Baøi 23
Tiết : 103 Tiếng Việt :
Hành động nói
GV: Truong Th? Kim Chi
Kiểm tra bài cũ:
1- Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định?
2-Đặt một tình huống hội thoại cósử dụng câu phủ định ?

Bài 23,tiết 103,Tiếng Việt:
Hành động nói
I. Hành động nói là gì?
Đọc đoạn trích sau:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lại rối rít. Khi Thạch Sanh v�o nh� kể cho nghe chuy?n giết chằn tinh, chúng mới ho�n hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy l� của vua nuôi đó lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì d? anh ở nh� lo liệu.
Thạch Sanh lại thật th� tin ngay. Ch�ng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh)
1.Xét ví dụ
(1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.

Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
Bài 23, tiết 103, Tiếng Việt:
Hành động nói
I. Hành động nói là gì?
1.Xét ví dụ
_ (1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.

Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi

Lời nói
Mục đích
Có
Hành động nói
(1)Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.
(2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.
(3)Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy.
trốn đi ngay đi.
(4)Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Lời của Lý Thông
Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợi
Xác định mục đích hành động nói của Lí Thông:
Mục đích
Trình bày
Đe doạ
Điều khiển
Hứa hẹn
Bài 23, tiết 103,Tiếng Việt:
Hành động nói
Bài 23, tiết 103, Tiếng Việt:
Hành động nói
Hành động nói là gì?
1.Xét ví dụ
2. Ghi nhớ:
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
A- Chủ nhật đến mình chơi nhé?
1
B- Mình còn xem có bận gì không đã
C- Thôi, bận thì để hôm khác đến nhé, tụi mình chờ đấy!
B- Thôi được, mình sẽ đến!
2
3
Hành động nói
hỏi (rủ rê…)
(A nói, B,C nghe)
trình bày (hứa…)
(B nói, A,C nghe)
cầu khiến (đề nghị)
(C nói, A,B nghe)
hứa hẹn (thông báo…)
(B nãiA,C nghe)
4
Bài23, tiết 95,Tiếng Việt:
Hành động nói
ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
(1).Ông lão ơi.
(2)ễng sinh phỳc th? tụi tr? v? bi?n khoi.
((3)Tụi s? xin d?n on ụng, ụng mu?n gỡ cung du?c.
Lời của cá vàng
Hành động
Mục đích
Câu 1
Câu2
Câu3
Bộc lộ cảm xúc
Điều khiển
Hứa hẹn
Bài 23, tiết 103,Tiếng Việt:
Hành động nói
Hành động nói
M?C D�CH
* H�nh động hỏi
* H�nh động trình b�y
* H�nh động di?u khiển
* H�nh động bộc lộ cảm xúc
Hỏi, rủ rê
Thông báo, nêu ý kiến,
Yêu cầu, đề nghị, đe doạ.
Hứa hẹn
Bộc lộ cảm xúc
Một số kiểu hành động nói thường gặp
* Hành động hứa hẹn
I - H�nh động nói là gì?
Hành động nói l� h�nh động được th?c hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
II - Một số kiểu hành động nói thường gặp:
Người ta dựa vào mục đích của hành động nói m� đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là: hỏi, trình b�y (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến.), điều khiển (cầu khiến, đe doạ, thách thức.), hứa hẹn ,bộc lộ cảm xúc.
Bài 23,tiết 103,Tiếng Việt:
Hành động nói
III - Luyeọn taọp:
Bài tập 1
Tr?n Qu?c Tu?n vi?t H?ch tướng si nh?m mục đích gì? Hãy xác định mục đích nói của hành động nói thể hiện ở một số câu trong bài hịch và vai trò của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung.
Trần Quốc Tuấn
Bài 23, tiết 95,Tiếng Việt:
Hành động nói
III- Luy?n t?p
Bài tập 2: Chỉ ra các hành động nói và mục đích nói của mỗi hành động nói trong những đoạn trích sau:
a
b
Bài 23, tiết 95,Tiếng Việt:
Hành động nói
III- Luy?n t?p
Haứnh ủoọng noựi
Muùc ủớch
“Cậu vàng đi đời rồi , ông giáo ạ!”, Bán rồi, họ vừa bắt xong”
Cụ bán rồi?; “thÕ nã cho b¾t µ? ”
Khốn nạn... Ông giáo ơi!...
* Các câu còn lại ...
Báo tin
Để hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Trình bày
Bài tập 2 : a.b.c
Bài 23,tiết 95,Tiếng Việt:
Hành động nói
III- Luy?n t?p
B�i t?p 1.
B�i t?p 2.
B�i t?p 3. Hóy xỏc d?nh ki?u h�nh d?ng núi du?c th?c hi?n trong m?i cõu ?y:
H�nh dộng nói
Mục đích
Anh phải hứa với em...
Anh hứa đi.
Anh xin hứa.
Di?u khiển
Di?u khi?n
Hứa
HỊCH TƯỚNG SĨ
Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc, lớn gặp phải gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa,để thoả lòng tham không cùng, giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn.
Ta thường tới bữa quên ăn nủa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả� thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù .
Các ngươi cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo,không có ăn thì ta cho cơm; quan nhỏ thì ta thăng chức ,lương ít thì ta cấp bổng.
Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn.
Nay ta bảo thật các ngươi: nên nhớ câu "đặt mồi lửa vào dưới đố�ng củi là nguy cơ , nên lấy điều "kiềng canh nóng mà thổi rau nguội" làm răn sợ.Huấn luyện quân sĩ , tập dượt cung tên; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông , nhà nhà đều là Hậu Nghệ .
“Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưới cú diều mà sỉ mắng triều đình…”
“Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo…”
“Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên khiến cho người người giỏi nhưBàng Mông…”
Trình b�y (t?)
Trình bày (k?)
Điều khiển
MỤC ĐÍCH CỦA HÀNH ĐỘNG NÓI
khích lệ lòng căm thù giặc…
khích lệ lòng trung quân ái quốc…
khích lệ tinh thần học tập,rèn luyện…
Khích lệ tinh thần học tập “Binh thư yếu lược”… và lòng yêu nước của các tướng sĩ.
IV. Dặn dò, hướng dẫn về nhà.
- Học thuộc ghi nhớ SGK.
Phiếu học tập.
Bài tập1.
Bài tập 2.
Bài tập 3.
Xin chân thành cảm ơn qúi thầy cô