Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐÃ ĐẾN DỰ
TIẾT HỌC TỐT NGÀY HÔM NAY
GV: BÙI VĂN TÍNH
Phần phải ghi vào vở:
Các đề mục
Khi có biểu tượng xuất hiện
?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Khi đun nước ở miệng ống nghiệm thì cục sáp ở đáy ống nghiệm không bị nóng chảy vì nước dẫn nhiệt kém.
Vậy khi đun nước ở phía đáy ống nghiệm thì cục sáp đặt trên miệng ống nghiệm có nóng chảy hay không ?
?
Trong thí nghiệm trên, khi đun nước ở phía đáy ống nghiệm thì cục sáp ở miệng ống nghiệm có nóng chảy không ?
Trong thí nghiệm trên, khi đun nước ở phía đáy ống nghiệm thì cục sáp ở miệng ống nghiệm bị nóng chảy.
Hiện tượng trên chứng tỏ nước có một hình thức truyền nhiệt mới hiệu quả hơn dẫn nhiệt , người ta gọi hình thức truyền nhiệt mới này là đối lưu.
Vậy đối lưu là gì và điều kiện để xảy ra đối lưu ra sao ?
Bài học hôm nay sẽ cho ta câu trả lời.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
1.Thí nghiệm
Đặt một gói nhỏ đựng các hạt thuốc tím vào đáy của một cốc thuỷ tinh đựng nước rồi dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím. Quan sát hiện tượng xảy ra.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
1.Thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống .
C2 : Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên (theo dòng nước màu tím ), còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới ?(Hãy nhớ lại điều kiện để vật nổi lên, chìm xuống đã học trong phần cơ học).
Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở lên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên.Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống.
Lớp nước nóng
Lớp nước lạnh
C3: Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên ?
Biết được nước trong cốc đã nóng lên nhờ nhiệt kế.
Nhiệt kế
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
1.Thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như trong thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu.
Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
1.Thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
3.Vân dụng
Trong thí nghiệm, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến.
C4:
Hãy giải thích hiện tượng trên.
Lớp không khí ở dưới (nơi tiếp xúc với nguồn nhiệt ) nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp không khí lạnh ở trên. Do đó lớp khí nóng đi lên còn lớp khí lạnh đi xuống dưới tạo thành dòng đối lưu.
?
Quan sát thí nghiệm và mô tả sự dịch chuyển của khói hương trong thí nghiệm.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
1.Thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
3.Vân dụng
C5: Tại sao muốn đun nóng chất lỏng hay chất khí phải đun từ phía dưới?
Muốn đun nóng chất lỏng hay chất khí phải đun từ phía dưới để phần ở dưới nóng lên trước và đi lên(vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu.
?
Đối lưu là gì ?
?
Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí.
Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
C6: Trong chất rắn và trong chân không có xảy ra đối lưu không ? Tại sao ?
Trong chân không và trong chất rắn không xảy ra đối lưu vì:
- Trong chất rắn, các phân tử liên kết với nhau rất chặt, do đó chúng không thể di chuyển thành dòng được.
- Trong chân không, không có vật chất lên cũng không thể di chuyển thành dòng.
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa trái đất và mặt trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu.Vậy nhiệt năng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào ?
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
- Một bình cầu đã phủ muội đèn, trên nút có gắn một ống thuỷ tinh có giọt nước màu, được đặt gần một nguồn nhiệt ( ngọn lửa đèn cồn ). Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu.
II/ BỨC XẠ NHIỆT
1.Thí nghiệm
- Lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu. Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu.
Giọt nước màu dịch chuyển từ đầu A về đầu B.
Giọt nước màu dịch chuyển dịch chuyển từ đầu B trở lại đầu A.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
II/ BỨC XẠ NHIỆT
1.Thí nghiệm
2.Trả lời câu hỏi
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì ?
Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình nóng lên và nở ra.
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì ? Miếng gỗ đã có tác dụng gì ?
Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ có tác dụng ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.
Nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường……………
thẳng
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không ? Tại sao ?
Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém ,cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo một đường thẳng.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
II/ BỨC XẠ NHIỆT
Trong thí nghiện trên, nhiệt đã được truyền bằng các tia nhiệt đi thẳng. Hình thức truyền nhiệt này gọi là bức xạ nhiệt.
Vậy bức xạ nhiệt là gì ?
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
?
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và mặt trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu.Vậy nhiệt năng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào ?
?
Nhiệt năng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng bức xạ nhiệt.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
II/ BỨC XẠ NHIỆT
Thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thụ tia nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất bề mặt.
Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
?
III/ VẬN DỤNG
C10: Tại sao trong thí nghiệm tìm hiểu về bức xạ nhiệt, bình chứa không khí lại được phủ muội đèn ?
Trong thí nghiệm tìm hiểu về bức xạ nhiệt, bình chứa không khí được phủ muội đèn để tăng khả năng hấp thụ các tia nhiệt.
C11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen nhằm giảm sự hấp thụ các tia nhiệt.
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
I/ ĐỐI LƯU
II/ BỨC XẠ NHIỆT
C12: Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng sau:
Chất
Hình thức truyền nhiệt chủ yếu
Rắn
Lỏng
Khí
Chân không
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
III/ VẬN DỤNG
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
Bài học cần ghi nhớ những nội dung nào?
GHI NHỚ
- Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí. Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
- Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
+ Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
+Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-- Đọc phần” có thể em chưa biết “trong SGK.
-- Làm bài tập: 23.1 23.7 (SBT).
-- Học kĩ phần ghi nhớ.
BÀI 23 : ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Các em có biết tại sao các nhà máy phải xây ống khói thật cao không ?
Các nhà máy phải xây ống khói thật cao bởi vì ống khói cao có tác dụng tạo ra sự đối lưu tốt do đó khói được đưa lên cao dễ dàng hơn.
Tại sao người dân các nước Trung Đông (Ả Rập, Iran, Irắc…) lại mặc những bộ trang phục màu trắng và rất bóng?
Người dân các nước Trung Đôngl mặc những bộ trang phục màu trắng và rất bóng vì những nước này nằm gần xích đạo nên thời tiết rất nóng cho nên họ phải mặc những trang phuc như vậy để han chế sự hấp thụ nhiệt,nhờ đó cơ thể sẽ mát hơn.