Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Người thực hiện: Lưu Thị Thanh Thuỷ
Giáo viên: Trường THCS Quảng Xuân
Kiểm tra bài cũ:
So sánh tính dẫn nhiệt của chất rắn, chất lỏng, chất khí.
Hãy sắp xếp vật liệu dẫn nhiệt sau từ tốt đến kém:
Bạc, gỗ, không khí, nước đá.
+ Chất rắn dẫn nhiệt tốt hơn chất lỏng, chất lỏng dẫn nhiệt tốt hơn chất khí.
+ Bạc, nước đá, gỗ, không khí.
Khi ta đốt phần trên của ống nghiệm (hình 22.3) , cục sáp ở dưới đáy không nóng chảy.
+ Khi ta đốt phần dưới của ống nghiệm hình 23.1 SGK, cục sáp nóng chảy.

I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
Làm thí nghiệm như hình 23.2
Bước 1: Ghi chỉ số nhiệt kế khi chưa đun.
Bước 2: Đặt một gói nhỏ đựng hạt thuốc tím vào đáy cốc nước thuỷ tinh.
Bước 3: Dùng đèn cồn đun nóng cốc thuỷ tinh đó.
Quan sát hiện tượng xảy ra để trả lời các câu hỏi C1, C2, C3
Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
C1: Nước nàu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương?
C2: Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở trên lại đi xuống phía dưới?
(Hãy nhớ lại điều kiện để vật nổi lên, chìm xuống đã học trong phần Cơ học)
C3: Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên?
+ Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống
+ Do lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ-> đi lên. Còn lớp nước ở trên lạnh trọng lượng riêng của nó lớn hơn -> chìm xuống tạo thành dòng.
+ Nhờ có nhiệt kế
Bài 23: đối lưu - bức xạ nhiệt
I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
? Nhờ vào đâu mà nhiệt năng truyền được vào trong chất lỏng?
Nhờ chất lỏng di chuyển thành dòng
gọi là sự đối lưu
2/ Trả lời câu hỏi.
3. Vận dụng
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng gọi là sự đối lưu.
? Đối lưu là gì?
C4: Do lớp không khí ở gần ngọn nến nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ-> đi lên. Còn lớp không khí ở trên lạnh trọng lượng riêng của nó lớn hơn -> chìm xuống tạo thành dòng.
C5:
Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ dưới lên?
Bài 23: đối lưu - bức xạ nhiệt
I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
? Vậy sự đối lưu có xảy ra trong chất khí hay không?
Ta đi làm thí nghiệm 23.3
2/ Trả lời câu hỏi.
C5:Để phần dưới nóng lên trước đi lên (vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống dưới tạo thành dòng đối lưu.
C6: Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?
C6:Không, vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu.
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, Khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào?
II. Bức xạ nhiệt
1/ Thí nghiệm.
- Cho một bình cầu đã phủ muội đèn, trên nút có gắn một ống thuỷ tinh có giọt nước màu, được đặt gần một nguồn nhiệt như ngọn lửa đèn cồn.
Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu?
Lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu.
Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu?

Bài 23: đối lưu - bức xạ nhiệt
I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
2/ Trả lời câu hỏi.
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng gọi là sự đối lưu.
3. Vận dụng
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
C7: Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì?
Miếng gỗ có tác dụng gì?
C8: Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối . lưu không ? Tại sao?
C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
II. Bức xạ nhiệt
1/ Thí nghiệm.
Bài 23: đối lưu - bức xạ nhiệt
I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
2/ Trả lời câu hỏi.
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng gọi là sự đối lưu.
3. Vận dụng
C7: Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra
C8: Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng
C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
Hình thức truyền nhịêt bằng các tia nhiệt đi thẳng gọi là bức xạ nhiệt.
Thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thụ tia nhiệt của một
vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt. Vật có bề mặt càng
xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.
II. Bức xạ nhiệt
Bài 23: đối lưu - bức xạ nhiệt
I. Đối lưu.
1/ Thí nghiệm.
2/ Trả lời câu hỏi.
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng gọi là sự đối lưu.
3. Vận dụng
1/ Thí nghiệm.
Hình thức truyền nhịêt bằng các tia nhiệt đi thẳng gọi là bức xạ nhiệt.
2
Trả lời 2
3
7
5
1
4


7
1
Trả lời 3
Trả lời 5
8
6
Trả lời 6
Trả lời 1
2
C11:Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Trả lời 2
Để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt
4
Câu may mắn (cộng cho nhóm bạn 20 điểm)
3
Bài 23.3(SBT) một ống nghiệm đựng đầy nước, đốt nóng ở miệng ống nghiệm, ở giữa hay ở đáy ống thì tất cả nước trong ống sôi nhanh hơn? Tại sao?
Trả lời 5
Trả lời 3
Đốt ở đáy ống để tạo nên các dòng đối lưu
5
Bức xạ nhiệt là gì?
Trả lời 1
C10:Tại sao trong TN h.23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn
Là sự truyền nhịêt bằng các tia nhiệt đi thẳng
6
Đối lưu là gì?
Để tăng sự hấp thụ các tia nhiệt
Là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Trả lời 6
Trả lời 4
8
Nhóm bạn không may mắn bị trừ 10 điểm
Trả lời 8
Yêu cầu các nhóm làm câu C12(Số nhóm đúng sẽ được nhân với 10 điểm)
Trả lời 7
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
Dẫn nhiệt
Có thể em chưa biết
* Phích(bình thuỷ) là một bình thuỷ tinh hai lớp. Giữa hai lớp thuỷ tinh này là chân không để ngăn cản sự dẫn nhiệt. Hai mặt đối diện của hai lớp thuỷ tinh được tráng bạc để phản xạ các tia nhiệt trở lại nước đượng trong phích. Phích được đậy nút thật kín để ngăn cản sự truyền nhiệt bằng đối lưu ra bên ngoài. Nhờ đó mà phích giữ được nước nóng lâu dài Hình 23.6
* Đèn kéo quân quay được là nhờ dòng đối lưu của không khí
Hướng dẫn về nhà
Làm bài tập 32.2 ;24.4 ; 23.5 ; 23.6 ; 23.7
Học bài cũ và nghiên cứu trước bài mới
" Công thức tính nhiệt lượng"
- Các nhóm kẻ sẵn bảng Kết quả thí nghiệm: Bảng 24.1 ; 24.2 ; 24.3 vào một tờ giấy phóng to có thể treo lên được