Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Tiết 24
Đối lưu - Bức xạ nhiệt
Bài 23
I. Đối lưu
■ 1. Thí nghiệm
■ 2. Trả lời câu hỏi
C1
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống.
C2
Lớp nước ở phía dưới được đun nóng lên nên lớp nước này nở ra, trọng lượng riêng của lớp nước này giảm. Trọng lượng riêng của lớp nước này trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống
C3
Dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ của nước ta biết được nước trong cốc đã nóng lên.
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như trong thi nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xãy ra trong chất khí.
▼ 3. Vận dụng
C4
Không khí ở đáy cốc được ngọn nến đốt nóng nên nở ra, trọng lượng riêng giảm nên nổi lên trên (theo phía nửa bình bên phải). Không khí ở miệng cốc có trọng lượng riêng lớn nên chìm xuống đáy cốc (theo phía nửa bình bên trái) cuốn theo dòng khói hương
C5
Để phần phía dưới nóng lên trước đi lên (vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu
C6
Không. Vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu.
II. Bức xạ nhiệt
1. Thí nghiệm
B
A
II. Bức xạ nhiệt
1. Thí nghiệm
●2. Trả lời câu hỏi
C7
Khi chưa có miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu : Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình cầu nóng lên và nở ra.
C8
Khi có miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu : Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình cầu nguội đi và co lại. Điều này chứng tỏ nhiệt truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng
C9
Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
Trong thí nghiệm trên, nhiệt đã được truyền bằng các tia nhiệt đi thẳng. Hình thức truyền nhiệt này gọi la bức xạ nhiệt. Bức xạ nhiệt có thể xãy ra ngay cả trong chân không.
■ Thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thụ tia nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt. Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.
▼III. Vận dụng
C10
Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt.
C11
Để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt
Bảng 21.3
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
Ghi nhớ
Đối lưu là hình thức truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
Bức xạ nhiệt là hình thức truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xãy ra cả ở trong chân không.