Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

CHÀO CÁC EM
CHÚC CÁC EM CÓ MỘT TIẾT HỌC
HỨNG THÚ VÀ BỔ ÍCH
Chúng ta có 3 hình thức truyền nhiệt.
Ở bài trước chúng ta đã nói đến hình thức truyền nhiệt thứ nhất la �dẫn nhiệt. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu tiếp 2 hình thức còn lại là Đối lưu và Bức xạ nhiệt
ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆT
Hỏi:
Tại sao khi đun nước người ta không đun từ phía trên của xoong, nồi mà lại đun từ phía dưới ?
Ở bài trước khi ta đun ở miệng ống nghiệm đến nước sôi mà sáp ở đáy ống nghiệm vẫn không chảy ra? Tại sao?
Quan sát hình 23.1

Chúng ta đã biết nước dẫn nhiệt kém. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt cho sáp bằng những cách nào?
Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay
I.
ĐỐI
LƯU
1.Thí nghiệm:
Quan sát hình 23.2
2. Trả lời câu hỏi:
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương?
Trả lời: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống
I.
ĐỐI
LƯU
2. Trả lời câu hỏi:
C2: Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới?
Trả lời: Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó nhẹ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh thì chìm xuống tạo thành dòng đối lưu .
I.
ĐỐI
LƯU
2. Trả lời câu hỏi:
C3: Tại sao biếtđược nước trong cốc đã nóng lên?
Trả lời: nhờ nhiệt kế
I.
ĐỐI
LƯU
- Qua TN này ta thấy nước đã truyền nhiệt bằng cách nào ?
- Cách truyền nhiệt đó có tên gọi là gì ?
- Vậy đối lưu là gì ?
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành dòng gọi là sự đối lưu.
Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí. Gió cũng là sự đối lưu của các dòng không khí .
I.
ĐỐI
LƯU
Kết luận :
Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
I.
ĐỐI
LƯU
3. Vận dụng:
C4: Trong TN hình 23.3, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến. Hãy giải thích hiện tượng trên
Hình 23.3
I.
ĐỐI
LƯU
Trả lời:
Lớp không khí gần ngọn nến nóng lên, nở ra, trọng lượng riêng nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp không khí bên kia tấm bìa, do đó nó bay lên, lớp không khí lạnh ở bên kia vòng qua khe hở giưã tấm bìa ngăn và đáy cốc tràn sang chiếm chỗ mang theo cả khói hương.
I.
ĐỐI
LƯU
C5: Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới
Trả lời: Để phần dưới nóng lên trước sẽ đi lên, phần ở trên chưa được đun nóng sẽ đi xuống, tạo thành dòng đối lưu
C6: Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?
I.
ĐỐI
LƯU
Trả lời:
Không! Vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu.
Chú ý:
Sự đối lưu chỉ xảy ra ở trong chất lỏng và chất khí. Chất rắn và trong chân không không xảy ra hiện tượng đối lưu
I.
ĐỐI
LƯU
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào?
Để biết được ta tiến hành TN sau:
II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
1.Thí nghiệm:
Quan sát hình 23.4, 23.5
II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
2. Trả lời câu hỏi:
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
Trả lời: Không khí trong bình nóng lên và nở ra nên đã đẩy giọt nước màu dịch chuyển.
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ đã có tác dụng gì?

II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
2. Trả lời câu hỏi:
Trả lời: Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình, chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng .
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?
II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
2. Trả lời câu hỏi:
Trả lời: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém, cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
Vậy: Mặt trời đã truyền nhiệt xuống Trái Đất bằng cách nào?
? Bằng các tia nhiệt đi thẳng
- Hình thức truyền nhiệt này có tên gọi là gì ?
II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
Vậy bức xạ nhiệt là gì?
Là hình thức truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng
? Kết luận:
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
II.
BỨC
XẠ
NHIỆT
C10: tại sao trong TN hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đen?
Trả lời: Để làm tăng khả năng hấp thụ của tia nhiệt
C11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Trả lời: Để giảm sự hấp thụ của tia nhiệt
III.
VẬN DỤNG
C12: Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống trong bảng 23.1
Trả lời: Hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn là truyền nhiệt; chất lỏng, chất khí là đối lưu; chân không là bức xạ nhiệt.
III.
VẬN DỤNG
Củng cố:
Đối lưu là gì?
Bức xạ nhiệt là gì?
Trong chân không và chất rắn có xảy ra hiện tượng đối lưu không?
Mặt Trời truyền năng lượng xuống Trái Đất bằng cách nào?
Dặn dò:



Về nhà học thuộc phần ghi nhớ và làm bài tập 23.1 - 23.2 SBT
- Soạn trước bài 24-25: Công thức tính nhiệt lượng - Phương trình cân bằng nhiêt.
- Đọc phần có thể em chưa biết
BÀI HỌC KẾT THÚC
HẾT GIỜ…