Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Dẫn nhiệt là gì ? – Nêu tính dẫn nhiệt của các chất.
2. Trong các cách sắp xếp vật liệu dẫn nhiệt từ tốt hơn đến kém hơn sau đây, cách nào là đúng ?
A. Đồng, nước, thuỷ ngân, không khí.
B. Đồng, thuỷ ngân, nước, không khí.
C. Thuỷ ngân, đồng, nước, không khí.
D. Không khí, nước, thuỷ ngân, đồng.
Khi đun nước ở miệng ống nghiệm thì cục sáp ở đáy ống nghiệm không bị nóng chảy vì nước dẫn nhiệt kém.
Khi đun nước ở phía đáy ống nghiệm và cục sáp thì để ở trên miệng ống nghiệm thì chỉ trong thời gian ngắn cục sáp đã nóng chảy
Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt bằng cách nào ?
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống .
C2 : Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên (theo dòng nước màu tím ), còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới ?(Hãy nhớ lại điều kiện để vật nổi lên, chìm xuống đã học trong phần cơ học).
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
C3: Tại sao biết được nước
trong cốc đã nóng lên ?
Biết được nước trong cốc đã nóng lên nhờ nhiệt kế.
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như trong thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu.
Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
4. Vận dụng
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
4. Vận dụng
Trong thí nghiệm, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến.
C4. Hãy giải thích hiện tượng trên.
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
4. Vận dụng
C4. Lớp không khí ở dưới (nơi tiếp xúc với nguồn nhiệt ) nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp không khí lạnh ở trên. Do đó lớp khí nóng đi lên còn lớp khí lạnh đi xuống dưới tạo thành dòng đối lưu.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
4. Vận dụng
C5: Tại sao muốn đun nóng chất lỏng hay chất khí phải đun từ phía dưới ?
Muốn đun nóng chất lỏng hay chất khí phải đun từ phía dưới để phần ở dưới nóng lên trước và đi lên (vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
C6: Trong chất rắn và trong chân không có xảy ra đối lưu không ? Tại sao ?
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
4. Vận dụng
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Trong chân không và trong chất rắn không xảy ra đối lưu vì:
Trong chất rắn, các phân tử liên kết với nhau rất chặt, do đó chúng không thể di chuyển thành dòng được.
Trong chân không, không có vật chất nên cũng không thể di chuyển thành dòng.
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
3. Kết luận
4. Vận dụng
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa trái đất và mặt trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu.Vậy nhiệt năng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào ?
Nhiệt năng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng bức xạ nhiệt.
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì ?
Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình nóng lên và nở ra.
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì ? Miếng gỗ đã có tác dụng gì ?
Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ có tác dụng ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ có tác dụng ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.
Hiện tượng trên chứng tỏ điều gì ?
Hiện tượng trên chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bình theo đường thẳng
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không ? Tại sao ?
Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém, cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo một đường thẳng.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
3. Kết luận
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
Trong thí nghiệm trên, nhiệt đã được truyền bằng các tia nhiệt đi thẳng. Hình thức truyền nhiệt này gọi là bức xạ nhiệt.
2. Trả lời câu hỏi
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
Thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thụ tia nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt.
Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
III- VẬN DỤNG
C10: Tại sao trong thí nghiệm tìm hiểu về bức xạ nhiệt, bình chứa không khí lại được phủ muội đèn ?
Trong thí nghiệm tìm hiểu về bức xạ nhiệt, bình chứa không khí được phủ muội đèn để tăng khả năng hấp thụ các tia nhiệt.
C11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen nhằm giảm sự hấp thụ các tia nhiệt.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
III- VẬN DỤNG
C12: Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng sau:
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Các em có biết tại sao các nhà máy phải xây ống khói thật cao không ?
Các nhà máy phải xây ống khói thật cao bởi vì ống khói cao có tác dụng tạo ra sự đối lưu tốt do đó khói được đưa lên cao dễ dàng hơn.
Tại sao người dân các nước Trung Đông (Ả Rập, Iran, Irắc…) lại mặc những bộ trang phục màu trắng và rất bóng?
Người dân các nước Trung Đông mặc những bộ trang phục màu trắng và rất bóng vì những nước này nằm gần xích đạo nên thời tiết rất nóng cho nên họ phải mặc những trang phuc như vậy để han chế sự hấp thụ nhiệt,nhờ đó cơ thể sẽ mát hơn.
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
Tiết : 27 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I- ĐỐI LƯU
II- BỨC XẠ NHIỆT
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.
Vật có bề mặt càng xù xì và càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí
Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Đọc mục “Có thể em chưa biết”
Làm các bài tập 23.1 đến 23.7 SBT
Học và làm các bài tập từ bài Công suất đến bài Đối lưu – Bức xạ nhiệt để tiết đến kiểm tra 1 tiết