Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

KiỂM TRA BÀI CŨ
HS1:
Dẫn nhiệt là gì ? So sánh tính dẫn nhiệt của chất rắn, chất lỏng, chất khí. Dẫn nhiệt là hình thức truyền nhiệt năng chủ yếu của chất nào ?
Trong các cách sắp xếp vật liệu dẫn nhiệt từ tốt hơn đến kém hơn sau đây, cách nào đúng ?
A) Đồng, nước, thủy ngân, không khí.
B) Đồng, thủy ngân, nước, không khí.
C) Thủy ngân, đồng, nước, không khí.
D) Không khí, nước, thủy ngân, đồng.
HS2:
Tại sao khi rót nước sôi vào cốc thủy tinh thì cốc dày dễ vỡ hơn cốc mỏng ? Muốn cho cốc khỏi bị vỡ khi rót nước sôi vào thì làm thế nào ?
Đun nước bằng ấm nhôm và bằng ấm đất trên cùng một bếp lửa thì nước trong ấm nào sẽ chóng sôi hơn ?
TRẢ LỜI:
Thủy tinh dẫn nhiệt kém nên khi rót nước sôi vào cốc dày thì lớp thủy tinh bên trong nóng lên trước, nở ra làm cho cốc bị vỡ. Nếu cốc có thành mỏng thì cốc nóng lên đều và không bị vỡ. Muốn cho cốc khỏi vỡ, nên tráng cốc bằng một ít nước nóng trước khi rót nước sôi vào.
Trong ấm nhôm vì ấm nhôm dẫn nhiệt tốt hơn ấm đất.
Hãy quan sát thí nghiệm sau và nêu hiện tượng quan sát được.
Play
Hình 23.1
Bài trước chúng ta biết nước dẫn nhiệt kém. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt cho miếng sáp bằng cách nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Hình 23.2
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng.
C2: Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
C3: Nhờ nhiệt kế.
=>Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như trong thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
C4: Lớp không khí ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp không khí lạnh ở trên. Do đó lớp không khí nóng nổi lên còn lớp không khí lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
=>Đối lưu là gì ?
=>Đối lưu là hình thức truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Vận dụng
C5: Tại sao khi đun chất lỏng và chất khí phải đun từ bên dưới ?
=> Để ở phần dưới nóng lên trước (vì trọng lượng riêng giảm), phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Vận dụng
C6: Trong chân không và trong kim loại có xảy ra hiện tượng đối lưu hay không ? Tại sao ?
=>Không, vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Vận dụng
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Vận dụng
GDBVMT: Sống và làm việc trong các phòng kín không có đối lưu không khí sẽ cảm thấy rất oi bức khó chịu.
Biện pháp:
+ Tại nhà máy, nhà ở, nơi làm việc cần có biện pháp để lưu thông không khí dễ dàng (bằng các ống khói, hoặc các quạt thông gió,….)
+ Khi xây dựng nhà ở cần chú ý mật độ nhà và hành lang giữa các phòng, các dãy nhà đảm bảo không khí được lưu thông.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I-ĐỐI LƯU
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Vận dụng
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm:
Play
A
B
C7: Không khí trong bình nóng lên và nở ra.
C8: Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt truyền từ đèn sang bình theo đường thẳng.
C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng
=>Đó là hình thức truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng mà ta gọi nó là bức xạ nhiệt. Vậy bức xạ nhiệt là gì ?
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi
Bức xạ nhiệt là hình thức truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra trong chân không (bức xạ nhiệt là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất khí )
Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
Thí nghiệm:
Trả lời câu hỏi.
Vận dụng:
C10: Tại sao trong thí nghiệm trên bình chứa không khí lại được phủ muội đèn ?
C11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen ?
C12: Nêu hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn, chất lỏng, chất khí và chân không ?
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
GDBVMT:
Nhiệt truyền từ Mặt Trời qua các cửa kính làm nóng không khí trong nhà và các vật trong phòng.
BÀI 23 ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
II- BỨC XẠ NHIỆT
GDBVMT:
Trong những ngày trời rét, bà con nông dân thường sử dụng ni lông để che phủ cho mạ
=> Vì ni lông có tấc dụng như một chiếc lồng, ánh sáng Mặt Trời rọi qua ni lông làm nóng không khí bên trong. Lồng ni lông ngăn cản sự bức xạ nhiệt trở lại môi trường. Vì thế sử dụng ni lông che phủ cho mạ có tác dụng sưởi ấm cho mạ.
GHI NHỚ
- Đối lưu là hình thức truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
- Bức xạ nhiệt là hình thức truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra trong chân không (bức xạ nhiệt là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất khí )
- Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.