Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

BÀI DỰ THI ỨNG DỤNG CNTT VÀO TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào được gọi là dẫn nhiệt? So sánh tính dẫn nhiệt của các chất rắn, lỏng, khí.
Em hãy cho biết tại sao vào những ngày trời rét sờ vào tấm kim loại ta có cảm giác lạnh, còn những ngày trời nóng sờ vào tấm kim loại ta có cảm giác nóng?
Dẫn nhiệt là hình thức nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật hoặc từ vật này sang vật khác.
Chất rắn dẫn nhiệt tốt, chất lỏng và khí dẫn nhiệt kém. Trong chất rắn kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.


Khi đun nóng đáy ống nghiệm thì chỉ trong một thời gian ngắn sáp đã nóng chảy.
Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt đến miếng sáp bằng cách nào?
Em hãy dự đoán xem khi nước trong ống nghiệm nóng lên thì cục sáp có bị nóng chảy hay không?

Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
2. Trả lời câu hỏi:
Đặt một gói nhỏ đựng các hạt thuốc tím vào đáy của một cốc thủy tinh đựng nước rồi dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím.
Hãy quan sát hiện tượng xảy ra?
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
2. Trả lời câu hỏi:
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương?
Di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống.
Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên còn lớp nước lạnh ở trên lại đi xuống dưới?
Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng gọi là dòng đối lưu.
Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên.
Nhờ nhiệt kế.



Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
2. Trả lời câu hỏi:
Quan sát TN và mô tả hiện tượng xảy ra khi ta đốt nến và hương.

 Khãi h­¬ng ®i tõ trªn xuèng vßng qua khe hÑp gi÷a miÕng b×a ng¨n c¸ch vµ ®¸y cèc råi ®i lªn phÝa ngän nÕn.

 V× líp kh«ng khÝ ë phÝa bªn ngän nÕn bÞ ®èt nãng nªn cã träng l­îng riªng nhá bÞ ®Èy lªn phÝa trªn líp kh«ng khÝ bªn kia tÊm b×a ch­a ®­îc ®èt nãng nªn cã träng l­îng riªng lín ch×m xuèng trµn qua bªn phÝa ngän nÕn t¹o thµnh dßng ®èi l­u.
 Sù truyÒn nhiÖt t¹o thµnh c¸c dßng nh­ trong thÝ nghiÖm trªn gäi lµ sù ®èi l­u.
Giải thích
Hiện tượng
3. Vận dụng:
3. Vận dụng:
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1. Thí nghiệm: (hình 23.2).
Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới?

? Để phần ở dưới nóng lên trước (trọng lượng riêng giảm) đi lên. phần ở trên chưa kịp nóng (có trọng lượng riêng lớn hơn) đi xuống tạo thành dòng đối lưu..
Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?

? Trong chân không và chất rắn không xảy ra đối lưu vì:
+ Trong chân không là môi trường không có các hạt vật chất nên không thể tạo thành các dòng đối lưu.
+ Trong chất rắn thì các hạt vật chất liên kết chặt chẽ với nhau lại thành một khối nên không thể tạo thành các dòng đối lưu.
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
 Sù truyÒn n¨ng nhê t¹o thµnh c¸c dßng nh­ trong thÝ nghiÖm trªn gäi lµ sù ®èi l­u.
Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
II. Bức xạ nhiệt:
3. Vận dụng:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
A
B
Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu.
2. Trả lời câu hỏi:
 Chøng tá kh«ng khÝ trong b×nh nãng lªn, në ra.
 Giät n­íc mµu dÞch chuyÓn vÒ B.
II. Bức xạ nhiệt:
I. Đối lưu:
2. Trả lời cầu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
A
B
Hãy dự đoán hiện tượng gì xảy ra với giọt nước màu khi ta lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu.
2. Trả lời câu hỏi:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
 Giät n­íc mµu dÞch chuyÓn trë l¹i ®Çu A.
3. Vận dụng:
II. Bức xạ nhiệt:
I. Đối lưu:
2. Trả lời cầu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
2. Trả lời câu hỏi:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ có tác dụng gì?
? Chứng tỏ không khí trong bình cầu đã lạnh đi.
Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình cầu.
Vậy trong trường hợp này nhiệt truyền từ ngọn đèn đến bình cầu theo đường thẳng hay đường cong.
? Nhiệt được truyền từ đèn đến bình cầu theo đường thẳng.
3. Vận dụng:
II. Bức xạ nhiệt:
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
2. Trả lời câu hỏi:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?
 Sù truyÒn nhiÖt tõ nguån nhiÖt tíi b×nh kh«ng ph¶i lµ dÉn nhiÖt v× kh«ng khÝ dÉn nhiÖt kÐm.
Còng kh«ng ph¶i lµ ®èi l­u v× trong tr­êng hîp nµy nhiÖt ®­îc truyÒn theo ®­êng th¼ng.
3. Vận dụng:
 VËt cã bÒ mÆt cµng xï x× vµ mµu cµng sÉm th× hÊp thô tia nhÖt cµng nhiÒu.
 Bøc x¹ nhiÖt lµ sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c tia nhiÖt ®i th¼ng. Bøc x¹ nhiÖt cã thÓ x¶y ra c¶ trong ch©n kh«ng.
II. Bức xạ nhiệt:
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
2. Trả lời câu hỏi:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
3. Vận dụng:
Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
III. Vận dụng:
Kết luận: Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
- Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả trong chân không.
- Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.
Tại sao trong thí nghiệm trên bình chứa không khí lại được phủ muội đen?
 §Ó t¨ng kh¶ n¨ng hÊp thô tia nhiÖt
II. Bức xạ nhiệt:
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
2. Trả lời câu hỏi:
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
3. Vận dụng:
Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
III. Vận dụng:
Kết luận: Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả trong chân không.
Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
 §Ó gi¶m sù hÊp thô c¸c tia nhiÖt, lµm cho ta cã c¶m gi¸c m¸t h¬n.
Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1.
Dẫn
nhiệt
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
II. Bức xạ nhiệt:
1.Thí nghiệm: (hình 23.4)
2. Trả lời câu hỏi:
I. Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
1.Thí nghiệm: (hình 23.2).
3. Vận dụng:
Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
III. Vận dụng:
Kết luận: Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả trong chân không.
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc phần ghi nhớ và đọc phần có thể em chưa biết ( SGK/ 82)
Làm bài tập bài 23.1-> 23.7 ( SBT/30)
? Chuẩn bị trước bài 24 Công thức tính nhiệt lượng.
Tiết 27: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
Củng cố bài học
Câu 1: Sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí gọi là......
Câu 2: Sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng gọi là..........
Câu 3: Sự truyền từ bếp lò đến người đứng gần bếp lò chủ yếu bằng hình thức:
a. Dẫn nhiệt b. Bức xạ nhiệt
c. Đối lưu d. Dẫn nhiệt vầ đối lưu
đối lưu
bức xạ nhiệt
b
GIỜ HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ