Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Chào mừng quý Thầy Cô về dự giờ
LỚP 8A
Giáo sinh : Nông Thị Thoa
GV hướng dẫn : Trịnh Thị Minh Hường
Hãy QUAN S�T TH� NGHI?M H23.1 SAU
Trong thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của nước, nếu ta không gắn miếng sáp ở đáy ống nghiệm mà để miếng sáp ở miệng ống nghiệm và đun nóng đáy ống nghiệm ( H.23.1) , thì chỉ trong một thời gian ngắn sáp đã nóng chảy. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt bằng cách nào?
Tiết 30 - Bài 23:
I . Đối lưu:
1. Thí nghiệm: H 23.2
Hãy quan sát hình 23.2 mô tả dụng cụ và cách làm thí nghiệm?
Hình 23.2
H 23.2
ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
Dụng cụ TN : giá đỡ, đèn cồn, nhiệt kế, cốc nước, thuốc tím.
I . Đối lưu:
1. Thí nghiệm: H 23.2
Hình 23.2
H 23.2
Các bước tiến hành :
+ B1: đặt gói thuốc tím vào đáy cốc thủy tinh.
+ B2: Đun nóng cốc nước ở phía có đặt gói thuốc tím.
Đọc số chỉ của nhiệt kế sau khi đun
+ B3: Quan sát hiện tượng sảy ra.
Hình 23.2
Play
I . Đối lưu.
I . Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
Hình 23.2
Làm việc nhóm để trả lời các câu hỏi C1- C3.
(trong vòng 2 phút)
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên trên rồi từ trên xuống hay mọi phương?
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên trên rồi từ trên xuống.
I . Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
Hình 23.2
C2: Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên trên, còn lớp nước lạnh ở trên lại đi xuống dưới?
C2: Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nươc lạnh chìm xuống tạo thành dòng.
C3: Tại sao biết nước trong cốc đã nóng lên?
C3: Biết được nước nóng lên là nhờ nhiệt kế.
I . Đối lưu:
2. Trả lời câu hỏi:
Hình 23.2
Vậy em hãy cho biết thế nào là đối lưu?

Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng chất lỏng. Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khí .
Qua thí nghiệm trên ta thấy sự truyền nhiệt trong nước không phải là dẫn nhiệt mà nhờ đâu?
Nhờ tạo thành các dòng gọi là đối lưu.
I . Đối lưu:
Hình 23.2
3. Vận dụng:
Hình 23.3
Hãy quan sát thí nghiệm và cho biết hiện tượng xảy ra ?
C4: Không khí bên ngọn nến nóng lên nở ra, trọng lượng riêng giảm nên bay lên phía trên, không khí bên có cây hương nặng hơn nên đi xuống dưới thế vào chỗ không khí đã bay lên. Khi chuyển động không khí kéo khói hương đi theo.
Hãy giải thích hiện tượng trên?
C5 : Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ dưới lên ?
C5 :để phần ở dưới nóng lên trước đi lên, phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống tạo thành dòng đối lưu.
C6 : Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra sự đối lưu không? Tại sao?
C6 : Không, vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu.
Khoảng chân không
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời truyền đến Trái Đất bằng cách nào? Ta tìm hiểu phần II. Bức xạ nhiệt
1. Thí nghiệm: H 23.4
Hình 23.4
II. Bức xạ nhiệt:
A
B
Hãy quan sát hình 23.4 nêu dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm?
- Dụng cụ TN : đèn cồn, bình cầu phủ muội đen, ống thủy tinh chữ L, nút cao su, miếng gỗ.
1. Thí nghiệm: H 23.4
Hình 23.4
II. Bức xạ nhiệt:
Play
A
B
Các bước tiến hành TN:
B1. Đặt bình cầu gần một nguồn nhiệt như ngọn lửa đèn cồn (H.23.4).
Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu.
B2. Lấy miếng gỗ chắn giưa nguồn nhiệt và bình cầu ( H.23.5). Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu.
II. Bức xạ nhiệt:
Hãy trả lời các câu hỏi C7 – C9.
C8: Không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt đã truyền sang bình theo đường thẳng.
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ có tác dụng gì?
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình nóng lên và nở ra.
2. Trả lời câu hỏi:
II. Bức xạ nhiệt:
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt hay đối lưu không? Tại sao?
2. Trả lời câu hỏi:
C9: Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
Qua thí nghiệm trên em hãy cho biết thế nào là hiện tượng bức xạ nhiệt?
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt năng bằng các tia nhiệt đi thẳng.
II. Bức xạ nhiệt:
Kết luận: Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt năng bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra trong chân không.

Trong thí nghiệm cho thấy khả năng hấp thụ nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt. Vật có bề mặt xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều. Vận dụng kiến thức này các em giải thích các bài tập ở phần vận dụng.
III. Vận dụng:
Hãy làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi C10 – C12.
C10: Tại sao trong thí nghiệm ở hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn?
C10 . Bình chứa không khí được phủ muội đèn để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt.
C11: Tại sao về mùa hè ta mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
C11. Về mùa hè thời tiết nóng, mặc áo màu trắng để giảm khả năng hấp thụ tia nhiệt giúp cho cơ thể được mát mẻ.
III. Vận dụng:
C12: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống ở bảng sau:
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
I . Đối lưu:
Hình 23.2

Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng và chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
II. Bức xạ nhiệt:
Kết luận: Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt năng bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra trong chân không.

Khoảng chân không
Vậy năng lượng của Mặt Trời truyền đến Trái Đất bằng cách nào?
Tl : Bằng sự bức xạ nhiệt qua môi trường chân không và không khí.
Ứng dụng đối lưu người ta xây ống khói lò sử dụng ở gia đình, các lò ở nhà máy càng cao thì quá trình “đối lưu” xảy ra càng nhanh và hiệu quả càng cao hơn.
Vào mùa hè ta nên mặc áo màu trắng tránh tia nhiệt ( tia cực tím ) của mặt trời ảnh hưởng đến cơ thể chúng ta.
Hiệu ứng nhà kính
Mặt trời bức xạ nhiệt xuống Trái Đất làm cho Trái Đất nóng lên .Bình thường Trái Đất toả nhiệt ra ngoài không khí và nguội đi, vì các nhà máy thải ra quá nhiều khí cácbonníc, chính các khí cacbonic này giống như lồng kính bao quanh Trái Đất ngăn cản sự nguội đi của Trái Đất.
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
Học thuộc ghi nhớ ở SGK.
Làm bài tập 23.1 – 23.6.
Xem trước bài 24 : Công thức tính nhiệt lượng
Chúc thầy cô sức khoẻ
Xin cảm ơn