Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai
CHÀO MỪNG quý thầy, cô và CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC
GVHD: Cô Nguyễn Thụy Kiều Hiếu
SVTH: Đỗ Tuấn Cảnh
Lớp: 8A1
BÀI 23: ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT
Hình 23.1
Hình 22.3
Miếng sáp
Nước ở miệng ống sôi nhưng cục sáp không bị nóng chảy.
Miếng sáp
Chỉ trong thời gian ngắn cục sáp đã nóng chảy.
Nước đã truyền nhiệt bằng cách nào?
Hình 23.2
I – ĐỐI LƯU
1. Thí nghiệm
Giá thí nghiệm
Nhiệt kế
Gói
thuốc tím
Cốc
chứa nước
Đèn cồn
Đặt một gói nhỏ đựng các hạt thuốc tím vào đáy của một cốc thủy tinh đựng nước rồi dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím.
1. Thí nghiệm
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?
Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên, rồi từ trên xuống.
2. Trả lời câu hỏi
Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
C2: Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới ?
Công thức tính trọng lượng riêng:
 
Vậy khi đun nóng thì đại lượng nào thay đổi trong 3 đại lượng trên?
Hình 23.2
Nhờ số chỉ của nhiệt kế tăng.
C3: Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên ?
Kết luận
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng.
3. Vận dụng
Hình 23.3
Hương
Bìa
Nến
C4: Trong thí nghiệm ở H23.3, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến. Hãy giải thích hiện tượng trên?
Khi đốt nến, không khí ở gần ngọn nến nóng lên, nở ra, di chuyển lên trên. Dòng không khí lạnh ở bên kia tấm bìa di chuyển xuống dưới vòng qua khe hở sang phía ngọn nến rồi đi lên.
C5: Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới?
Để phần ở dưới nóng lên trước đi lên, phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống dưới tạo thành dòng đối lưu.
C6: Trong môi trường chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?
Không, vì trong chân không không có nguyên tử, phân tử nên không tạo ra dòng đối lưu. Còn trong chất rắn do các nguyên tử, phân tử liên kết chặt chẽ không chuyển động tự do mà chỉ chuyển động quanh vị trí cố định vì vậy cũng không tạo ra dòng đối lưu
Người ta ứng dụng sự đối lưu của chất khí để xây các ống khói ở gia đình, nơi làm việc và các nhà máy để không khí lưu thông dễ dàng.
Kết luận
Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
Ứng dụng sự đối lưu của chất khí để làm đèn kéo quân hay đèn ngủ tự xoay.
Khoảng chân không
II – BỨC XẠ NHIỆT
1. Thí nghiệm
A
B
Đèn cồn
Không khí
Bình cầu
Tấm gỗ
Hình 23.4
A
B
Đèn cồn
Không khí
Bình cầu
Hình 23.4
C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra.
2. Trả lời câu hỏi
C8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ đã có tác dụng gì?
Điều này chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi và co lại, thể tích khí trong bình giảm. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.
C9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao ?
Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
Kết luận
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở chân không.
A
B
Đèn cồn
Không khí
Bình cầu
Vật có bề mặt xù xì và màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.
C10: Tại sao trong TN ở hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn?
Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt
C11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
Để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
C12: Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1
Đối lưu
III – VẬN DỤNG
Chỉ ở chất lỏng C. Chỉ ở chất lỏng và chất khí
B. Chỉ ở chất khí D. Ở các chất lỏng, chất khí và chất rắn
Câu1:
Đối lưu là sự truyền nhiệt xảy ra trong chất nào?
A. Sự truyền nhiệt từ Mặt Trời tới Trái Đất
B. Sự truyền nhiệt từ bếp lò tới người đứng gần lò
C. Sự truyền nhiệt từ đầu bị nung nóng sang đầu không bị nung nóng của một thanh đồng.
D. Sự truyền nhiệt từ dây tóc bóng đèn điện đang sáng ra khoảng không gian bên trong bóng đèn.
Câu 2:
Trong các sự truyền nhiệt dưới đây, sự truyền nhiệt nào không phải là bức xạ nhiệt?
1 cách C. 3 cách
B. 2 cách D. 4 cách
Câu 3:
Có bao nhiêu cách truyền nhiệt giữa các vật?
Hãy chọn câu trả lời đúng:
Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không
GHI NHỚ
Học nội dung phần ghi nhớ
Đọc mục «Có thể em chưa biết»
Làm các bài tập từ 23.1 đến 23.13 trong SBT
Đọc trước bài 24 - Công thức tính nhiệt lượng
Hướng dẫn học tập ở nhà