Bài 23. Đối lưu - Bức xạ nhiệt

KIỂM TRA BÀI CŨ
Dẫn nhiệt là gì ? So sánh tính dẫn nhiệt của: chất rắn, chất lỏng, chất khí?
Trả lời
* Nhiệt năng có thể truyền từ phần này sang phần khác của một vật, từ vật này sang vật khác bằng hình thức dẫn nhiệt.
* Chất rắn dẫn nhiệt tốt. Chất lỏng và chất khí dẫn nhiệt kém.
Hình 22.3
Play
Miếng sáp
Nước ở miệng ống sôi nhưng cục sáp không bị nóng chảy.
Play
Hình 23.1
Miếng sáp
Chỉ trong thời gian ngắn cục sáp đã nóng chảy.
Nước đã truyền nhiệt bằng cách nào ?
Thí nghiệm
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
- Đặt một gói nhỏ đựng hạt thuốc tím vào đáy của một cốc thủy tinh đựng nước rồi dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím.
Quan sát hiện tượng xảy ra.
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
C1. Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương ?
Trả lời:
C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên, rồi từ trên xuống.
Trả lời câu hỏi
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Trả lời câu hỏi
Trả lời:
C2 : Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó trở nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu.
C2: Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới ?
Play
Nhiệt kế
Thuốc tím
Hình 23.2
Trả lời câu hỏi
C3: Nhờ số chỉ của nhiệt kế tăng.
C3. Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên ?
Trả lời:
* Kết luận:
- Đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng các dòng chất lỏng.
- Đối lưu là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng.
Play
Hình 23.3
Hương
Bìa
Nến
3. Vận dụng
C4: Trong thí nghiệm ở H23.3, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến.Hãy giải thích hiện tượng trên?
Trả lời:
C4: Khi đốt nến, không khí ở gần ngọn nến nóng lên, nở ra, di chuyển lên trên. Dòng không khí lạnh ở bên kia tấm bìa di chuyển xuống dưới vòng qua khe hở sang phía ngọn nến rồi đi lên.
C5. Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới?
C5. Để phần ở dưới nóng lên trước đi lên, phần ở trên chưa được đun nóng đi xuống dưới tạo thành dòng đối lưu.
Trả lời:
C6. Trong môi trường chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?
C6. Không, vì trong môi trường chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo thành các dòng đối lưu.
Câu hỏi:
Trả lời:
Ngoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào?
Play
A
B
Thí nghiệm
Đèn cồn
Không khí
Bình tròn
Tấm gỗ
Hình 23.4
Play
A
B
Đèn cồn
Không khí
Bình cầu
Hình 23.4
2. Trả lời câu hỏi
C7. Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?
Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra.
C8. Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ đã có tác dụng gì?
Điều này chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi và co lại, thể tích khí trong bình giảm. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình.
Trả lời câu hỏi
C9. Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao ?
Không phải là dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.
- Bøc x¹ nhiÖt lµ sù truyÒn nhiÖt b»ng c¸c tia nhiÖt ®i th¼ng.
- Bøc x¹ nhiÖt cã thÓ x¶y ra c¶ ë trong ch©n kh«ng.
*Kết luận
GHI NHỚ
Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không
C10. Tại sao trong TN ở hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn?
C10. Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt
C11. Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?
C11. Để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt
Dẫn nhiệt
Đối lưu
Bức xạ nhiệt
C12. Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1
Đối lưu
Bảng 23.1
III. Vận dụng:
Hình 23.6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Chỉ ở chất lỏng C. Chỉ ở chất lỏng và chất khí
B. Chỉ ở chất khí D. ở các chất lỏng, chất khí và chất rắn
Câu1
Đối lưu là sự truyền nhiệt xảy ra trong chất nào?
A. Sự truyền nhiệt từ Mặt Trời tới Trỏi Đất
B. Sự truyền nhiệt từ bếp lò tới người đứng gần lò
C. Sự truyền nhiệt từ đầu bị nung núng sang đầu không bị nung núng của một thanh đồng.
D. Sự truyền nhiệt từ dõy túc búng đốn điện đang sỏng ra khoảng khụng gian bờn trong búng đốn.
Câu 2
Trong các sự truyền nhiệt dưới đây, sự truyền nhiệt nào không phải là bức xạ nhiệt?
1 cách C. 3 cách
B. 2 cách D. 4 cách
Câu 3
Có bao nhiêu cách truyền nhiệt giữa các vật?
Bài tập Hãy chọn câu trả lời đúng :
Về nhà học bài theo vở ghi + SGK
Làm các bài tập trong SBT
Xem trước bài 24- Công thức tính nhiệt lượng
Hướng dẫn về nhà: