Bài 23. Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Trường : THCS Đức giang
Giáo Viên : trần văn tiến
Giáo án : Ngữ văn 9 .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )

Kính chào quý thầy cô
Chào các em học sinh
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch )
a. VÝ dô :
§Ò 1 : Suy nghÜ vÒ th©n phËn ng­êi phô n÷ trong x· héi cò qua nh©n vËt Vò N­¬ng ë truyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng cña NguyÔn D÷ .
§Ò 2 : Ph©n tÝch diÔn biÕn cèt truyÖn trong truyÖn ng¾n Lµng cña Kim L©n .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch )
a. VÝ dô :
§Ò 3 : Suy nghÜ vÒ th©n phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch M· Gi¸m Sinh mua KiÒu cña NguyÔn Du .
§Ò 4 : Suy nghÜ vÒ ®êi sèng t×nh c¶m gia ®×nh trong chiÕn tranh qua truyÖn ng¾n ChiÕc l­îc ngµ cña NguyÔn Quang S¸ng .
b. NhËn xÐt :

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
Đề 1 : Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở truyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ .
Đề 2 : Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân .
Đề 3 : Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du .
Đề 4 : Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng .
b. Nhận xét :
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch )
a. VÝ dô :
b. NhËn xÐt :
-C¸c vÊn ®Ò nghÞ luËn trong bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn :
+ NghÞ luËn vÒ nh©n vËt ( §Ò 1 , §Ò 3 ) .
+ NghÞ luËn vÒ cèt truyÖn ( §Ò 2 ) .
+ NghÞ luËn vÒ mét gi¸ trÞ néi dung hay chñ ®Ò ( §Ò 4 ) .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
a. VÝ dô :
b. NhËn xÐt :
-C¸c vÊn ®Ò nghÞ luËn trong bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn :
- Yªu cÇu ( MÖnh lÖnh ) cña ®Ò bµi .
+ Suy nghÜ : Lµ yªu cÇu nhËn xÐt vÒ mét t¸c phÈm trªn c¬ së mét t­ t­ëng , mét gãc nh×n nµo ®ã .
+ Ph©n tÝch : Lµ yªu cÇu ph©n tÝch t¸c phÈm ®Ó nªu ra nhËn xÐt .
* L­u ý : ViÖc cho mÖnh lÖnh nh­ vËy kh«ng ph¶i lµ x¸c ®Þnh hai kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn kh¸c nhau mµ ®ã chØ lµ ®Ó nhÊn m¹nh mét khÝa c¹nh , mét s¾c th¸i nµo ®ã .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
a. VÝ dô :
b. NhËn xÐt :
c. KÕt luËn : Bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn
( hoÆc ®o¹n trÝch ) cã thÓ bµn vÒ chñ ®Ò, nh©n vËt, cèt truyÖn , nghÖ thuËt cña truyÖn .
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
* §Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n “ Lµng ” cña Kim L©n .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
* T×m hiÓu ®Ò .
- NghÞ luËn vÒ mét nh©n vËt trong t¸c phÈm truyÖn .
VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn : T×nh yªu lµng , yªu n­íc cña nh©n vËt «ng Hai .
Ph¹m vi nghÞ luËn : TruyÖn ng¾n “ Lµng ” cña Kim L©n.
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
* §Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n “ Lµng ” cña Kim L©n .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
* T×m hiÓu ®Ò .
=> Khi t×m hiÓu ®Ò ta ph¶i t×m hiÓu : kiÓu bµi , vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn vµ giíi h¹n ph¹m vi nghÞ luËn .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
* T×m hiÓu ®Ò .
* T×m ý .
- T×nh yªu lµng hoµ quÖn víi t×nh yªu n­íc cña nh©n vËt «ng Hai .
+ T×nh huèng ®i t¶n c­ nhí lµng .
+ Theo dâi tin tøc kh¸ng chiÕn .
+ T©m tr¹ng khi nghe tin lµng theo giÆc .
+ T©m tr¹ng khi biÕt tin lµng kh«ng theo giÆc .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
* T×m hiÓu ®Ò .
* T×m ý .
- NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt :
+ T×nh huèng truyÖn
+ C¸ch x©y dùng , miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt
+ Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn .


Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
* T×m hiÓu ®Ò .
* T×m ý .
=> Nh­ vËy t×m ý lµ kh©u chóng ta ®i t×m c¸c ý chÝnh cho bµi v¨n .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
b. LËp dµn ý .
* Më bµi :
- Giíi thiÖu chung vÒ truyÖn ng¾n “ Lµng ” vµ nh©n vËt «ng Hai .
- NhËn xÐt s¬ bé vÒ nh©n vËt .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn( hoÆc ®o¹n trÝch )
2. C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch ) .
a. T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý .
b. LËp dµn ý .
* Më bµi :
* Th©n bµi :
Tr×nh bµy luËn diÓm vµ triÓn khai c¸c luËn cø ®Ó lµm râ cho luËn ®iÓm .
* KÕt bµi :
Tr×nh bµy nhËn xÐt , ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
b. Lập dàn ý .
=> Kết luận : Dàn bài của bài văn nghị luận cần đảm bảo yêu cầu :
Mở bài : Giới thiệu tác phẩm ( tuỳ theo yêu cầu cụ thể của đề bài ) và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình .
Thân bài : Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của truyện và triển khai các luận cứ .
Kết bài : Nhận định , đánh giá chung về tác phẩm truyện ( hoặc đoanh trích ) .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
II. LuyÖn tËp .
* §Ò bµi : Ph©n tÝch nh©n vËt bÐ Thu trong truyÖn “ ChiÕc l­îc ngµ ” cña nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng .
1. T×m hiÓu ®Ò .
- KiÓu bµi : NghÞ luËn vÒ mét nh©n vËt trong t¸c phÈm truyÖn .
- VÊn ®Ò : DiÔn biÕn t©m tr¹ng vµ t×nh c¶m s©u s¾c vµ m¹nh mÏ cña nh©n vËt bÐ Thu .
- Ph¹m vi nghÞ luËn : TruþÖn “ ChiÕc l­îc ngµ ” cña NguyÔn Quang S¸ng .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
II. LuyÖn tËp .
* §Ò bµi : Ph©n tÝch nh©n vËt bÐ Thu trong truyÖn “ ChiÕc l­îc ngµ ” cña nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng .
1. T×m hiÓu ®Ò .
2. T×m ý .
- BÐ Thu cã t×nh c¶m ThËt s©u s¾c , m¹nh mÏ ®èi víi cha .
+ Th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña bÐ Thu tr­íc khi nhËn ra «ng S¸u lµ ba .
+ Th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña bÐ Thu khi nhËn ra cha .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
II. LuyÖn tËp .
* §Ò bµi : Ph©n tÝch nh©n vËt bÐ Thu trong truyÖn “ ChiÕc l­îc ngµ ” cña nhµ v¨n NguyÔn Quang S¸ng .
1. T×m hiÓu ®Ò .
2. T×m ý .
- BÐ Thu cã t×nh c¶m ThËt s©u s¾c , m¹nh mÏ ®èi víi cha .
- NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt .
+ NghÖ thuËt t¹o t×nh huèng truyÖn bÊt ngê .
+ NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý nh©n vËt .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
I. Bµi häc .
II. LuyÖn tËp .
1. T×m hiÓu ®Ò .
2. T×m ý .
3. LËp dµn ý .
a. Më bµi :
- Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ , t¸c phÈm , nh©n vËt bÐ Thu .
- BÐ Thu lµ nh©n vËt g©y Ên t­îng s©u víi ng­êi ®äc bëi t×nh yªu cha s©u s¾c , m¹nh mÏ , døt kho¸t vµ c¸ tÝnh .
Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
b. Thân bài :
- Tình yêu cha sâu sắc , mạnh mẽ của bé Thu được thể hiện qua diễn biến tâm trạng và hành động .
+ Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha .
. Khi cha gọi bỏ chạy
. Ông Sáu càng muốn gần thì bé Thu càng xa lánh.
. Quyết không gọi ông Sáu là ba và có thái độ hỗn xược .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
b. Thân bài :
- Tình yêu cha sâu sắc , mạnh mẽ của bé Thu được thể hiện qua diễn biến tâm trạng và hành động .
+ Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha .
+ Thái độ và hành động của bé Thu khi nhận ra cha .
. Tâm trạng ân hận
. Hành động chạy đến ôm chầm lấy cha .

Tiết 118 : Cách làm bài về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
b. Thân bài :
- Tình yêu cha sâu sắc , mạnh mẽ của bé Thu được thể hiện qua diễn biến tâm trạng và hành động .
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật .
+ Nghệ thuật tạo tình huống bất ngờ .
+ Nghệ thuật phân tích diễn biến tâm lý nhân vật .
c. Kết bài :
Sức hấp dẫn của hình tượng nhan vật. Thành công của nhà văn khi xây dựng nhân vật bé Thu .


Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô cảm ơn các em học sinh .

Xin trân trọng cảm ơn quý thày cô
Cảm ơn các em học sinh !