Bài 23. Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo, cô giáo đến dự giờ, thăm lớp !
Ngữ văn 9
- Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)?
- Trong các đề bài sau, đề bài nào là nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích)?
A. Suy nghĩ về đạo lý của dân tộc: “ Uống nước nhớ nguồn”.
B. Đất nước ta có nhiều tấm gương vượt khó học giỏi.Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
C. Phân tích truyện ngắn “ Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
D. Cảm nhận của em về tình bà cháu trong bài thơ “ Bếp lửa” của Bằng Việt.
Kiểm tra bài cũ
C.
- Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích?
Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích là trình bày những nhận xét đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.

tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1/- Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trich Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Các đề bài trên đã nêu vấn đề nào về tác phẩm truyện?
tiết 121 Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trich Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Các từ Suy nghĩ, Phân tích đòi hỏi phải làm khác nhau như thế nào?
Suy nghĩ: xuất phát từ sự cảm thụ, hiểu của mình để nhận xét, đánh giá tác phẩm.
- Phân tích: Xuất phát từ cốt truyện nhân vật để lập luận và sau đó nhận xét đánh giá tác phẩm.
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trich Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Vậy d? van nghị luận về tác phẩm truyện là bàn về vấn đề gì?
Đề văn nghị luận có thể yêu cầu bµn vÒ chñ ®Ò, nh©n vËt cèt truyÖn, nghÖ thuËt cña truyÖn.
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Đề văn nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch cã thÓ bµn vÒ chñ ®Ò, nh©n vËt cèt truyÖn, nghÖ thuËt cña truyÖn.
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân.
*) Tìm hiểu đề, tìm ý.
*) Tìm hiểu đề:
Đề thuộc loại nghị luận về vấn đề gì?
Yêu cầu nghị luận? Để làm được đề bài này phải dựa vào đâu?
*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.
Đối tượng: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai.
- Nội dung: Truyện ngắn Làng của Kim Lân.
*) Tìm ý:
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Đề văn nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n trÝch cã thÓ bµn vÒ chñ ®Ò, nh©n vËt cèt truyÖn, nghÖ thuËt cña truyÖn.
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân.
*) Tìm hiểu đề, tìm ý.
*) Tìm hiểu đề:
*Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.
Đối tượng: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai.
- Nội dung: Truyện ngắn Làng của Kim Lân.
*) Tìm ý:
Cái gì là nét nổi bật nhất ở nhân vật ông Hai? Tình yêu làng, yêu nước bộc lộ trong tình huống nào? Tình yêu ấy có đặc điểm gì ở hoàn cảnh cụ thể?
-Thể loại: Nghị luận về tác phẩm truyện.
- Đối tượng: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai.
- Nội dung: Truyện ngắn Làng của Kim Lân.
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
Bàn về: chñ ®Ò,nh©n vËt,cèt truyÖn, nghÖ thuËt
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân.
*Bước1: Tìm hiểu đề, tìm ý.
* Tìm hiểu đề:
* Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
*Tìm ý:
+ Tình yêu làng hòa quyện với tình yêu nước của nhân vật ông Hai.
+ Tình huống: - Tình cờ ông Hai nghe tin làng chợ Dầu của ông trở thành làng Việt gian theo Tây.
Niềm vui của ông Hai nghe tin Làng được cải chính.
Tình yêu làng, yêu nước của ông Hai càng chứng tỏ cuộc kháng chiến chống Pháp là cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện.
- Tìm những chi tiết: Cử chỉ, hành động, lời nói của ông Hai chứng tỏ lòng yêu làng, yêu nước.
*Bước 2: Lập dàn ý:
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
a) Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn làng của Kim Lân.
*Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
* Bước 2: Lập dàn ý:
* Bước 2: Lập dàn ý:
a) Mở bài: Giới thiệu tác phẩm nêu ý kiến đánh giá.
b) Thân bài: Nêu luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật.
c) Kết bài: Nhận định, đánh giá chung về tác phẩm
Vậy nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích có bố cục như thế nào? Nội dung chính của từng phần?
Bố cục: 3 phần
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
Bước 2: Lập dàn ý: (3 phần)
* Mở bài:-Giới thiệu tác phẩm
-Nêu ý kiến đánh giá.
*Thân bài:
-Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
-Phân tích chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.
*Kết bài: Nêu nhận định đánh giá chung
Ghi nhớ 2: Bố cục: 3 phần
Bài nghị luận về tác phẩm truyện gồm 3 phần:
+ Mở bài: Giới thiệu tác phẩm ( tuỳ theo yêu cầu cụ thể của đề bài) và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình.
+ Thân bài: Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; có phân tích chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.
+ Kết bài: Nêu nhận định đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
Bước 2: Lập dàn ý:
Bước 3: Viết bài:
Mở bài:
+ Đi từ khái quát đến cụ thể.
+ Nêu trực tiếp suy nghĩ của người viết.
*) Bước 3: Viết bài:
Theo em có những cách nào khi làm phần mở bài?
+ Đi từ khái quát đến cụ thể.
+ Nêu trực tiếp suy nghĩ của người viết.
Khi viết phần mở bài cần chú ý điều gì?
Chú ý: - Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
Nêu được vấn đề mình sẽ phân tích.
- Nêu cảm nhận của bản thân.
b) Thân bài:
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
* Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
*Bước 2: Lập dàn ý:
* Bước 3: Viết bài:
a Mở bài:
*) Bước 3: Viết bài:
b Thân bài:
Khi triển khai đoạn văn thì luận điểm thường đứng ở vị trí nào?
Khi viết phần thân bài cần trình bày bao nhiêu đoạn văn ?Có những cách trình bày đoạn văn nào?
+ DiÔn dÞch ( suy diÔn)
+ T­¬ng ph¶n, ®èi lËp.
+ T­¬ng ®ång.
+ Quy nạp
Luận điểm
đầu đoạn ? diễn dịch.
cuôí đoạn ? quy nạp.
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
* Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
* Bước 2: Lập dàn ý:
* Bước 3: Viết bài:
a) Mở bài:
*) Bước 3: Viết bài:
b) Thân bài:
Trong qúa trình triển khai luận điểm, luận cứ người viết cần chú ý điều gì?
Yêu cầu giữa các đoạn trong phần thân bài với nhau và với phần mở bài là gì?
Thân bài phải có sự liên kết với mở bài, các đoạn có sự liên kết mạch lạc, tự nhiên.
*) Lưu ý: Trong qúa trình triển khai các luận điểm, luận cứ, cần thể hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng của người viết về tác phẩm.
- Chú ý cách lập luận, dẫn chứng, lí lẽ, liên kết, từ ngữ chuyển tiếp giữa các phần, các đoạn.
- Cú t? liờn k?t v?i m? b�i
- Các đoạn có sự liên kết
+ DiÔn dÞch ( suy diÔn)
+ T­¬ng ph¶n, ®èi lËp.
+ T­¬ng ®ång.
+ Quy nạp
Luận điểm
đầu đoạn ? diễn dịch.
cuôí đoạn ? quy nạp.
Luận điểm
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
*) Bước1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
*) Bước 2: Lập dàn ý:
*) Bước 3: Viết bài:
a) Mở bài:
*) Bước 3: Viết bài:
b) Thân bài:
c) Kết bài:
*)Kết bài:
Liên kết với phần thân bài
Hô ứng với mở bài.
*) Bước 4: Đọc lại bài và sửa chữa.
Từ việc tìm hiểu trên em rút ra cách làm bài nghị luận tác phẩm truyện hoặc đoạn trích?
Khi viết phần kết bài em cần chú ý điều gì?
- Liên kết với phần thân bài
- Hô ứng với mở bài.
*Ghi nhớ: (sgk-68)
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
I. Bài học:
1) Đề bài nghị luận về tác phẩm truyện và đoạn trích.
2) Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích.
*) Bước 1:Tìm hiểu đề, tìm ý.
*) Bước 2: Lập dàn ý:
*) Bước 3: Viết bài:
a) Mở bài:
II. LUYỆN TẬP:
b) Thân bài:
c) Kết bài:
*) Bước 4: Đọc lại bài và sửa chữa.
II. Luyện tập:
Bài tập :
Một bạn dự định viết hai đoạn văn phân tích nhân vật ông Hai với hai luận điểm sau:
LĐ 1: Ông Hai nhớ Làng.
LĐ 2: Ông luôn theo dõi tin tức kháng chiến.
Hãy giúp bạn viết những câu mở đoạn sao cho chúng có sự liên kết với nhau chặt chẽ.
* Gợi ý:
- Câu mở đầu đoạn 1:
+ Trước hết, tình yêu làng của ông được bộc lộ trong nỗi nhớ quê.
+ Phải tản cư đi kháng chiến, ông Hai đau đáu nỗi nhớ quê.
Câu mở đầu đoạn 2:
+ Càng nhớ làng bao nhiêu, ông càng háo hức ngóng chờ tin thắng trận bấy nhiêu.
+ Dù không được trực tiếp ở lại quê hương tham gia đấu tranh nhưng ông luôn theo dõi tin tức kháng chiến.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
Bài cũ :
- Xem lại lý thuyết và các bài tập .
- Nắm nội dung Ghi nhớ SGK/68 .
Bài mới : Tiết 122 :
Luyện tập cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
+ Mục I : Chuẩn bị ở nhà : SGK / Tr.68
+ Mục II: Dựa vào các câu hỏi gợi ý SGK/Tr.69 để xây dựng dàn ý .
tiết 121: Cách làm bài nghị luận về tác pHẩm truyện
(hoặc đoạn trích)
Bài học của chúng ta đến đây là kết thúc
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ !
Chúc các em học giỏi