Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

chào mừng quý vị đến dự giờ,thăm lớp 9C chúng tôi
Môn Vật lý



Giáo viên: Bùi Minh Hải
Bài củ
?1 Nêu sự tương tác giữa hai nam châm?
?2 Bình thường, kim nam châm hay thanh nam châm tự do luôn có vị trí như thế nào?
Trả lời:
Khi đưa hai từ cực của hai nam châm lại gần nhau thì chúng hút nhau nếu các cực khác tên, đẩy nhau khi các cực cùng tên
- Bình thường kim nam châm (hoặc thanh nam châm) tự do khi đứng cân bằng luôn chỉ theo một hướng Bắc - Nam
Tại sao lại vậy?
- Hay ở lớp 7 chúng ta đã biết, cuộn dây có dòng điện chạy qua có tác dụng từ . Vậy dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn thẳng hay đoạn dây có hình dạng bất kì nó có tác dụng từ hay không?
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
? Quan sát hình vẽ SGK cho biết cách bố trí thí nghiệm như thế nào? Có những dụng cụ gì? Đoạn dậy AB có vị trí như thế nào với kim nam châm? mục đích của thí nghiệm là gì?
- Đoạn dây AB được đặt song song với kim nam châm
Quan sát thí nghiệm và trả lời
C1. Đóng công tắc K quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. lúc đã nằm cân bằng , kim nam châm có nằm song song với đoạn dâyAB nữa không?
Mô tả thí nghiệm
Đóng khoá
Minh Hải
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 7 và kết quả thí nghiệm em có thể rút ra kết luận gì?
2/ Kết luận.
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
Ii/ Từ trường
1/ Thí nghiệm:
Một kim nam châm (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Bắc - Nam. Đưa nó đến các vị trí khác nhau chung quanh dây dẫn hoặc quanh một thanh nam châm
Quan sát thí nghiệm và trả lời.
C2. Có hiện tượng gì xẩy ra với kim nam châm?
C3. ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định. Nhận xét hướng của nam châm sau khi đã đứng yên?
2/ Kết luận.
- Không gian xung quanh nam châm , xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
- Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hay của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng nhát định
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
Ii/ Từ trường
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
3/ Cách nhận biết từ trường:
? Ta có thể nhận biết được từ trường trực tiếp được không hay phải dùng một cái gì khác? Cách làm thế nào?

- Để nhận biết nơi nào có từ trường ta đặt kim nam châm thử vào trong môi trường đó nếu thấy có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
Ii/ Từ trường
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
3/ Cách nhận biết từ trường:
III/ Vận dụng
Trả lời các câu hỏi sgk
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
Ii/ Từ trường
III/ Vận dụng
Trả lời các câu hỏi sgk
C4: Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?


Trả lời:
C4 -Ta đặt đoạn dây AB theo hướng Bắc - Nam, sau đó đưa kim nam châm lại gần đoạn dây đó nếu thấy có lực từ tác dụng lên kim nam châm làm kim nam châm thay đổi một vị trí nhất định nào đó thì dây dẫn đó có dòng điện và ngược lại.
C5- Xung quanh Trái đất có từ trường
C6- Không gian xung quanh nam châm đó có từ trường
C5: Trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu bài tại sao bình thường một thanh nam châm hay một kim nam châm tự do luôn chỉ hướng Bắc -Nam
C6: Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Bắc - Nam. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm?
Tiết 24:
Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
I/ lực từ
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
Ii/ Từ trường
1/ Thí nghiệm:
2/ Kết luận.
3/ Cách nhận biết từ trường:
III/ Vận dụng
Ghi nhớ
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó
Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường
Hướng dẫn về nhà:
-Nắm vững phần ghi nhớ
-Làm bài tập: 22.1-> 22.4 sbt
Bài học đến đây kết thúc.
Kính chúc quý vị sức khoẻ, chúc
các em học giỏi


Chào tạm biệt
Minh Hải