Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

b. Trên thanh nam châm, chỗ nào hút sắt mạnh nhất?
A - Phần giữa của thanh nam châm.
B - Chỉ có từ cực Bắc.
C - Cả hai từ cực.
D - Mọi chỗ đều hút sắt mạnh như nhau.
C - Cả hai từ cực.
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
a. Nam châm có mấy cực? Khi để tự do thì các cực của nam châm như thế nào?
Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc(N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (S)
Nam châm nào cũng có hai từ cực.
Hình 22.1
Thí nghiệm: Bố trí thí nghiệm như hình 22.1 SGK
C1: Đóng khoá K. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa hay không?
2. Kết luận:
I/ Lực từ
1. Thí nghiệm:
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
(SGK/ 61)
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hinh dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
Một kim nam châm (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam-Bắc. Đưa nó đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm.
2. Kết luận(SGK/61)

II/ Từ trường :
C2: Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
C3:ở mỗi vị trí sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng
Trả lời: Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc.
1. Thí nghiệm
A
B
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
Trả lời: Kim nam châm luôn chỉ một hướng xác định


Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
- Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
I/ Lực từ :
II/ Từ trường :
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
2. Kết luận(SGK/61)

1. Thí nghiệm :
SGK/( 61-62)
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
b. KÕt luËn: N¬i nµo trong kh«ng gian cã lùc tõ t¸c dông lªn kim nam ch©m th× n¬i ®ã cã tõ tr­êng.
3. Cách nhận biết từ trường
II/ Từ trường :
I/ Lực từ :
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
a. Để phát hiện từ trường thông thường dùng kim nam châm ( nam châm thử) để phát hiện lực từ nhờ đó phát hiện ra từ trường
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
I/ Lực từ :
II/ Từ trường :
C4: Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
IIi/ Vận dụng :
C4:Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.
C5: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường?
C5:Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc.
C6:Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam - Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm ?
C6: Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường



Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:

- Lân cận các đường dây cao thế.
- Các dây tiếp đất của hệ thống thu lôi.

- Các dây tiếp đất của các thiết bị điện.
- Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: màn hỡnh máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động.
- Không nên ngủ gần các thiết bị điện
- Gi? khoảng cách với đầu máy video ít nhất là 4,5 mét,hãy tắt đầu máy khi không sử dụng.
- Không ngồi gần phiá sau màn hỡnh vi tính.
- Sử dụng điện thoại di động hợp lí, đúng cách; không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu (hàng giờ) để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắt điện thoại khi ngủ hoặc để xa người.
- Gi? khoảng cách gi?a các trạm phát sóng phát thanh truyền hỡnh một cách thích hợp.
- Tang cường sử dụng truyền hỡnh cáp, điện thoại cố định; chỉ sử dụng điện thoại di động khi thật cần thiết.
một số hình ảnh về từ trường
N A M C H Â M T H Ử
L Ự C T Ừ
T Á C D Ụ N G T Ừ
T R Á I Đ Ấ T
V Ậ T L I Ệ U T Ừ
Ơ -X T E T
L A B À N
8 ô ? ? ? ? ? ? ? ?
? ? ? ? ? 5 ô
1
2
3
4
5
6
7
8
? ? ? ? ? ? ? ? ? ? 10 ô
C1. Một vật được đặt tự do trên trục thẳng đứng, khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng Bắc – Nam là một kim nam châm còn gọi là gì?
C2. Mục I trong bài học hôm nay là?
C3. Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực(gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó ta nói rằng dòng điện có tác dụng gì?
THỜI GIAN
15
14
13
12
11
06
08
01
07
05
02
04
03
10
09
00
? ? ? ? ? ? ? ? ? 9 ô
? ? ? ? ? ? ? 7 ô
C4. Nhà vật lý học người Anh đã đưa ra giả thuyết nó là một nam châm khổng lồ vào năm 1600?
? ? ? ? ? 5 ô
C5. Những vật có khả năng sinh ra từ trường?
? ? ? ? ? ? ? ? ? 9 ô
C6. Tên của nhà vật lý học người Đan Mạch đã tiết hành thí nghiệm 22.1 ở bài học hôm nay vào năm 1820?
C7. Vật dùng để chỉ hướng, dùng để xác định hướng Bắc – Nam, có mặt số có thể quay độc lập với kim nam châm?
? ? ? ? ? 5 ô
C8. Để các em học sinh hiểu bài tốt thì giáo viên phải giảng bài như thế nào?
G I Ả N G T Ố T
Từ khóa
GHI NHớ
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả nang tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.
Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.
Hướng dẫn về nhà
- Học ghi nhớ
Làm bài tập 22 trang 27 SBT.
Nghiên cứu trước Bài 23: Từ phổ- đường sức từ
Cám ơn thầy cô và các em!