Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Trên thanh nam châm, chỗ nào hút sắt mạnh nhất?
A - Phần giữa của thanh nam châm.
B - Chỉ có từ cực Bắc.
C - Cả hai từ cực.
D - Mọi chỗ đều hút sắt mạnh như nhau.
C - Cả hai từ cực.
Trả lời
Câu 2
Kiểm tra bài cũ
Câu 1
Nam châm có mấy cực? Khi để tự do thì các cực của kim nam châm như thế nào?
Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Nam châm nào cũng có hai từ cực.
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Bố trí thí nghiệm như
hình 22.1 sao cho lúc
công tắt K mở dây dẫn
AB song song với kim
nam châm đang đứng yên.
C1 Đóng khoá K. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa hay không?
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
A
B
A
B
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
A
Thí nghiệm:
A
B
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
2. Kết luận :
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
Dòng điện qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hỡnh dạng bất kỳ đều xảy ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó.
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Một kim nam châm (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam-Bắc. Đưa nó đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm.
2. Kết luận :
II/ Từ trường :
C2 Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc.
1. Thí nghiệm
A
B
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
2. Kết luận(SGK/61)

II/ Từ trường :
C3:ở mỗi vị trí sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng
1. Thí nghiệm
A
B
I/ Lực từ :
1. Thí nghiệm :
Tiết 23: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
Trả lời: Kim nam châm luôn chỉ một hướng xác định


14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
- Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
- Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
I/ Lực từ :
II/ Từ trường :
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
3. Cách nhận biết từ trường
Các em xem lại thí nghiệm
II/ Từ trường :
I/ Lực từ :
Từ trường tồn tại ở đâu?
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
Kết luận
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
I/ Lực từ :
II/ Từ trường :
C4 Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
IIi/ Vận dụng :
Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam- Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.
C5 Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường?
Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc.
C6 Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam - Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm ?
Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện- Từ trường
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
GHI NHớ
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả nang tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.
Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:
- Lân cận các đường dây cao thế.
- Các dây tiếp đất của hệ thống thu lôi.
- Các dây tiếp đất của các thiết bị điện.
- Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: Bếp điện, quạt bàn, lò sưởi điện, màn hỡnh máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động.
- Kh«ng nªn ngñ gÇn c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ®Æt biÖt lµ c¸c thiÕt bÞ cã motor.
- Giữ kho¶ng c¸ch víi ®Çu m¸y video Ýt nhÊt lµ 4,5 mÐt,h·y t¾t ®Çu m¸y khi kh«ng sö dông.
- Kh«ng ngåi gÇn phi¸ sau mµn hình vi tÝnh.
- Giữ kho¶ng c¸ch vµi mÐt ®èi víi ti vi.
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Các em xem một số hình ảnh về từ trường
Bài tập
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
22.1 Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào?
A. Tạo với kim nam châm một gốc bất kỡ
B. Song song với kim nam châm
C. Vuông gốc với kim nam châm
D. Tạo với kim nam châm một góc nhọn
22.3 Từ trường không tồn tại ở đâu?
A. Xung quanh nam châm.
B. Xung quanh dòng điện.
C. Xung quanh điện tích đứng yên.
D. Xung quanh trái đất.
Dặn dò
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Dặn dò
Học thuộc phần ghi nhớ.
Trả lời lại các câu từ C1 đến C6.
Làm các bài tập trong sách bài tập.
Nghiên cứu trước bài mới : Bài 23 TỪ PHỔ-ĐƯỜNG SỨC TỪ.

14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
Cám ơn thầy cô, các em!
Bài học kết thúc tại đây.
14/11/2010
GV : Hồ Đăng Hải Điệp
22.4 Giả sử có một dây dẫn chạy qua nhà. Nếu không có dụng cụ đo điện, Có cách nào phát hiện được trong dây dẫn có dòng điện chạy qua hay không?
Lấy kim nam châm để gần dây dẫn:
- Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc thỡ dây dẫn có dòng điện.
- Nếu kim nam châm không lệch khỏi hướng Nam - Bắc thỡ trong dây dẫn không có dòng điện.
Dặn dò