Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
Hội giảNg Giáo viên giỏi
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1 : Nêu từ tính của nam châm và sự tương tác
giữa hai nam châm ?
Câu 2: Hãy nêu các cách khác nhau�để xác định tên cực
của một thanh nam châm khi màu sơn đánh dấu hai
cực của nam châm đã bị tróc hết ?
K
A
Khi cuộn dây có dòng điện chạy qua thì có tác dụng từ lên
kim Nam châm đặ�t gần nó.
Vậy cho dòng điện chạy qua một dây dẫn thẳng hay dây
dẫn có hình dạng bất kỳ thì nó có tác dụng từ hay không ?
Khi đóng khoá K . Co �hiện tượng gì xảy ra với kim NC ?
TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
BÀI 22
Thí nghiệm :
Bố trí TN như hình 22.1 SGK . Khoá K mở, đă�t dây
dẫn AB song song với kim NC đang đứng yên .
K
A
C1 : Khi K đóng . Quan sát và cho biết có hiện tượng
gì xảy ra với kim NC . Khi n�m c�n b�ng kim NC còn song
song với dây dẫn AB nữa không ?
A
B
Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn AB -> kim NC bị
lệch đi .
Khi ngắt dòng điện -> kim NC lại trở về vị trí cũ .
Kết luận : Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác
dụng Lực (gọi là Lực từ) lên kim NC đặt gần nó.
Vậ�y dòng điện có tác dụng từ .
Thí nghiệm :
Một kim nam châm (NC thử ) đặt tự do trên trục
thẳng đứng , đang chỉ hướng Nam - Bắc . Đưa nó
đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có
dòng điện hoặc xung quanh thanh NC .
(Hãy quan sát hiện tượng xảy ra với kim Nam châm ? )
C2 : Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm ?
Khi đưa kim NC đến vùng không gian xung quanh
dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh NC
-> kim NC bị lệch khỏi hướng Bắc - Nam địa lý ban đầu.
2.Kết luận :
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có
hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng từ (gọi là Lực từ)
lên kim NC đặt gần nó.
Vậ�y dòng điện có tác dụng từ .
C3 : Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm ?
C2 : Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm ?
Ở mỗi vị trí , sau khi kim NC đã đứng yên , xoay cho nó
lệch khỏi hướng vừa xác định , khi buông tay , kim NC
luôn chỉ một hướng xác định .
Kết luận :
- Không gian xung quanh NC, xung quanh dòng điện có
khả năng tác dụng lực từ lên kim NC đặt trong nó .
Ta nói trong không gian đó có TỪ TRƯỜNG .
- Tại mỗi vị nhất định trong từ trường của thanh nam
châm hoă�c của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một
hướng xác định
C3 : Ở mỗi vị trí, sau khi kim NC đã đứng yên , dùng tay xoay cho nó lệch ra khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim NC sau khi đã trở lại vị trí cân bằng ?
Dùng kim NC thử đưa đến vùng không gian xung quanh
vật (mà ta đang nghi ngờ có từ trường) .
Nếu thấy kim NC bị lực từ tác dụng -> chúng tỏ vùng
không gian xung quanh vật đó có từ trường và ngược lại .
Kết luận :
Nơi nào trong không gian có Lực từ tác dụng lên kim
nam châm thì nơi đó có từ trường .
Cách nhận biết từ trường :
Người ta không thể nhận biết trực tiếp từ trường bằng
giác quan mà phải dùng đến các dụng cụ riêng như
kim nam châm...

Bằng các thí nghiệm của bài học , em có thể đưa ra
cách dùng kim NC để nhận biết từ trường không ?
C4 : Nếu có một kim NC thì em làm thế nào để phát
hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không ?
Đưa kim NC đến gần dây dẫn AB . Nếu thấy kim NC
lệch ra khỏi hướng Bắc - Nam địa lý ban đầu thì dây
dẫn AB có dòng điện chạy qua . Và ngược lại .
C5 : Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ
rằng xung quanh Trái Đất có từ trường ?
VẬN DỤNG
(Minh hoạ từ trường và các từ cực Trái đất)
Đặt kim NC ở trạng thái tự do , tại mọi nơi trên Trái đất,
khi đã đứng yên , kim NC luôn chỉ hướng Bắc - Nam .
Chứng tỏ xung quanh Trái đất có từ trường .
C6 :
Tại một điểm trên bàn làm việc , người ta thử đi thử
lại vẫn thấy kim NC luôn nằm dọc theo một hướng
xác định (không trùng theo hướng Bắc - Nam )
Từ đó có thề rút ra kết luận gì về không gian xung
quanh kim NC ?
Chứng tỏ vùng không gian xung quanh kim NC
(trên bàn làm việc) có từ trường .
VẬN DỤNG
GHI NHỚ :
* Không gian xung quanh nam châm. xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường.
Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lự�c từ lên kim nam châm đặt gần nó.

* Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.








Hướng dẫn h?c ? nhà :

Học thuộc các kết luận và ghi nhớ.
Trả lời câu h?i C4, C5, C6 tr62 (Sgk ) vào vở bài tập.
2. Đọc m?c " Có thể em chưa biết" - Tr 62 SGK.
3. Xem nội dung bài 23 :
"TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ "
4. Làm bài tập 22.1 -> 22.4 /Tr 27 sách BT.





Bài học kết thúc tại đây!
Cám ơn các thầy cô và các em?