Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

LOAN MỸ
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
Vật lý 9
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
Kiểm tra bài cũ
Câu 1
Trả lời
Nêu đặc điểm của nam châm?
Nam châm nào cũng có 2 cực:Khi để tự do một cực luôn chỉ hướng bắc gọi là cực bắc; cực kia gọi là cực nam.
Hai cực của nam châm đặt gần nhau sẽ hút nhau nếu khác tên, sẽ đẩy nhau nếu cùng tên.
Kiểm tra bài cũ
Trên thanh nam châm, chỗ nào hút sắt mạnh nhất ?
A - Phần giữa của thanh nam châm.
B - Chỉ có từ cực bắc.
C - Cả hai từ cực.
D - Mọi chỗ đều hút sắt mạnh như nhau.
C - Cả hai từ cực.
Trả lời
Câu 2
Để trả lời câu hỏi phần trên đó chúng ta nghiên cứu bài hôm nay:
ở lớp 7 chúng ta đã biết, cuộn dây có dòng điện chạy qua có tác dụng từ, phải chăng chỉ có dòng điện chạy qua cuộn dây mới có tác dụng từ ? Nếu dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ thì nó có tác dụng từ hay không ?
Tiết 24 - BàI 22
Tác dụng từ của dòng điện
- Từ TRườNG
I/ Lực từ :
1. ThÝ nghiÖm :
Bè trÝ TN nh­ h×nh bªn
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
C1 Đóng khoá K. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa hay không?
Ngay sau đây các em sẽ quan sát thí nghiệm để trả lời C1
A
Thí nghiệm: Bài 22 - Tiết 23
I/ Lực từ :
1. ThÝ nghiÖm :
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
C1: Đóng K, kim nam châm không còn song song với dây dẫn nữa.
Dòng điện qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều xảy ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
2. Kết luận :
C1: Có hiện tượng gi xảy ra với kim nam châm? Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn không?
I/ Lực từ :
1. ThÝ nghiÖm :
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
Một KNC (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam-Bắc. Đưa nó đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh nam châm,
2. Kết luận :
2. Kết luận :
II/ Từ trường :
C2 Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
TLC2 Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc
1. Thí nghiệm
I/ Lực từ :
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
II/ Từ trường :
C3:ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng.
TLC3 Kim nam châm luôn luôn chỉ một hướng xác định

1. Thí nghiệm
2. Kết luận
- Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
I/ Lực từ :
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
II/ Từ trường :
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
- Dùng kim nam châm để nhận biết từ trường.
- Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
3. Cách nhận biết từ trường
Các em xem lại thí nghiệm
Qua các thí nghiệm trên, ta có thể nhận biết từ trường bằng cách nào?
Dùng kim nam châm
?Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất gọi là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biến thiên trong không gian.
?Các sóng ra-đi-ô, sóng vô tuyến, sóng ánh sáng thấy, tia X, tia gama cũng là sóng điện từ. Các sóng này khi truyền đi mang theo nang lượng.
Xây dựng các trạm phát sóng điện từ phải xa khu dân cư.
Sử dụng điện tho?i di động hợp lí, đúng cách. Không sử dụng quá lâu để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể. Tắt nguồn điện thoại khi ngủ hoặc để xa người.
Tang cường sử dụng truyền hỡnh cáp, điện thoại cố định.
GDBVMT:
Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:

- Lân cận các đường dây cao thế.
- Các dây tiếp đất của hệ thống thu lôi.

- Các dây tiếp đất của các thiết bị điện.
- Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: màn hỡnh máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động.
- Kh«ng nªn ngñ gÇn c¸c thiÕt bÞ ®iÖn
- Giữ kho¶ng c¸ch víi ®Çu m¸y video Ýt nhÊt lµ 4,5 mÐt,h·y t¾t ®Çu m¸y khi kh«ng sö dông.
- Kh«ng ngåi gÇn phi¸ sau mµn hình vi tÝnh.
- Giữ kho¶ng c¸ch vµi mÐt ®èi víi ti vi.
I/ Lực từ :
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
II/ Từ trường :
C4 Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
IIi/ Vận dụng :
TLC4 Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi vị trí Nam- Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.
C5 Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường?
TLC5 Đó là TN đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc
C6 Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam - Bắc. từ đó có thể rút ra kết luận gì về khôg gian xung quanh kim nam châm ?
TLC6 Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường
GHI NHỚ :
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.
Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.
Iii. Vận dụng
Bài 22.1: Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào?
Tạo với kim nam châm một góc bất kì.
B. Song song với kim nam châm.
D. Tạo với kim nam châm một góc nhọn
C. Vuông góc với kim nam châm.
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
Iii. Vận dụng
Bài 22.3: Từ trường không tồn tại ở đâu?
A. Xung quanh trái đất.
B. Xung quanh dòng điện.
C. Xung quanh điện tích đứng yên.
D. Xung quanh nam chõm
Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
Hướng dẫn về nhà
- Học kỹ bài. Mô tả lại thí nghiệm Ơ-xtet.
Làm bài tập 22 (SBT).
Xem và chuẩn bị bài :Từ phổ - Đường sức từ
Bài học kết thúc tại đây.
Cám ơn các em!