Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

Lớp 9A 2
GV thực hiện: Nguyễn Công Đạt
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO DỰ GIỜ
VẬT LÝ 9
PHÒNG GD- ĐT HOÀI NHƠN
TRƯỜNG THCS HOÀI CHÂU
Kiểm tra bài cũ:
1. Nam châm có đặc tính gì? Có một số quả cầu bằng đồng và một số quả cầu bằng sắt mạ đồng. Nêu cách nhận biết?
Đáp án:



2.Nêu sự tương tác giữa hai nam châm? Nêu các cách khác nhau để xác định tên cực của một thanh nam châm khi màu sơn đánh dấu cực đã bị tróc hết?
- Nam châm có đặc tính hút sắt hay bị sắt hút.
- Dùng nam châm đặt gần các quả cầu. Nếu quả cầu nào bị hút thì đó là quả cầu sắt mạ đồng, quả cầu không bị hút là quả cầu đồng.


- Khi đặt hai nam châm gần nhau, các cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
- Dựa vào sự định hướng của nam châm trong từ trường trái đất, hoặc dùng nam châm khác còn tên cực.
Đáp án:
I/ LỰC TỪ :
A
+
+
+
-
1/ Thí nghiệm :
Hình 22.1
Khi K mở, dây dẫn AB song song với
kim nam châm đang đứng yên.
C1. Đóng khóa K, quan sát và cho biết có hiện
tượng gì xảy ra với kim nam châm ?
Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm có
còn song song với dây dẫn không ?
2/ Kết luận :
- Kim nam châm bị quay lệch đi.
- Không .
TIẾT 24:
TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây
dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng
lực (lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó.
Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
II/ TỪ TRƯỜNG :
A
+
+
+
-
Một kim nam châm gọi là nam châm thử
được đặt tự do trên trục thẳng đứng , đang
chỉ hướng Nam - Bắc. Đưa nó đến các vị trí
khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện.
TIẾT 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
I/ LỰC TỪ :
1. Thí nghiệm :
2. Kết luận :
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói rằng dòng
điện gây ra tác dụng từ.
1/ Thí nghiệm :
C2? Có hiện tượng gì xảy ra với kim
nam châm ?
- Bị lệch khỏi hướng Nam – Bắc.
A
+
+
+
-

C3. Ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên
Xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định,
buông tay ra. Nhận xét hướng của kim nam
châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng ?
2/ Kết luận:
TIẾT 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
I/ LỰC TỪ :
1. Thí nghiệm :
2. Kết luận :
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện gây ra tác dụng từ.
II/ TỪ TRƯỜNG :
1/ Thí nghiệm :
Trở về vị trí ban đầu.
- Không song song với dây dẫn.
Không gian xung quanh: nam châm,dòng điện,
có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm
đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
Tại mỗi vị trí trong từ trường của thanh nam châm
hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định
I/ LỰC TỪ :
1. Thí nghiệm :
2. Kết luận :
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện gây ra tác dụng từ.
II/ TỪ TRƯỜNG :
1/ Thí nghiệm :
TIẾT 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
Tại mỗi vị trí trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện ,kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
3/ Cách nhận biết từ trường :
Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
III/ VẬN DỤNG:
2/ Kết luận :
C4 :
C5 :
Nếu có 1 kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện trong dây dẫn
có dòng điện hay không ?
Đưa kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm bị lệch khỏi
hướng Nam – Bắc, thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.

Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh trái đất có
từ trường ?
Tại một điểm trên bàn làm việc,người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam
châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định ,không trùng hướng Nam-Bắc.
Từ đó rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm ?
C6 :
Đặt kim nam châm trên trục thẳng đứng. Xoay cho nó lệch khỏi
vị trí cân bằng . Kim nam châm vẫn luôn định hướng Nam –Bắc.
Tiết24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN -TỪ TRƯỜNG
I/ LỰC TỪ :
II/ TỪ TRƯỜNG :
III/ VẬN DỤNG :
Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
GHI NHỚ :
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm.
Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Về nhà học bài theo các câu hỏi trong SGK , Làm bài tập số 22.1;22.2; 22.4. SBT.
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK – T62.
Đọc trước bài 23: Từ phổ - Đường sức Từ
Xem kĩ cách làm thí nghiệm.
Hướng dẫn bài 22.2. SBT.Mắc hai đầu dây dẫn vào hai cực của pin…Đưa kim nam châm lại gần dây dẫn: Nếu kim nam châm bị lệch khỏi hướng …, thì pin……Nếu kim nam châm không bị lệch khỏi hướng …, thì pin……