Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

TRƯỜNG THCS RÔ MEN
Vật lý 9
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ
LỚP 9A1
KIỂM TRA BÀI CŨ
1) Nam châm có mấy cực. Đó là những cực nào? Cho biết kí hiệu của từng cực. Ở vị trí cân bằng kim nam châm chỉ hướng nào?
→ Nam châm có 2 cực. Đó là cực Nam (S) và cực Bắc (N). Ở ví trí cân bằng kim nam châm luôn chỉ hướng nam bắc.
2) Xác định tên các từ cực của nam châm ở hình dưới đây ?
Tiết 25: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG
I/ LỰC TỪ
1. Thí nghiệm
Bố trí TN như hình bên
C1 Đóng khoá K. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm. Lúc đã nằm cân bằng kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa hay không?
A
Thí nghiệm:
1. Thí nghiệm
→ Kim nam châm bị lệch đi, không còn nằm song song với dây dẫn nữa
Dòng điện qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều xảy ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.

2. Kết luận :
C1: Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm? Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm còn song song với dây dẫn không?
Một KNC (gọi là nam châm thử) được đặt tự do trên trục thẳng đứng, đang chỉ hướng Nam-Bắc. Đưa nó đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh nam châm.

II/ TỪ TRƯỜNG
C2 Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
→Kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc
1. Thí nghiệm
C3: Ở mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, xoay cho nó khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Nhận xét hướng của kim nam châm sau khi đã trở lại vị trí cân bằng.
→ Kim nam châm luôn luôn chỉ một hướng xác định

2. Kết luận
- Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.
- Dùng kim nam châm để nhận biết từ trường.
- Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
3. Cách nhận biết từ trường
Qua các thí nghiệm trên, ta có thể nhận biết từ trường bằng cách nào?
Dùng kim nam châm
+ Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biên thiên trong không gian.
+ Các sóng radio, sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia gama cũng là sóng điện từ. Các sóng điện từ lan truyền mang theo năng lượng. Năng lượng sóng điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ sóng.
Xây dựng các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư.
Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách hợp lý
- Sử dụng điện thoại di động hợp lý, đúng cách; không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu để giảm thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ thể, tắt điện thoại khi ngủ hoặc để xa người.
- Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định; chỉ sử dụng điện thoại di động khi thật cần thiết.
các em xem một số hình ảnh
các em xem một số hình ảnh
các em xem một số hình ảnh
C4 Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?

III/ VẬN DỤNG
→ Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi vị trí Nam- Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại.
C5 Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường?
→ Đó là TN đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam – Bắc.
C6 Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam – Bắc. từ đó có thể rút ra kết luận gì về khôg gian xung quanh kim nam châm ?
→ Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
Các em xem một số hình ảnh về từ trường
Từ trường của Trái Đất 2
Từ trường của Trái Đất 3
Bài học kết thúc tại đây.
Cám ơn các em!