Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP.
Câu hỏi:
1.Nam châm có mấy cực, khi để tự do thì các cực của nam châm nằm như thế nào?
Nam châm nào cũng có 2 cực.Khi để tự do nam châm luôn chỉ hướng Bắc- Nam.Một cực luôn chỉ hướng bắc gọi là cực Bắc, cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
KIỂM TRA BÀI CŨ
2. BT 21.9/SBT.Khi một thanh nam châm bị gãy làm 2 nửa,nhận định nào sau đây là đúng:
A. Mỗi nửa tạo thành một nam châm mới có 2 từ cực khác tên ở 2 đầu.
B. Hai nửa đều mất hết từ tính .
C. Mỗi nửa tạo thành một nam châm mới có 2 từ cực cùng tên ở 2 đầu.

D. Mỗi nửa tạo thành một nam châm mới chỉ có 1 từ cực ở 1 đầu.
A
Nguồn điện
Công tắc
Cuộn dây
Ở vật lí lớp 7 ta đã biết dòng điện chạy qua cuộn dây có có tác dụng từ.
A
B
I. Lực từ
1. Thí nghiệm (H 22.1 SGK)
HOẠT ĐỘNG NHÓM (3 phút)
C1: Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm khi đóng công tắc k?
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
A
A
A
B
I. Lực từ
1. Thí nghiệm (H 22.1 SGK)
HOẠT ĐỘNG NHÓM (3 phút)
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Kim nam châm lệch đi chứng tỏ điều gì?
I.Lực từ:
1.Thí nghiệm H.22.1/SGK
2.Kết luận:
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
A
A
B
I. Lực từ
1. Thí nghiệm (H 22.1 SGK)
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
I. Lực từ
II. Từ trường
1. Thí nghiệm :
C2:Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
C3: Ở mỗi vị trí , xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định.Nhận xét hướng của kim nam châm khi đã cân bằng trở lại?
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Đưa kim nam châm đang chỉ hướng Bắc- Nam đến các vị trí khác nhau:
xung quanh dây dẫn có dòng điện
xung quanh thanh nam châm.
HOẠT ĐỘNG NHÓM (3 phút)
Tiến hành thí nghiệm:
Nhóm 1,3 làm TN với dây dẫn có dòng điện.
Nhóm 2,4 làm TN với thanh nam châm.
Thí nghiệm chứng tỏ không gian xung quanh nam châm và xung quanh dòng điện có gì giống nhau?
I. Lực từ
II. Từ trường
1. Thí nghiệm :
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
HOẠT ĐỘNG NHÓM (3 phút)
2. Kết luận:
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.Ta nói trong không gian đó có từ trường.
Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
Tiến hành thí nghiệm:
Nhóm 1,3 làm TN với dây dẫn có dòng điện.
Nhóm 2,4 làm TN với thanh nam châm.
I. Lực từ
II. Từ trường
1. Thí nghiệm :
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
2. Kết luận:
Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.Ta nói trong không gian đó có từ trường.
3 .Cách nhận biết từ trường
Người ta có thể nhận biết từ trường bằng cách nào?
Dùng kim nam châm (nam châm thử) đưa vào không gian cần kiểm tra.Nếu có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường. Và ngược lại.
I. Lực từ
II. Từ trường
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Cách nhận biết từ trường: Dùng kim nam châm (nam châm thử).
+ Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc –Nam thì không gian đó có từ trường.
+Nếu kim nam châm chỉ hướng Bắc –Nam thì không gian đó không có từ trường.
- Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
- Từ trường tồn tại ở:
+ Xung quanh nam châm.
+ Xung quanh dây dẫn có dòng điện chạy qua.
III.Vận dụng:
C4 : Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
Chứng tỏ trong dây dẫn AB có dòng điện chạy qua.
Chứng tỏ trong dây dẫn không có dòng điện chạy qua.
A
B
III. VẬN DỤNG
C4 : Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
I. Lực từ
II. Từ trường
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
- Cách nhận biết từ trường: Dùng kim nam châm (nam châm thử).
- Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
- Từ trường tồn tại ở:
+ Xung quanh nam châm.
+ Xung quanh dây dẫn có dòng điện chạy qua.
III.Vận dụng:
C5: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường?
Trả lời :Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc.
I. Lực từ
II. Từ trường
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
- Cách nhận biết từ trường: Dùng kim nam châm (nam châm thử).
- Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
- Từ trường tồn tại ở:
+ Xung quanh nam châm.
+ Xung quanh dây dẫn có dòng điện chạy qua.
III.Vận dụng:
C6: Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam – Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm?
Trả lời : Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
I. Lực từ
II. Từ trường
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
- Cách nhận biết từ trường: Dùng kim nam châm (nam châm thử).
- Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
- Từ trường tồn tại ở:
+ Xung quanh nam châm.
+ Xung quanh dây dẫn có dòng điện chạy qua.
III.Vận dụng:
Bài tập1 : Hãy chọn đáp án đúng:
1.Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào?
A. Tạo với kim nam châm một góc bất kì.
B. Song song với kim nam châm.
C. Vuông góc với kim nam châm.
D. Tạo với kim nam châm một góc nhọn.
B
2 . Người ta dùng dụng cụ nào để nhận biết từ trường?
Dùng ampe kế.
Dùng vôn kế.
Dùng áp kế.
Dùng kim nam châm có trục quay.
Bài tập 2: Hãy chọn đáp án đúng:
D
- Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:
Lân cận các đường dây cao thế, cột thu lôi.
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:
- Khu vực xung quanh thiết bị điện đang vận hành: màn hình máy vi tính, đồng hồ điện, máy sấy tóc, điện thoại di động….
- Các dây tiếp đất của các thiết bị điện..
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
Rùa biển, Cá hồi nhờ vào từ trường Trái đất để tìm chính xác nơi mà chúng sinh ra.
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
H.C.Ơ.XTét
Ơ-X tét (người thứ nhất bên trái) làm thí nghiệm tác dụng từ của dòng điện năm 1820
Năm 1820, Oersted , nhà vật lí người Đan Mạch nổi tiếng vì đã phát hiện ra mối quan hệ giữa dòng điện và từ trường và mối quan hệ này được gọi là hiện tượng điện từ.
Phát hiện này đã tạo ra một bước ngoặc trong lịch sử nghiên cứu điện từ.
(1777-1851)
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ.:
- Hoàn thành phần vận dụng vào vở.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Làm bài tập SBT.
- Đọc mục có thể em chưa biết.
- Đọc trước bài mới: “ Từ phổ - Đường sức từ”
Tiết 24: TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG