Bài 22. Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Câu hỏi : Từ phổ là gì? Làm thế nào để quan sát được từ phổ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trả lời : Từ phổ là hình ảnh cụ thể của đường sức từ. Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạc sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.
Câu hỏi : Nêu quy ước chiều đường sức từ bên ngoài thanh nam châm?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trả lời : Các đường sức từ có chiều nhất định. Ở ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của Nam châm.
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1) Thí nghiệm:
Rắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua. Gõ nhẹ tấm nhựa.
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Quan sát từ phổ vừa được tạo thành bên trong và bên ngoài ống dây.
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1) Thí nghiệm:
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
C1: So sánh với từ phổ của thanh nam châm và cho biết chúng có gì giống nhau, khác nhau?
Giống nhau: phần từ phổ bên ngoài.
Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song.
C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ.
Đường sức từ trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1. Thí nghiệm:
12 V
+
-
c) Đặt các kim nam châm nối tiếp nhau trên một trong các đường sức từ vừa vẽ được. Hãy vẽ mũi tên chỉ chiều của đường sức từ.
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
C3: Cho nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châm
Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cùng đi vào ở một đầu và cùng đi ra ở đầu kia
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1) Thí nghiệm:
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
2) Kết luận:
- Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.
- Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cùng đi vào ở một đầu và cùng đi ra ở đầu kia. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam.
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1) Thí nghiệm:
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
2) Kết luận:
II. Quy tắc nắm tay phải:
1) Chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
Kết luận : Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
1) Thí nghiệm:
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
2) Kết luận:
II. Quy tắc nắm tay phải:
1) Chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
2) Quy tắc nắm bàn tay phải:
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây.
III. Vận dụng:
C4: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử ở đầu B, khi đứng yên nằm định hướng như hình vẽ. Xác định tên các từ cực của ống dây.
S
N
A
B
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Đường sức từ của ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây .
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
II. Quy tắc nắm tay phải:
C5: Trên hình 24.5 có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
1
2
3
4
5
III. Vận dụng:
Đường sức từ của ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây .
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
II. Quy tắc nắm tay phải:
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
C6: Hình 24.6 cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
N
S
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
III. Vận dụng:
Đường sức từ của ống dây tạo thành những đường cong khép kín.
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây .
I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
II. Quy tắc nắm tay phải:
b.Nếu đổi chiều dòng điện của một trong hai cuộn thì tác dụng giữa chúng có gì thay đổi?
BT 24.2.Hai cuộn dây có dòng điện được treo đồng trục và gần nhau.
a. Nếu dòng điện chạy trong hai cuộn dây có chiều như hình vẽ thì hai cuộn dây hút nhau hay đẩy nhau?
Tiết 26-Bài 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂYCÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
Học kỹ bài , thuộc quy tắc nắm tay phải
Làm các bài tập từ bài 24.1 đến bài 24.5 SBT trang 29, 30
Chuẩn bị bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện.
Hướng dẫn học ở nhà