Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

BÀI 22: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Môn Vật Lý 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
C�u 1:
Chiều của dòng điện được quy ước như thế nào ?
C�u 2:
Hãy nối các ký hiệu với các bộ phận tương ứng của mạch điện?
1- Ngu�n �iƯn
2- Hai ngu�n �iƯn m�c n�i ti�p
3- B�ng �iƯn
4- C�ng t�c �iƯn
5- C�ng t�c �iƯn
a.
b.
c.
d.
e.
Khi có dòng điện trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Nhưng ta có thể nhận biết được sự tồn tại của nó nhờ quan sát các các tác dụng mà dòng điện gây ra.
Hai trong số các tác dụng của dòng điện là
Và bây giờ chúng ta cùng tìm hiểu các tác dụng này của dòng điện các em nhé
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua.
Trả lời: Các dụng cụ, thiết bị được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua là
Bàn là điện
Bếp điện
Mỏ hàn điện
Và còn những dụng cụ thiết bị khác nữa
Nồi cơm điện
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
Lò nướng
Lò sưởi
Máy sấy tóc
Như là . . .
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
C2: Hãy lắp mạch điện như sơ đồ� hình 22.1 và tìm hiểu các nội dung sau đây:
a) Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Bằng cách nào để xác nhận điều đó?
- Bóng đèn bị nóng lên, ta có thể cảm thấy khi sờ bằng tay
b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua
- Dây tóc bóng đèn
Hình 22.1
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ khoảng 2500o C.
Bảng bên cho biết nhiệt độ nóng chảy của một số chất, hãy giải thích vì sao dây tóc bóng đèn thường được làm bằng vonfram?
Người ta thường dùng Vonfram để làm dây tóc bóng đèn vì vonfram có nhiệt độ nóng chảy cao
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
Qua các câu C1 và C2 các em có nhận xét gì ?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
Hình 22.2
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
C3. Các em hãy quan sát thí nghiệm theo hình 22.2
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
Sau khi quan sát thí nghiệm hãy cho biết:
Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc?
Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây tác dụng gì với dây sắt?
Trả lời
Các mảnh giấy bị dây sắt đốt cháy đứt và rơi xuống
Dòng điện đã làm cho dây sắt nóng lên ( gây tác dụng nhiệt)
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị . . . .
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới. . . . . . . . . cao và. . . . . . . . .
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
Qua các câu hỏi và thí nghiệm trên các em có kết luận gì về tác dụng nhiệt của dòng điện ?
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì ( gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Trả lời
Nhiệt đô� nóng chảy của chì khoảng 200 - 300o C < 327o C -> dây chì nóng chảy và bị đứt -> ngắt mạch điện.
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Một trong những tác dụng quan trọng của dòng điện là phát sáng. Nhiều loại đèn điện hoạt động dựa trên tác dụng này.
1. Bóng đèn bút thử điện:
C5: Trong bóng đèn bút thử điện có chứa một chất khí ( khí xêôn). Hãy quan sát bóng đèn này và cho nhận xét về hai đầu dây bên trong nó
Trả lời
Hai đầu dây bên trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau
1. Bóng đèn bút thử điện:
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
C5: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời câu hỏi sau đây;
Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
1. Bóng đèn bút thử điện:
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Trảlời
Đèn sáng do vùng chất khí giữa hai dầu dây đèn phát sáng
Qua các câu hỏi trên các em hãy hoàn thành kết luận cho phần này
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này. . . . . . . . . . .
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
phát sáng
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
a) Hãy quan sát ảnh của đèn điôt phát quang để nhận biết hai bản kim loại to, nhỏ khác nhau ở bên trong đèn và hai đầu dây bên ngoài nối với chúng
Hình 22.4
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
a) Thắp sáng đèn điôt phát quang bằng cách nối hai đầu dây của đèn vào hai cực của nguồn điện theo hình 22.5. Quan sát xem đèn có sáng không ?
Pin
K
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
C7: Đảo ngược hai đầu dây đèn, nhận xét xem khi khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn
Kết quả
+
_
Đèn LED chỉ sáng khi cực dương của pin nôi với bản kim loại nhỏ của đèn
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Mời các em hoàn thành kết luận cho phần này bằng cách chọn từ thích hợp điền vào chổ trống
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo. . . . . . . . . . nhất định và khi đó đèn sáng
một chiều
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
Và bây giờ các em hãy nhắc lại xem sau bài này ta cần ghi nhớ những gì?
Ghi nhớ:
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng đến nhiệt độ cao thì phát sáng
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đền bút thử điện và đền điôt phát quang mặc dù các đền này chưa nóng tới nhiệt độ cao
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
Nào bây giờ chúng ta hãy vận dụng kiến thức đã học giải quyết các câu hỏi sau:
C6: Dòng điện không gây tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường
A. Bóng đèn bút thử điện
B. Đèn điôt phát quang
C. Quạt điện
D. Không có trường hợp nào
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
C9: Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5. Nguồn điện là một chiếc pin với các cực (+) và(-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điôt phát quang để xác định xem A hay B là cực (+) của pin này và chiều dòng điện chạy trong mạch
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
+
_
Trả lời
- Đóng khoá K, nếu đèn không sáng đổi hai đầu dây đèn. Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED nối với cực nào thì đó là cực đương. Cực kia là cực âm
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
Và bây giờ các em hãy nhắc lại xem sau bài này ta cần ghi nhớ những gì?
Ghi nhớ:
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng đến nhiệt độ cao thì phát sáng
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đền bút thử điện và đền điôt phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao
Để học tốt bài sau và cũng để khắc sâu kiến thức, về nhà các em hãy:
Học thuộc phần ghi nhớ
Làm các bài tập 22.1 , 22.2 , 22.3
(tr 23 -SBT)
Đọc phần " Có thể em chưa biết "